پزشکان کرم زنده را از مغز زن استرالیایی خارج کردند

به گزارش خبرنگار علم و فناوری آنا، هفته‌ها درد شکمی و اسهال و در نهایت تعریق شبانه و سرفه‌های خشک یک زن استرالیایی را به بیمارستان کشاند. پزشکان در معاینات اولیه متوجه ضایعاتی در کبد، ریه و طحال او شدند. تصور کردند که شاید عفونت باشد؛ اما آزمایش‌های مربوط به باکتری، قارچ، انگل‌های انسانی و حتی بیماری خودایمنی همگی منفی بود.

زن سه هفته تمام با تب و سرفه در بیمارستان بستری شد و در نهایت این سی‌تی اسکن بود که سرنخی را دست پزشکان داد؛ برخی از ضایعات ریوی او در حال مهاجرت به نظر می‌رسید. سرنخ دوم ماه‌ها بعد به دست آمد؛ آن هم زمانی که زن فراموشکار و به شدت افسرده شد.

«سانجایا سناناییک» (Sanjaya Senanayake)، پزشک بیماری‌های عفونی دانشگاه ملی استرالیا و بیمارستان «کانبرا»، می‌گوید: پزشک عمومی این زن بسیار زیرک بود و همواره می‌گفت اینجا چیزی درست نیست و بهتر است MRI مغز انجام دهیم.

اسکن مغز زن بیمار واقعا شگفت‌انگیز بود و درخشش شبهه‌آمیزی را در لوب پیشانی او نشان داد. سناناییک در ابتدا تشخیص سرطان، آبسه یا بیماری دیگری را داد؛ زیرا هیچ کس تصورش را هم نمی‌کرد که این درخشش در تصویر ام‌آرآی یک کرم باشد.

در طول بیوپسی از مغز این زن، جراح مغز و اعصاب او ساختار مشکوکی را مشاهده کرد و آن را با فورسپس بیرون آورد؛ یک ماده قرمز مایل به صورتی، تقریباً نصف طول یک مداد و حرکت می‌کرد!

سناناییک می‌گوید: این لحظه لحظه‌ای بود که همه‌ هاج و واج مانده بودند؛ کرمی در مغز! اما بعد آرامشی بر همه حاکم شد؛ زیرا دیگر تشخیص داده بودند که دلیل این همه مشکل بیمار چه بوده و بالاخره بیمار از درد‌ها و مشکلات جسمانی طولانی رهایی پیدا می‌کرد.

سناناییک و همکارانش در مطالعه این کرم گزارش دادند که «اوفیداسکاریس روبرتسی» (Ophidascaris robertsi) یک کرم لوله‌ای یا «نماتد» است که میزبان اصلی آن مار است؛ و در نهایت این زن که در «نیوساوت ولز» استرالیا زندگی می‌کند، اولین مورد ثبت شده ورود این انگل در بدن انسان به شمار می‌رود.

سناناییک می‌گوید: کرم زنده چروکیده چیزی بود که همه را کنجکاو کرده بود، اما جنبه مهم‌تری هم در آن وجود داشت، زیرا اوفیداسکاریس روبرتسی انگلی است که از حیوانات وحشی به انسان سرایت کرده است. او معتقد است که با تداخل جمعیت انسان و حیوان، شاهد ورود انگل‌ها و عفونت‌های حیوانی به بدن انسان هستیم. انسان می‌تواند میزبان تصادفی انگل‌های دیگر حیوانات باشد.

نکته جالبی که پزشکان کشف کردند این بود که انگلی که در مغز این زن پیدا کردند، از خانه او دور بود. معمولا این کرم‌ها بین مار‌ها و پستانداران کوچک جابه‌جا می‌شوند. کرم‌های بالغ در داخل بدن مار‌های «پیتون فرش» زندگی و درون مدفوع این مار‌ها تخم‌گذاری می‌کنند. موش‌ها و صاریغ‌ها (جانور کیسه‌دار به اندازه گربه) تخم‌ها را می‌خورند و تخم‌ها به لارو‌هایی تبدیل می‌شوند که در گوشت آن‌ها فرو می‌روند. سپس پیتون‌ها این حیوانات آلوده را می‌خورند و این چرخه ادامه پیدا می‌کند.

انسان‌ها و اکثر حیوانات دیگر خارج از این حلقه وجود دارند؛ اگرچه در سال ۲۰۱۹، دانشمندان یک مورد انگل اوفیداسکاریس روبرتسی را در یک کوالا گزارش کردند. با این حال هنوز دقیقا مشخص نیست که زن استرالیایی چگونه به این انگل آلوده شده است، اما پزشکان گمان می‌کنند که احتمالا به طور تصادفی تخم کرم را که در برخی از گیاهان خوراکی استتار شده بوده، مصرف کرده باشد.

او در نزدیکی دریاچه‌ای زندگی می‌کند که مار‌های پیتون در آن زندگی می‌کنند و اغلب سبزی‌های بومی‌ای را جمع‌آوری می‌کرد که برای سالاد یا به منظور سرخ کردن مورد استفاده قرار می‌گیرند. احتمالاً تخم‌ها در بدن این زن بیرون آمده‌اند و لارو‌ها در اندام‌های او سرگردان و در طول مسیر باعث آسیب به اندا‌م‌های او شده‌اند.

«میرا نیر» (Meera Nair)، دانشمند بیماری‌های عفونی دانشگاه کالیفرنیا که روی کرم‌های قلابدار و سایر کرم‌های انگلی مطالعه می‌کند، می‌گوید: کرم‌های اوفیداسکاریس روبرتسی دندان ندارند، اما از طریق بافت‌ها مهاجرت می‌کنند و به آن‌ها صدمه می‌زنند. در واقع، انگل پیتون موادی را ترشح می‌کند که می‌تواند پروتئین‌ها و بافت‌ها را حل کند.

نیر می‌گوید: ضایعاتی که پزشکان در سی‌تی‌اسکن این زن دیدند، احتمالاً به دلیل مهاجرت لارو‌ها و التهاب ناشی از بدن او بوده است. نیر فکر می‌کند که این کرم مقصر علائم عصبی ناگهانی زن هم بوده است.

آیا انگل حیوانات می‌تواند وارد بدن انسان شود؟

تیم سناناییک نتوانست هیچ نمونه قبلی از حمله اوفیداسکاریس روبرتسی به مغز حیوانات دیگر را پیدا کند، اما کرم‌های دیگر قادر به ورود به مغز حیوانات هستند. با این حال، پزشکان معتقدند که کرم‌های انگلی که در بدن گربه‌ها و سگ‌ها زندگی می‌کنند نیز می‌توانند انسان را آلوده کنند.

«جیل ودرهد» (Jill Weatherhead)، پزشک بیماری‌های عفونی و انگل‌شناس کالج پزشکی بیلور در هیوستون، می‌گوید: این انگل‌ها می‌توانند افراد را آلوده و به مغز نفوذ کنند و چنین عفونت‌هایی در افرادی که در آمریکا زندگی می‌کنند، رخ داده است. به طور مثال، کرم‌های «توکسوکارا» گربه‌ها و سگ‌ها را انگلی می‌کنند. این حیوانات ممکن است در حیاط‌های خلوت، شن‌باکس‌ها یا پارک‌های عمومی مدفوع کنند و تخم‌ها را در محل بازی کودکان پخش کنند. به همین دلیل است که دامپزشکان معتقدند فضا‌های انسانی باید کرم‌زدایی شوند.

اگر بچه‌ها روی ماسه‌های آلوده غذا بخورند، این لارو‌ها می‌توانند در بدنشان بیرون بیایند. با این حال، لارو‌ها هیچ وقت نمی‌توانند به روده برسند و بالغ شوند. در عوض می‌توانند در بافت‌های دیگر گیر بیفتند. لارو توکسوکارا مانند کرم‌های اوفیداسکاریس روبرتسی می‌تواند از درون معده به بافت‌های دیگر بدن حرکت کند و باعث التهاب اندام‌ها شود. پزشکان مواردی را گزارش کرده‌اند که کرم‌ها تا چشم یک فرد هم حرکت کرده‌اند.

ودرهد می‌گوید: اگرچه ما میزبان‌های تصادفی برای این انگل هستیم، اما هنوز هم می‌تواند باعث بیماری قابل توجهی در ما شود.

اگرچه موارد انسانی کرم‌های گرد حفره‌کننده مغز نادر است، ورود کرم‌ها و انگل‌های دیگر به بدن انسان نسبتا شایع است. یک مطالعه تخمین می‌زند که از هر ۲۰ نفر در آمریکا یک نفر در معرض توکسوکارا قرار گرفته است.

تجزیه و تحلیل ورهد و همکارانش از موارد توکسوکارا در یک بیمارستان کودکان در تگزاس نشان داد که کودکانی که در مناطق کم درآمد زندگی می‌کنند بیشتر در معرض ابتلا هستند؛ به ویژه در مناطقی که سگ‌ها و گربه‌های ولگرد زندگی می‌کنند.

ودرهد می‌گوید: نباید ترس داشته باشیم، اما بهتر است که روی پیشگیری تمرکز کنیم، به ویژه زمانی که انسان‌ها به زیستگاه حیوانات دیگر تجاوز می‌کنند.

سناناییک نیز می‌گوید: اگر در نزدیکی پوشش گیاهی یا حیات وحش زندگی می‌کنید، مرتب دست‌هایتان را بشویید و اگر در حال پختن و مصرف سبزیجات هستید، مطمئن شوید که آن را خوب می‌پزید، فقط برای کاهش احتمال ابتلا به یکی از این عفونت‌های غیرعادی.

او یک مورد غیرمعمول را در حدود ۲۰ سال پیش به یاد می‌آورد که یک مرد جوان یک حلزون را بلعید و انگلی وارد بدنش شد که به شکل ممنژیت غیرمعمول خود را نشان داد. این مرد نیز مانند زن استرالیایی دچار فراموشی شده بود.

سناناییک می‌گوید: پیدا کردن یک انگل زنده آن در مغز انسان چیزی است که اصلا انتظارش را ندارید در حرفه خود با آن مواجه شوید. پزشکان پس از جراحی، این زن را با دارو‌های ضد انگلی درمان کردند و از آن زمان علائم او بهبود یافته است.

مقاله منتشرشده مربوط به این گزارش را اینجا بخوانید.