آخرین وضعیت پارک‌های علم و فناوری‌ فعال کشور/ رشد فعالیت در استان‌ها

به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، پارک‌های علم و فناوری سازمان‌هایی هستند که توسط کارشناسان حرفه‌ای مدیریت می‌شوند و با هدف افزایش ثروت در جامعه از طریق ترویج فرهنگ نوآوری و رقابت بین شرکت‌های مستقر درونشان فعالیت می‌کنند. پارک‌ها برای رسیدن به این هدف، علم و فناوری را در دانشگاه‌ها، مؤسسات تحقیق و توسعه، شرکت‌های خصوصی و بازار حفظ و کل فرآیند را مدیریت می‌کنند.

پارک‌های علم و فناوری رشد شرکت‌های مبتنی‌بر نوآوری را از طریق انکوباتور‌ها (مراکز رشد) و فرآیند‌های اسپین آف تسهیل می‌کند. اسپین آف در ادبیات سازمان و مدیریت یک فعالیت کسب‌وکار است که طی آن یک سازمان بزرگ‌تر به چند کسب‌وکار خردتر و مستقل تقسیم می‌شود.

پارک‌ها و انکوباتور‌های علم و فناوری از جمله زیرساخت‌های ایجادشده برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان هستند. این مراکز در حال حاضر حمایت‌های مالی، معنوی و حقوقی، تأمین تجهیزات و امکانات لازم، ارائه مشاوره و آماده‌سازی فضا‌های لازم برای تأسیس و رشد شرکت‌های دانش‌بنیان را انجام می‌دهند.

پارک‌های علم و فناوری با نهاد‌های دانشگاهی متعارف تعامل و همکاری دارد و از حمایت مالی و سرمایه‌گذاران خطرپذیر برای کمک به تحقق دانشگاه‌های کارآفرین استفاده می‌کند. پارک‌های علم و فناوری جهاد کشاورزی و مجموعه پارک‌های آی‌سی‌تی به‌صورت تخصصی و سایر پارک‌ها در حوزه‌های عمومی فعالیت می‌کنند.

این پارک‌ها برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، بخش‌های تحقیق و توسعه صنایع مختلف و مؤسسات تحقیقاتی در نظر گرفته شده است تا به طور مؤثر با یکدیگر و با دانشگاه‌ها تعامل داشته باشند و فعالیت‌های فناوری را انجام دهند.

هدف نهایی این همکاری ایجاد و توسعه فناوری‌ها و در عین حال تسهیل جذب، ترویج و انتشار فناوری است تا بیشتر فعالیت‌هایی که منجر به توسعه محصول فناوری می‌شوند در این پارک‌ها انجام شود. فعالیت‌های اصلی شامل ایده‌پردازی، تحقیقات علمی، طراحی مهندسی، نمونه‌سازی، طراحی صنعتی، استانداردسازی، توسعه دانش فنی، ثبت مالکیت معنوی، تحقیقات بازار، فروش و خدمات مشاوره است که همگی به‌منظور توسعه محصولات فناورانه برای صنایع و ارائه خدمات تخصصی انجام می‌شود.

این گزارش با هدف بررسی عملکرد، مأموریت‌ها و نقش حیاتی پارک‌های علم و فناوری در توسعه شرکت‌های کوچک و متوسط ایرانی تهیه شده است.

ارائه خدمات تسهیل‌گری به واحدهای فناور توسط پارک‌های علم و فناوری

امید رضایی‌فر، مدیرکل دفتر سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و توسعه فناوری و نوآوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا گفت: پارک های علم و فناوری از عناصر مؤثر زیست‌بوم نوآوری هستند که خدمات متنوع تسهیل‌گری و شتاب‌دهی را به واحدهای فناور و دانش‌بنیان مستقر به منظور کاهش ریسک و تسریع در طی مسیر تجاری‌سازی ارائه می‌دهند.

وی با بیان اینکه پارک‌های علم و فناوری باید توسط مدیران متخصص و حرفه ای اداره شوند، اظهار کرد: این سازمان‌ها با ایجاد هماهنگی و همکاری در بین سایر اجزای زیست‌بوم اقتصادی، مسير سبزی را برای نخبگان و دانشمندان جهت تولید محصولات باارزش و تبديل آن به ثروت فراهم می‌کنند.

مدیرکل دفتر سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و توسعه فناوری و نوآوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به تعداد پارک‌های علم و فناوری، تصریح کرد: 54 پارک علم و فناوری در کشور وجود دارد که هر استان حداقل دارای یک پارک علم و فناوری است.

رضایی‌فر اضافه کرد: ۱۴ پارک دانشگاهی، یک پارک خصوصی ، ۵ پارک دستگاهی وجود دارد و بقیه پارک‌ها استانی هستند. پارک‌ علم و فناوری جهاد کشاورزی و مجموعه پارک آی‌سی‌تی به صورت تخصصی فعالیت می‌کنند؛ اما سایر پارک‌ها تمام حوزه‌های علمی و تحقیقاتی را مشمول می‌شوند.

وی افزود: تقریباً 12 هزار واحد فناور در پارک‌های علم و فناوری مستقر هستند که از این تعداد 2 هزار و 500 مورد دانش‌بنیان محسوب می‌شوند. هر کدام از واحدهای فناور حداقل دارای دو محصول دانش‌بنیان هستند که قابلیت تجاری‌سازی و عرضه به بازار را دارد.

تعداد پارک‌های علم و فناوری در سال‌های 1381 تا شهریور 1402

استان‌های فعال در زمینه راه‌اندازی پارک‌های علم و فناوری

با توجه به آمار کسب‌شده از وزات علوم، تحقیقات و فناوری استان‌های اردبیل، اصفهان، البرز، ایلام، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، بوشهر، تهران، چهارمحال و بختیاری، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خراسان شمالی، خوزستان، زنجان، سمنان، سیستان و بلوچستان، فارس، قزوین، قم، کردستان، کرمان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، گلستان، گیلان، لرستان، مازندران، مرکزی، هرمزگان، همدان و یزد دارای پارک علم و فناوری هستند.

حوزه‌های فعالیت پارک‌های علم و فناوری در سراسر کشور

پارک‌های علم و فناوری استان‌های مختلف در حوزه‌های کشاورزی، نساجی، فناوری اطلاعات و ارتباطات، صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، فضای مجازی، آب و برق، گردشگری و محیط زیست، انرژی‌های نو، دامپروری و فرآورده‌های دامی، تکنولوژی اطلاعات و... فعالیت دارند.

اهمیت پارک‌های علم و فناوری در اقتصاد کشور

بر اساس اطلاعاتی که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در اختیار خبرگزاری علم و فناوری آنا قرار داده است، پارک‌های علم و فناوری نقش مهمی را در توسعه کشور‌ها ایفا می‌کنند و در اقتصاد امروزه از اهمیت بالایی برخوردار هستند.