«خوش نمک»؛ خوراک سالم و خانواده‌محور برای رسانه ملی
به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، سرگرم‌سازی یک از کارکرد‌های بنیادین تلویزیون است؛ رسانه‌ای که گستره بالای مخاطبان را به عنوان ظرفیتی و امتیاز قابل‌توجه در کنار خود می‌بیند. در این بین، قالب کمدی با زیرشاخه‌های مختلف آن می‌تواند در جذب مخاطبان بسیار موثر باشد.
در دهه‌های اخیر نسخه‌های مختلف برنامه‌های طنز در تلویزیون در دوران مختلف توانستند در این مسیر موفق شوند. در سالهای دهه شصت بخش عمده بار طنز در صدا و سیما به دوش رادیو و به شکل ویژه برنامه «صبح جمعه با شما» بود. البته جنگ‌های مناسبتی، میان‌برنامه‌ها، تله‌تئاترها، سریالهای طنزی نیز در این سال‌ها ساخته شد، اما نمی‌توان به برنامه‌هایی که به شکل مستقل بتواند در قالب کمدی قرار بگیرد اشاره کرد.
تحولی که ابتدای در دهه هفتاد رخ داد
این نقیصه در سالهای پایانی دهه شصت و با ساخت مجموعه‌هایی همچون «جنگ هفته»، «سیمای اقتصاد» «آقای شهروندی» و «آقای گرفتار» تا حدی جبران شد. اما تحول اصلی در این زمینه به سالهای ابتدایی دهه هفتاد بازمی‌گردد جایی که در کنار جنگ‌هایی همچون «بعد از خبر»، «آیتم‌های نمایشی»، مجموعه‌های «پرواز ۵۷» و سپس «نوروز ۷۲»، ساخت برنامه‌های کمدی را وارد فضایی جدی کرد.
این روند با تولید مجموعه «ساعت خوش» که به کارگردانی مهران مدیری و حضور جمعی از جوان خلّاق و جویای نام فعال در حوزه تئاتر رقم خورد سرعت گرفت. مدیری در ادامه با تولید مجموعه‌های نود شبی همچون «جنگ ۷۷»، «ببخشید شما»، «پلاک ۱۴» و.. به چهره شاخص ساخت مجموعه‌های طنز تبدیل شد. او در نیمه اول دهه هشتاد با مجموعه‌های «نقطه چین»، «جایزه بزرگ»، «پاورچین»، «شب‌های برره»، و «مرد هزار چهره» این مسیر را ادامه داد تا سبک جدیدی در ساخت مجموعه‌های طنز رقم بزند.
اما شکل دیگر برنامه‌های سرگرمی ساز در قالب جُنگ‌های ترکیبی با حضور تماشاچی بود. برنامه‌هایی که در داخل استودیو و یا در قالب جشن‌های مناسبتی و یا در فضای خارج از استودیو (سالن‌های بزرگ، بوستان‌ها، فرهنگسرا‌ها و سایر اماکن عمومی تولید و پخش می‌شد. در این شکل از برنامه‌ها که از اواسط دهه هفتاد مرسوم شد و حضور مردم یا تماشاگران پویایی خاصی به آن‌ها می‌داد بخ شهایی همچون اجرای سرود و مسابقه با چاشنی طنز، اجرای قطعات شاد توسط خوانندگان، شعبده‌بازی، تقلید صدا و ... اجرا می‌شد.
حضور چهره‌های مطرح ورزشی و هنری و صحبت با آن‌ها نیز از بخش‌های مرسوم این گونه برنامه‌ها بود. در اجرای این برنامه‌های سرگرم‌کننده، مهارت طنزپردازی و تسلط مجریان عنصری تعیین کننده بود. مجریانی، چون مسعود روشن‌پژوه، حسین رفیعی، مرحوم مهدی ظهوری، محمود شهریاری، بهمن هاشمی، هرمز شجاعی‌مهر و زوج کاظم احمدزاده و سید محمد حسینی در همین دسته قرار می‌گرفتند.
این روند کمابیش در سالهای دهه هشتاد و نود نیز ادامه پیدا کرد؛ حتی با رواج برنامه‌های گفت‌و‌گومحور در در آن سال‌ها باز هم برنامه‌های ترکیبی مخاطبان خود را داشتند.
«نسیم» خنده در تلویزیون با «خندوانه»
ایجاد شبکه نسیم در ابتدای دهه نود، بستر تکثر وتنوع برنامه‌های کمدی تلویزیون را فراهم کرد در این میان شکل‌گیری برنامه «خندوانه» در سال ۱۳۹۳ شکل جدیدی از برنامه‌های کمدی مشارکتی و با حضور تماشاگران را رقم زد. برنامه‌ای که در هشت فصل و به صورت متناوب تا سال ۱۴۰۱ ادامه پیدا کرد. برنامه‌های که با تکیه بر توانایی‌های طنزآمیز مجبری خود یعنی رامبد جوان و با استفاده از قالب‌های جدید (حداقل در تلویزیون ایران) همچون استندآپ کمدی، ادابازی، خنداننده برتر و همخوانی ترانه توسط حاضران استودیو توانست به یکی از برنامه‌های پرمخاطب تلویزیون تبدیل شود.
در طول این سال‌ها، با توجه به موفقیت «خندوانه»، نمونه‌های مشابه این برنامه در شکل‌های مختلف و در سطح و اندازه‌ای کوچک‌تر رقم خورد که برخی از آن‌ها در جذب مخاطب موفقت نسبی داشتند. وقتی برنامه «خوش‌نمک» پخش خود را از شبکه نسیم آغاز کرد. بسیاری از بینندگان و اهالی رسانه این برنامه را نیز در ادامه همان قالب امتحان پس‌داده «خندوانه» می‌دانستند. با این حال پخش چند قسمت از «خوش نمک» نشان داد که این برنامه توانسته خطوط تمایز روشنی با خندوانه و برنامه‌های مشابه آن داشته باشد.
«خوش نمک»؛ متفاوت، خوشمزه و سالم
فصل دوم «خوش‌نمک» به عنوان مسابقه کمدی شبکه نسیم دکوری جدید و طراحی آیتم‌های متفاوت از اواخر شهریورماه آغاز شده است. این برنامه به تهیه‌کنندگی مقداد مومن‌نژاد و مسعود رجبیان، کارگردانی امیر طهرانی و اجرای میلاد صالح‌پور سه‌شنبه تا جمعه ساعت ۳۰/۲۱ روی آنتن شبکه نسیم می‌رود.
در هر قسمت از این مسابقه کمدی، پنج شرکت‌کننده که از شهر‌ها و روستا‌های دور و نزدیک کشورمان گرد هم آمده‌اند، برای اثبات بامزگی خودشان با هم رقابت می‌کنند. مسابقه‌های این برنامه هم بر اساس بازی‌های کلام محور و رفتار محور است که اغلب آن‌ها از بازی‌های نوستالژیک محلی الگوبرداری شده است.
مقدا مومن نزاد تیه کننده خوش نمک پیش از این در گفت و گویی هدف تولدی این برنامه را این گونه عنوان کرده بود که با الگوبرداری از فرهنگ شب‌نشینی‌های ایرانی بازی‌هایی ارائه شود که با ساده‌ترین ابزار و در کوچک‌ترین فضا‌ها مثل خانه‌ها و میان خانواده‌ها قابل‌اجرا باشند. در این قالب، تلاش بر این است که افراد با هر سن و سالی بتوانند با این بازی‌ها ارتباط برقرار کنند و در نتیجه و یک جامعه هدف کوچک و مشخص مدنظر سازندگان نبوده است.
مومن‌نژاد همچنین گفته بود که خیلی از این بازی‌ها با الگوبرداری از بازی‌های نوستالژیک و با توجه به فرهنگ ایرانی بازطراحی و در واقع منجر به خلق بازی‌های تازه با نام‌های تازه شده‌اند. همه این فرایند توسط گروه ایده‌پردازی، گروه نویسندگان و گروه کارگردانی شکل گرفته است و بازی‌ها بعد از آزمون و خطا‌های مختلف و تمرین با شرکت‌کنندگان آزمایشی تأیید و نهایی شده‌اند.
«دورهمی» صمیمی و خانوادگی با چاشنی طنز
«خوش نمک» به مخاطبان حاضر در استودیو نه به عنوان بخشی از آکساسوار یک برنامه که به عنوان عناصر اصلی پیشبرد محتوا نگاه می‌کند. مشارکت فعالانه حضار در کنار شرکت‌کنندگان در مسابقه گواهی بر این ادعا است. این موضوع بیش از هر چیز خصلت تعاملی و تکثرگرای برنامه را نمایندگی می‌کند. از سوی دیگر عنصر «دورهمی» آن هم با محوریت خانواده نیز در «خوش نمک» به خوبی رعایت شده است. فضایی که برای ایرانیان به شدت آشنا و دلپذیر است و در گذشته‌ای نه چندان دور در مهمانی‌ها، مجالس شادی و سفر‌های خانوادگی بسیار پررنگ بود.
بازی‌های دسته‌جمعی و خنده دو عنصر مهم در این برنامه است. در این دورهمی‌ها شوخی و خنده با درنظر گرفتن خطوط قرمز اخلاقی و اجتماعی رقم خورد؛ به عبارت دیگر با توجه به آشنابودن حاضران با یکدیگر کمتر پیش می‌آمد که شوخی‌ها و یا بازی‌های دسته‌جمعی به دلخوری بیانجامد. اگر برخورد و دلگیری هم رخ می‌داد، خیلی زود و با توضیح موضوع و پا درمیانی دیگران حل می‌شد. از سوی دیگر، در بازی‌های دسته جمعی که در این محافل دوستانه یا خانوادگی رقم می‌خورد شاهد تنوع نسلی قابل توجهی بودیم؛ به گونه‌ای که از کودک هشت ساله تا پیرمرد هشتادساله فعالانه در این بازی‌ها حضور پیدا می‌کردند. شاید بتوان احیای این دورهمی‌های خانوادگی و بازی‌های دسته جمعی صمیمیت‌زا را مهم‌ترین خصلت این برنامه تلویزیونی دانست.
اجرای صمیمانه میلاد صالح‌پور یکی دیگر از نقاط قوت این برنامه است. اجرایی به‌اندازه و استاندارد که طنازی آن نه گزنده و ضربتی است و نه کم جان و بی رمق. صالح‌پور علاوه بر تجربه اجرای استندآپ کمدی و شناخت نبض مخاطب، مرز‌های ظریف شوخی، هزل وهجو را نیز به خوبی می‌شناسد. از سوی دیگر میزان تعامل با شرکت‌کنندگان در مسابقه نیز به گونه‌ای است که برنامه را از نفس نمی‌اندازد و خصلت رقابتی آن را نیز به خوبی حفظ می‌کند.
«خوش‌نمک» به خوبی توانسته تا با سلبریتی‌گریزی و نیفتادن در دام حواشی بیهوده، از ظرفیت طنازی مردم عادی بهره بگیرد. ظرفیتی که در ترکیب با فرهنگ، آداب و رسوم، ضرب المثل‌ها و بازی‌های محلی ترکیبی دلپذیر ساخته است. شاید بازپخش این برنامه از سایر شبکه‌ها و تبلیغات گسترده‌تر در فضای مجازی بتواند به جذب بیشتر مخاطب کمک کند؛ البته در بحث فضای مجازی باید مراقب بود که آفت‌هایی همچون «تب همه‌گیری (وایرال شدن) به هر قیمت» گریبان این برنامه را نیگیرد. به این ترتیبف مدیران رسانه ملی نیز می‌توانند سالهای سال از بامزه بودن «خوش نمک» مطمئن باشند و از داشتن برنامه‌ای طنازانه و سالم به خود ببالند.
انتهای پیام/