راهکارهای فناورانه نانویی برای افزایش کیفیت آب ارائه شد

علیرضا قاضی زاده، کارشناس آب و پساب ستاد توسعه فناوری نانو و میکرو در گفت‌وگو با خبرنگار علم و فناوری آنا گفت: راهکار‌های رفع مشکلات حوزه آب و پساب صرفا نانویی نیستند؛ زیرا بعد فناوری هم دارند. اکنون دو راهکار عمده «افزایش تولید آب» و «مدیریت مصرف آب» برای رفع مشکلات بخش آب و پساب وجود دارد یعنی میزان آب‌های تجدیدپذیر را کنترل و به صورت بهینه و درست و مدیریت شده مصرف کنیم.

وی افزود:علاوه بر آن باید بتوانیم آب‌های دیگری به جز منابع تجدیدپذیر تولید کنیم که نمک زدایی از آب دریا از جمله آنهاست. این آب قابل شرب است و می‌تواند پس از تصفیه مورد نیاز صنایع واقع شود. بازچرخانی آب از دیگر مباحثی است که باید مد نظر قرار دهیم.

وی با بیان اینکه باید آب را بر اساس کیفیت‌های مختلف برای استفاده از فناوری‌ها به منظور رفع مشکلات دسته بندی کنیم، خاطرنشان کرد: اکنون دو نوع آب شرب و صنایع وجود دارند؛ آب شرب در واقع همان آبی است که مورد مصرف خانگی قرار می‌گیرد. با همان کیفیت، آب برای فلاش تانک ها، آبیاری فضای سبز و استحمام نیز استفاده می‌شود. آب مصارف خانگی را باید در چند گرید(رتبه‌بندی) استفاده کنیم؛ اما کیفیت آب برای همه مصارف خانگی یکی است.

راهکارهای فناورانه برای افزایش کیفیت آب

وی اظهارکرد: فناوری‌های نانو می‌توانند برای رفع این مشکل چند راهکار ارائه دهند. اولین فناوری مربوط به بحث نمک زدایی از آب دریا و داخل سرزمینی است. اکنون تراز برخی از چاه‌ها افت پیدا کرده و میزان شوری آن نیز افزایش یافته است و عمده فناوری‌های نمک زدایی، نانویی هستند. در این فناوری از غشا‌های شیرین سازی یا اسمز معکوس استفاده می‌شود، اکنون ایران در مرحله توسعه و تجاری سازی این فناوری قرار دارد.

وی تصریح کرد: در این خصوص نیز روی غشا‌های سرامیکی کار کرده ایم و چند پروژه نیز در حال اجرا داریم. فیلتر‌های نانویی از جنس سرامیکی می‌توانند در فرایند‌های نمک زدایی مورد استفاده قرار بگیرند؛ اما به تنهایی در این بخش کارایی ندارد. این سیستم‌ها بیشتر در پایین آوردن کدورت و کاهش بار میکروبی منابع آبی نقش دارند.

وی اضافه کرد: این فناوری می‌تواند راهکار مناسب و خوبی برای رفع مشکلات بهداشتی آب هوتک ها، مخصوصا مشکل آب استان سیستان و بلوچستان و برخی از روستا‌های مناطق محروم باشد.

قاضی زاده یادآورشد: فناوری الکترودیالیز نیز می‌تواند به فرایند‌های نمک زدایی آب کمک کند. به عنوان مثال اگر اسمز معکوس یکی از مهمترین فرایند‌ها باشد، با استفاده از این فناوری ۸۰ درصد آب مورد نیاز شرب تامین و ۲۰ درصد آب و پساب فوق شور دفع می‌شود.

به گفته وی، در بخش نمک زدایی، بحث سالم سازی و ارتقای کیفی آب نیز مطرح است. بحث فلزات سنگین، یکی از مسائل مهمی است که امروزه در دنیا با آن مواجه هستیم؛ زیرا عموماً منشأ معدنی دارند. این فلزات که مهمترین آن‌ها کروم و آرسنیک (رایج‌ترین و شایع ترین) است، با نفوذ به آب‌های زیرزمینی و سطحی، آب‌ها را آلوده می‌کنند.

کارشناس ستاد توسعه فناوری نانو ادامه داد: در این خصوص نیز نانوجاذب‌هایی داریم که می‌تواند عامل سرطان زای آرسنیک را تا حد مورد استاندارد و حتی بالاتر از آن حد تصفیه و جداسازی کند. نیترات نیز از دیگر عوامل سرطان زایی است که به واسطه نفوذ پساب و فاضلاب‌های تصفیه نشده به آب‌های زیرزمینی و حتی آب‌های سطحی می‌تواند مشکلات زیست محیطی و سلامتی زیادی ایجاد کنند. اکنون با استفاده از این فناوری می‌توانیم نیترات آب را نیز کاهش و حذف کنیم.