آموزش نقدنویسی در رسانه با «پرسه در متن»

به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، کتاب «پرسه در متن» نوشته مهرو پیرحیاتی که به تازگی در انتشارات پژوهش روزگار منتشر شده، روش نقدنویسی در رسانه‌های مکتوب است که در دو بخش تنظیم شده؛ بخش اول به روش و چگونگی نقدنویسی براساس درک متن، توصیف نمادها، نقش عناصر داستانی در نقد عملی پرداخته است و در بخش دوم برخی از نمونه نقد‌های نویسنده که در رسانه‌های مکتوب منتشر شده است گردآوری شده است

هدف نویسنده از نگارش «پرسه در متن» ارائه نسخۀ عملی و منتشر شده از نمونه نقدهاست که میتواند برای علاقه‌مندان به نقد عملی کاربردی باشد.

ارائه نقد در رسانه‌های مکتوب قطعا با محدودیت‌هایی همراه است از جمله تعداد کلمات، موضوع و محتوای داستانها، سلیقۀ شخصی و موارد دیگر؛ بنابراین پرسه در متن صرفا حاوی مقالاتی است که خارج از حیطۀ نقد‌های علمی پژوهشی است و شامل نقد‌های رایج در رسانۀ مکتوب است که مخطبان اصلی آن دوستداران ادبیات داستانی است.

در معرفی کتاب آمده است: «نقد ادبی زمانی به صورت علم به رسمیت شناخته شد که ادبیات به صورت مستقل وارد مسائل اجتماعی شد و آن قدر رشد و تعالی یافت که به عنوان دانشی مستقل پذیرفته شد.از آن پس با تنوع در ادبیات ابتدا نقد ادبی و سپس منتقد ادبی به صورت رسمی وارد عرصۀ ادبیات شدند. در پیشینۀ ادبیات و هنر با فیلسوف همه چیز دانی مواجه بودیم که علاوه بر قضاوت حکم صادر می‌کرد. به تدریج نقد صورت‌های دیگری به خود گرفت تا به شکل امروزین درآمد یعنی نقد ادبی به مثابه شاخه‌ای مجزا که مکمل متن ادبی است.در حال حاضر نقد ادبی شاخه‌های متعددی دارد. از آنجا که ادبیات ارتباط تنگاتنگی با علوم انسانی دارد، نقد ادبی هم با دیگر علوم مرتبط است تا به آنجا که به بخش‌هایی مانند نقد نظری و نقد عملی تقسیم شده است.»

در پیشگفتار کتاب، نویسنده چندین مرتبه به «خوانش دقیق متون» اشاره کرده است به نظر میرسد دلیل تکرار این موضوع، مفاهیم پنهان و آشکار در متن است که گاهی منتقدان از آن‌ها غافل هستند.

نویسنده معتقد است هر متن از نظر تحلیل محتوایی می‌تواند مفاهیمی در خود داشته باشد که به ایدئولوژی منتقد وابسته است نه صرفا خود متن، زیرا منتقد برداشتی از متن دارد که مولف از آن بی‌خبر است همین موضوع تفاوت دیدگاه‌ها را به مخاطب نشان میدهد و از تحلیل‌های سریالی دوری می‌کند. پیرحیاتی در کتاب پرسه در متن نقد ادبی را به علوم انسانی دیگر مرتبط می‌داند او معتقد است اگر منتقد به برخی علوم اشراف نداشته باشد نمی‌تواند تحلیل درستی از متن ارائه دهد.

به همین دلیل برخی متن‌های رسانه‌ای نقد و تحلیل نیستند بلکه معرفی و یا برداشتی آزاد از متن است البته او معتقد است گاهی روزنامه‌ها اساس چنین نقد‌هایی هستند، زیرا هر تحلیلی لازم به بسط متن یا تطبیق متن با دیگر علوم است؛ و البته آزادی بیان که منتقد به راحتی بتواند از متن به موضوعات مختلف نقب بزند نه آنکه مدام متن دچار سانسور شود.

مهرو پیرحیاتی نویسندگی را از سال ۱۳۹۰ در مجلات و روزنامه‌های مختلف شروع کرد. در سال ۱۳۹۷ برنده جشنواره نقد کتاب بسیج هنرمندان استان تهران شد. او تاکنون با روزنامه‌های همشهری، ایران، چامه، اعتماد، جام جم و پیام همکاری داشته همچنین با مجلات مختلف مانند فصلنامه نقد کتاب تهران، چامه، انشا و نویسندگی، جوانان، کافه داستان، سایت هنری ادبی حضور، فصلنامه تخصصی پیوند (ویژۀ آموزش و پرورش) فصلنامۀ جامعه شناسی و ادبیات و خبرگزاری کتاب همکاری داشته است. «پرسه در متن» بخشی از فعالیت‌های نویسنده در زمینه نقد ادبی محسوب می‌شود.

مجموعه داستان «پنهان در سایه» و رمان «دهکده پرکازه»  از آثار قبلی این نویسنده ومنتقد ادبی است.