تأثیر پیش‌نیاز بنیادی در سیستم‌های هوش مصنوعی با تکیه بر دانش فرهنگی و اجتماعی

خبرگزاری علم و فناوری آنا - حسین بوذری؛ یادگیری زبان انگلیسی به‌واسطه اهمیتی که در سطح بین‌المللی دارد، به امری ضروری تبدیل شده و خلّاقیت و مهارتی که در این رشته وجود دارد موجب شده تا دانش‌آموختگان راحت‌تر به فرصت‌های شغلی آینده بنگرند.

اما در سال‌های گذشته رشته زبان انگلیسی تبدیل به رشته‌ای شده که دانشجویان خیلی استقبالی از این رشته ندارند و شاید در کنار رشته اصلی در آموزشگاه‌ها اقدام به طی کردن دوره زبان شوند تا بتوانند در آینده بازارکار بهتری با تسلط بر زبان به دست آورند.

یکی از دلایلی که موجب کاهش دانشجویان زبان انگلیسی شده، جذب کارجویان زبان انگلیسی بدون مدرک دانشگاهی از سوی مؤسسات زبان و برخی مدارس غیردولتی است.

از سویی با پیشرفت هوش مصنوعی، نیاز به زبان انگلیسی میان فناوران و دانشجویان بیشتر می‌شود و دانشجویانی که در رشته‌های مرتبط با هوش مصنوعی تحصیل می‌کنند، نیازمند تسلط بر زبان انگلیسی هستند تا مطالب مرتبط با هوش مصنوعی را بهتر انتقال دهند.

در مجموع رشته زبان انگلیسی در سال‌های گذشته به‌دلیل فعالیت غیرمتعارف برخی مؤسسات زبان در جذب کارآموزان فاقد مدرک تحصیلی با کاهش استقبال دانشجویان مواجه شده، در حالی که باید برای این موضوع فکر اساسی شود.

بازارکار رشته زبان انگلیسی؛ مهم‌ترین دغدغه‌ دانشجویان

بهرام دهقانپور عضو هیئت علمی گروه زبان انگلیسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لنجان در این زمینه در گفت و گو با آنا اظهار کرد: از مهم‌ترین عوامل رکود رشته‌های علوم پایه یافتن کار مناسب و مرتبط بعد از تحصیل بوده که بسیار دشوار است و اجرای برنامه‌های ترویجی به منظور آشنایی مردم و جامعه با مفاخر کشور در علوم پایه، اجرای برنامه‌های ترویجی با هدف نشان دادن اهمیت و جایگاه علوم پایه برای جامعه، حمایت و پشتیبانی علمی از دانشجویان و پژوهشگران علوم پایه، شناسایی ظرفیت‌های بین‌المللی به‌منظور بهره‌برداری در راستای توسعه علوم پایه در کشور و توسعه روش‌های نوین آموزشی در حوزه علوم پایه باید مهم‌ترین اهداف برنامه‌های ستاد ملی علوم پایه برای پیشرفت پایدار باشد.

وی اضافه کرد: بازار کار رشته زبان انگلیسی یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های دانشجویان این رشته است، چراکه زبان انگلیسی سریع‌ترین زبان در حال رشد در تاریخ بشر است و بسیاری از دانشجویان این رشته در مورد آینده شغلی و میزان درآمدشان نگران هستند، به‌خصوص در مقاطع تحصیلات تکمیلی.

عضو هیئت علمی گروه زبان انگلیسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لنجان بیان کرد: روند بی‌رویه و کارشناسی نشده مدرک‌گرایی در جامعه خود از ارکان سقوط رشته‌های تحصیلی است، در این راستا با کارشناسی دقیق و ایجاد مشاوران حرفه‌ای می‌توان از مقاطع پایین دانش‌آموزان را به اهمیت این رشته خاص سوق داد.

دهقانپور تأکید کرد که خانواده‌ها در ایران اهمیت زیادی برای رشته‌های درآمدزا قائل هستند تا به فرزندان خود تسری دهند و مشاوره با خانواده‌ها از ارکان اصلی به‌وجود آوردن انگیزه و استعدادیابی است.

وی در بخش دیگری از گفت‌و‌گو با خبرنگار آنا یادآور شد: البته رشد هوش مصنوعی و تسهیل در یادگیری زبان انگلیسی خود معضل جدیدی بوده که این رشته را به مخاطره انداخته است.

عضو هیئت علمی گروه زبان انگلیسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لنجان اضافه کرد: همچنین می‌توان در تعامل با دانش‌آموزان توسط کارشناسان حرفه‌ای این ضعف را برطرف کرد.

دهقانپور با اشاره به محیط‌های آموزش مجازی با سیستم‌عامل‌های آموزشی گفت: امروز پیشرفته‌ترین تکنولوژی ساخته‌شده در سیستم‌های مکالمه (مجهز به آواتار‌های چهرک‌های  پیشرفته) نمود می‌یابد که حتی می‌توانند حالت‌های بدن و صورت را نشان دهند.

وی افزود: به‌عنوان مثال در دانشگاه بیله‌فلد آلمان آموزشگری به نام «مکس» به‌عنوان راهنمای مجازی موزه در حال توسعه بوده و بازدیدکنندگان موزه می‌توانند با او راجع به آثار نمایش‌ داده شده صحبت کنند، البته مادامی که به مکالمه‌های پیش‌فرض پایبند باشند و از آن منحرف نشوند.

تأثیر آموزش زبان تحلیل کلان داده بر یادگیری هوش مصنوعی

عضو هیئت علمی گروه زبان انگلیسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لنجان تشریح کرد: مشکل در آموزش زبان خارجی این است که توسعه‌دهندگان، سؤالات و پاسخ‌هایی قابل اعتنا را پیش‌بینی کرده‌اند و تعامل با آموزشگر تنها درصورتی درست کار می‌کند که زبان‌آموزان به همین سؤالات بسنده کنند.

دهقانپور بیان کرد: با این وجود پاسخ‌های انسانی تنها تا حدی پیش‌بینی‌پذیر هستند و گفت‌وگو‌های خارج از حوزه برنامه‌ریزی شده برای ربات‌های چت یا سیستم‌عامل‌ها نامنظم، نامنسجم و مستعد خطا هستند و این گفت‌وگو‌ها نمی‌توانند الگویی برای زبان‌آموزان باشند.

وی همچنین به تأثیر آموزش زبان تحلیل کلان داده بر یادگیری هوش مصنوعی پرداخت و گفت: اخیراً کارایی هوش مصنوعی به‌لطف گسترش عظیم حجم داده‌های ذخیره شده بسیار بهبود یافته و تحلیل حجم زیادی از داده‌ها با استفاده از الگوریتم‌ها و مدل‌های آماری در دروس زبان خارجی می‌توانند به کار بروند؛ ازجمله برای تمرین‌ ترجمه و فرهنگ‌های لغت مبتنی بر پیکره.

عضو هیئت علمی گروه زبان انگلیسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لنجان عنوان کرد: وقتی مجموعه بزرگی از داده‌ها شامل شیوه‌های تلفظ سخنگو‌های بومی به زبان مادری‌ برای آموزش استفاده می‌شود این مزیت را ایجاد می‌کند که زبان‌آموز زبان را نه از طریق سازوکاری انتزاعی، بلکه همانگونه که در واقعیت استفاده می‌شود، می‌آموزد.

دهقانپور اضافه کرد: مشکل دیگر اینکه تحلیل داده وابسته به یک الگوریتم ازپیش تعیین شده است که نمی‌تواند همه چیز‌هایی که باید را جست‌وجو کند و تحویل دهد.

وی بیان کرد: به همین دلیل، این سیستم تمام گفت‌وگو را ضبط می‌کند، امری که به‌شدت از منظر امنیت داده نگران‌کننده است و در آینده نزدیک زمانی که در کلاس درس مورد استفاده قرار گرفت، باید مدنظر باشد.

عضو هیئت علمی گروه زبان انگلیسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لنجان با اشاره به ظرفیت‌ها و محدودیت‌های هوش مصنوعی و مشکل سیستم‌های تعاملی گفت: مسئله سیستم‌های تعاملی این است که براساس پایگاهی کاملاً قطعی طراحی شده‌اند، یعنی از برنامه خاصی پیروی می‌کنند و تنها به منابع دانش محدودی از قبیل دانش اجتماعی یا فرهنگی دسترسی دارند.

دهقانپور خاطرنشان کرد: ارتباط انسانی روشی کاملاً متضاد دارد و ما انسان‌ها فرض می‌کنیم که دانش مشترک زیادی داریم و در ارتباطات خود بسیار کارآمد هستیم، چراکه آنچه را به یک موقعیت ارتباطی خاص وابسته است تشخیص می‌دهیم و همزمان می‌توانیم منعطف و خود به خود عمل کنیم.

وی افزود: سیستم‌های هوش مصنوعی قادر به انجام چنین کاری نیستند، چراکه فاقد پیش‌نیازی بنیادی یعنی آگاهی خودکاوانه هستند.

عضو هیئت علمی گروه زبان انگلیسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لنجان در بخش دیگری از گفت‌و گو با خبرنگار آنا با بررسی رابطه «هوش مصنوعی و آموزش زبان» مطرح کرد: هرچند ممکن است در آینده، برنامه‌های آموزش الکترونیکی که رابط کاربری گرافیکی دارند بتوانند جایگزین کتاب‌های درسی شوند، اما هوش مصنوعی قادر نخواهد بود که در آینده نزدیک جایگزین معلم واقعی شود.

طرح‌های آموزش الکترونیکی با مدرس‌های مجازی جایگزین آموزش کلاسی نیستند

دهقانپور تأکید کرد: طرح‌های آموزش الکترونیکی با مدرس‌های مجازی جایگزین آموزش کلاسی نیستند، بلکه رویکردی جدید برای پشتیبانی از زبان‌آموزان در جلسات خودآموزی آنان است.

وی گفت: برای برخی از زبان‌آموزان بسیار انگیزه‌بخش است که به‌یادسپاری واژگان را به‌صورت تعاملی با سیستم‌عامل آموزشی
انجام دهند یا تمرین‌های زبان را در یک بازی رایانه‌ای کامل کنند.

عضو هیئت علمی گروه زبان انگلیسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لنجان مطرح کرد: بسیاری دیگر از طریق تعامل اجتماعی در یک گروه واقعی از زبان‌آموزان بهتر یاد می‌گیرند و از مزیت نظارت معلمی واقعی بهره‌مند می‌شوند.

دهقانپور تصریح کرد: البته کارگروه‌ها و کارشناسان خبره باید اهمیت رشته زبان انگلیسی را در مقاطع دبیرستان برای ورود به این رشته به افراد داوطلب یادآوری کنند.

وی ادامه داد: بسیاری از افراد با استفاده از کلاس یا به صورت خودخوان به سطح خوبی از زبان می‌رسند، اما رشته زبان انگلیسی برای افرادی مناسب است که بخواهند از طریق مدرک تحصیلی استخدام شوند، در دانشگاه تدریس کنند، پست‌های شغلی بالاتر داشته باشند یا به صورت آکادمیک به مطالعه و پژوهش زبان بپردازند.

عضو هیئت علمی گروه زبان انگلیسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لنجان گفت: تمرکز دروس دانشگاهی این رشته براساس گرایش، متفاوت است، به‌عنوان مثال در گرایشی مترجمی زبان، دروس مربوط به ترجمه تخصصی و در رشته زبان و ادبیان انگلیسی تمرکز بیشتری روی مطالعه و بررسی متون ادبی وجود دارد.

دهقانپور تشریح کرد: هدف کلی از گرایش‌های مختلف رشته زبان انگلیسی تربیت متخصص زبان است که بتواند به کار مطالعه، پژوهش، آموزش، نویسندگی و ترجمه بپردازد؛ بنابراین اجرای برنامه‌های ترویجی با هدف نشان دادن اهمیت و توسعه روش‌های نوین اموزشی امری اجتناب‌ناپذیر است.

وی، يكی از دلایل كم شدن استقبال از علوم پايه را آينده شغلي اين رشته‌ها دانست و گفت: در حال حاضر بخش خصوصی آموزشی از قبيل مؤسسات زبان يا مدارس غيردولتی صرفاً با گذراندن دوره‌های TTC يا سایر دوره‌های تخصصی ـ آموزشی اقدام به استخدام كارجويان بدون مدرک دانشگاهی می‌كنند كه اين موضوع می‌تواند روی آوردن دانشجو به تحصيل رشته زبان در دانشگاه را به طور چشمگيری كاهش دهد.

عضو هیئت علمی گروه زبان انگلیسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لنجان با تأکید بر استفاده از هوش مصنوعی گفت: زبان‌آموز در مراحل ابتدايی زبان نمی‌تواند از هوش مصنوعی برای يادگيری زبان استفاده كند، چراکه اين خود مستلزم شناختن هوش مصنوعی است.

دهقانپور گفت: با پيشرفت هوش مصنوعي، افرادی كه به زبان انگليسی مسلط هستند، هنوز نقش مديوم يا واسطه‌ای برای به‌روز نگه داشتن متخصصان ساير رشته‌ها ايفا می‌كنند، بنابراين نمی‌توان با اطمينان گفت پيشرفت هوش مصنوعی نياز به تحصيل رشته زبان را كم مي‌كند.

وی بیان کرد: با پيشرفت علم، نياز به زبان نيز افزايش پيدا می‌كند، به عنوان كشوری كه زبان انگليسی در آن زبان بيگانه محسوب می‌شود و نقش زبان انگليسی در سيستم آموزشی آن هر روز كم‌رنگ‌تر می‌شود، وظيفه زبان‌آموز است كه به سایر متخصصان كمک كند تا درجريان علم در سطح جهانی قرار گيرند.

عضو هیئت علمی گروه زبان انگلیسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لنجان با تأکید بر اینکه رشته زبان انگلیسی در دانشگاه‌ها باید احیا شوند، افزود: می‌توان از مشاوران آموزشی در دبيرستان‌ها خواست در كلاس‌ها و جلسات اوليا و مربيان به توضيح رشته‌ها بپردازند و رشته زبان انگليسی را به عنوان مثالی از رشته‌ای با آينده شغلی متنوع و جذاب معرفی كنند، چراکه تصور عام اين است كه دانشجويان رشته زبان در كل تحصيل تنها زبان می‌آموزند و نه اصول و روش تدريس يا تئوری‌.