«قیمت‌شکنی» بلای جان بومی‌سازی در صنعت فاوا/ جای آزمایشگاه تست محصولات داخلی خالی است
گروه ارتباطات و فناوری اطلاعات خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ یکی از الزامات خودکفایی در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات، بومی‌سازی تجهیزات مخابراتی است که با بررسی و در نظر گرفتن نقاط ضعف و قوت آن می‌توانیم گام بلندی در این زمینه برداریم . ازاین‌رو و برای تحقق این امر مهم شورای عالی فضای مجازی در مصوبه خود، دولت را موظف به تکمیل زیرساخت‌های شبکه ملی اطلاعات مطابق با اهداف «طرح کلان و معماری» این شبکه کرده است.
در این طرح اهداف عملیاتی شبکه ملی اطلاعات در چند مورد در کنار بومی‌سازی خدمات به بحث بومی‌سازی تجهیزات نیز اشاره دارد. در بخش اهداف عملیاتی این طرح به مصون‌سازی، کاهش آسیب‌پذیری، افزایش پایداری و تاب‌آوری امنیتی و دفاعی شبکه ملی اطلاعات در برابر تهدیدات، بدون اتکا به خدمات خارجی تأکید شده است.
رشد بومی‌سازی تجهیزات شبکه به میزان ۱۰ درصد سالانه بر اساس اولویت‌های تعیین‌شده توسط مرکز ملی فضای مجازی و نیز بومی‌سازی سامانه‌های امنیتی موردنیاز شبکه ملی به میزان ۱۰۰ درصد تا سال ۱۴۰۴ تکلیف شده است.
در راستای تحقق این امر و اینکه اکنون در زمینه بومی‌سازی محصولات حوزه فاوا کجا ایستاده‌ایم و تاکنون چقدر به این موضوع پرداخته‌شده، با فرامرز رستگار دبیر سندیکای مخابرات گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید:
بومی‌سازی به چه معناست؟
آنا: با توجه به شرایط ایران آیا بومی‌سازی تجهیزات فاوا در کشور ضرورت دارد؟ چرا؟
رستگار: بومی‌سازی یعنی محلی‌سازی و مفهوم این است که محصول توسط مصرف‌کننده و یا کاربر به‌خوبی قابل‌استفاده باشد و با نیازهای وی سازگار و در تطبیق بیشتر با محصول خارجی باشد، پس بومی‌سازی یک محصول اتفاق مثبتی است و به نفع مردم و نظام هر کشور خواهد بود.
توجه به مزیت نسبی در بومی‌سازی تجهیزات فاوا
آنا: در چه حوزه‌هایی بومی‌سازی بیشتر اهمیت دارد؟
رستگار: حوزه‌هایی که در کشور دارای مزیت نسبی هستند، قطعاً داخلی‌سازی محصولات رقابت‌پذیری بیشتری خواهد داشت. به‌عنوان‌مثال محصولاتی که برای هر مشتری باید طبق مشخصات خاص آن مشتری ساخته شود، ارزش‌افزوده آن مربوط به مهندسی محصول است و ضمن اینکه اشتغال برای نیروی انسانی تحصیل‌کرده ایجاد می‌کند، قیمت تمام‌شده محصول هم با کالای خارجی قابل‌رقابت خواهد بود، مانند تجهیزاتی که در داخل شبکه‌های مخابراتی و زیرساختی استفاده می‌شود.
در مقابل دستگاه‌هایی که اصطلاحاً به آن پایانه می‌گویند مانند دستگاه تلفن رومیزی، گوشی موبایل، فاکس، تبلت و امثال آن باید برای تولید انبوه سرمایه زیادی انجام شود و بازار فروش آن منحصر به کشور نباشد، در غیر این صورت رقابت با کالای خارجی دشوار خواهد بود.
تعیین تعرفه گمرکی مناسب برای واردات و تخصیص یارانه به تولیدات داخلی
البته محصولات راهبردی که برای استقلال و خوداتکایی کشور ضروری است، قضیه دیگری است که دولت برای تولید آن باید به بخش خصوصی یارانه بدهد و تعیین تعرفه‌های گمرکی مناسب واردات در آن بخش محدودتر شود تا تولید داخل بتواند سهم مناسبی از بازار را داشته باشد.
آنا: به نظر شما در بومی‌سازی کدام حوزه‌ها و بخش‌های صنعت فاوا موفق بوده‌ایم؟
رستگار: همان‌طوری که پیشتر عرض کردم محصولاتی که با مشخصات ویژه در شبکه‌های ارتباطی مصرف می‌شود مانند سیستم انتقال نوری، مراکز تلفن دیجیتال درگذشته و مراکز مبتنی بر آی‌پی (IP) در حال حاضر و همچنین روی اقلام پسیو مانند دکل های مخابراتی، کابل، داکت و اتصالات، ترمینال‌ها توزیع هم تولیدات موفق در کشور وجود دارد.
نگاهی به عوامل موفقیت و عدم موفقیت در بومی‌سازی تجهیزات فاوا
موفقیت و یا عدم موفقیت تولید به عوامل مختلف بستگی دارد که بخشی آن به تولیدکننده و بخشی دیگر به دولت مربوط می‌شود
آنا: به نظر شما دلیل تجربه‌های موفق و ناموفق چیست؟
رستگار: موفقیت و یا عدم موفقیت تولید به عوامل مختلف بستگی دارد که بخشی آن به تولیدکننده و بخشی دیگر به دولت مربوط می‌شود که عوامل مرتبط به تولیدکننده عبارتند از: انتخاب صحیح محصول برای تولید، داشتن تیم طراحی و تحقیق مناسب، استفاده از خط تولید مناسب، قابلیت پشتیبانی از تولید، انجام خدمات ارتقای سیستم برای مشتریان از عوامل موفقیت محسوب می‌شود.
عوامل مرتبط با دولت عبارتند از: مبارزه با قاچاق کالا، اختصاص سرمایه در گردش با نرخ بهره پائین برای تأمین به‌موقع مواد اولیه، دقت در صدور پروانه تأسیس واحدهای صنعتی به‌طوری‌که انحصار در یک تولید ایجاد نشود و از طرف دیگر هم تعداد واحدها آن‌قدر زیاد نشود که سهم بازار برای هر واحد صنعتی به‌صرفه نباشد، تعیین تعرفه‌های گمرکی مناسب برای واردات مواد اولیه و همچنین کالای ساخته‌شده خارجی برای تنظیم بازار.
نظارت بر اعمال کارفرمایان و مجریانی که توجه لازم به تولیدکنندگان و محققان داخلی ندارند، امضای توافقنامه درازمدت با تولیدکنندگان برای امکان برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری بهتر برای توسعه و تداوم صنعت، پرداخت به‌موقع مطالبات تولیدکننده، کمتر شدن مشکلات تولیدکنندگان از ناحیه بیمه تأمین اجتماعی، کمک دولت برای صادرات از طریق دادن ضمانت‌های صادرات، تشویق مجریان حامی تولید و بازخواست مجریان علیه تولید داخل از دیگر عواملی است که دولت می‌تواند در راستای حمایت از تولید کننده تسهیل کند.
آنا: آیا توان و اعتمادبه‌نفس داخلی سازی تجهیزات مورد نیاز کشور در صنعت فاوا، میان فناوران و صنعتگران این حوزه وجود دارد؟
رستگار: شرکت‌های دانش‌بنیان زیادی در بخش فاوا ایجادشده و متخصص‌های بسیار خوب و با استعدادی در این حوزه وجود دارد. صنعتگران قدیمی بخش مخابرات با عشق در این حوزه کار می‌کنند و کارگاه و کارخانه مثل خانواده خود دوست دارند.
شرکت‌های جوانی هم که سالهای اخیر ایجاد شده با علاقه به دنبال طراحی، تولید و بازاریابی هستند. به‌طورکلی این صنعتگرها دنبال نوآوری، ارائه راه‌حل‌های جامع به مشتریان و ایجاد پویایی و چابکی در مجموعه خود هستند.
ایجاد اراده‌ای جدی برای حمایت از بومی‌سازی در میان مسئولان
آنا: آیا در میان مسئولان اراده جدی برای تحقق بومی‌سازی تجهیزات فاوا وجود دارد؟
رستگار: در برخی از مسئولان اراده جدی برای حمایت از تحقیق و تولید برای بومی‌سازی وجود دارد ولی تعداد آن‌ها زیاد نیست. برخی از مسئولان هم بی‌تفاوت کار می‌کنند به‌عنوان برخی از مجریان پروژه می گویند که اگر محصول داخلی باکیفیت خوب، قابل‌رقابت با ارزان‌ترین محصول خارجی و در زمان کوتاه تحویل شود، ما از تولید داخلی استفاده می‌کنیم، درحالی‌که مجریان لازم است که حمایت معنوی و گاهی مالی از تولیدکنندگان داشته باشند.
آنا: به نظر شما سازمان‌ها و نهادهای متولی از بومی‌سازی محصولات فاوا استقبال می‌کنند؟
رستگار: نهادهای اصلی متولی بومی‌سازی برای تجهیزات فاوا عبارتند از: وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت صنعت، معدن و تجارت و معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس جمهور. این سه نهاد دولتی با تشکیل کارگروه‌ها و ستادهای مختلف در سازمان خود و در برخی موارد هم جلسات هماهنگی بین سازمانی موضوعات مربوط به بومی‌سازی را در سطوح راهبردها و آیین‌نامه‌های اجرایی و گاهی انور نظارتی پیگیری می‌کنند.
خلاء وجود آزمایشگاهی جامع برای تست محصولات داخلی فاوا
دستگاه های اجرایی که خریدار محصول و مصرف‌کننده آن هستند بااحتیاط به سمت محصولات داخلی می‌روند؛ زیرا در کشور آزمایشگاه‌های کامل و جامعی برای تست محصولات ساخت داخل وجود ندارد و اکثر آزمایش‌ها باید در شبکه به‌صورت تست‌های میدانی انجام می‌شود و بسیاری از مدیران این ریسک را نمی پذیرند؛ بنابراین ورود تجهیزات ساخت داخل به شبکه در سالهای اول با کندی پیش می‌رود.
کشورهای غربی و آمریکا با وجودی که صاحب تکنولوژی هستند ولی با پدیده قیمت‌شکنی برای حفظ صنایع داخلی خود برخورد می‌کنند ولی در ایران هرچند که قانون مبارزه با قیمت‌شکنی وجود دارد ولی به‌درستی مدیریت نمی‌شود
برخی هم گران‌تر بودن محصولات داخلی را با محصول مشابه خارجی مطرح می‌کنند که البته مبنای مقایسه آن‌ها محصولات چینی است که این مقایسه درستی نیست؛ کالای چینی با حمایت دولت چین برای ورود به بازارهای جهانی و ایجاد وابستگی‌های بعدی گاهی اوقات زیر قیمت تمام‌شده به فروش می رود که احتمالاً فروش زیر قیمت یا قیمت شکنی (دامپینگ) گفته می‌شود. کشورهای غربی و آمریکا با وجودی که صاحب تکنولوژی هستند ولی با پدیده قیمت‌شکنی برای حفظ صنایع داخلی خود برخورد می‌کنند ولی در ایران هرچند که قانون مبارزه با قیمت‌شکنی وجود دارد ولی به‌درستی مدیریت نمی‌شود.
نظارت بر تبلیغات منفی علیه تولیدات داخلی
آنا: آیا فرهنگ استفاده از تجهیزات داخلی صنعت فاوا در میان صنایع، مسئولان و مردم وجود دارد؟
رستگار: متأسفانه هنوز اعتقاد و اعتماد کافی برای محصولات ساخت داخل وجود ندارد. باید با بازارسازی، ارتقای کیفیت، پشتیبانی و تضمین‌های قوی رضایت بیشتر مردم و مشتریان فراهم شود؛ البته گاهی اوقات شبکه‌های توزیع محصولات خارجی در کشور نیز تبلیغات منفی علیه تولیدات داخلی دارند که لازم است نظارت‌های بهتری از طرف دولت (وزارت صنعت و سازمان ملی استاندارد) روی کیفیت کالای تولیدکنندگان صورت بگیرد و از طرف دیگر شبکه‌های توزیع کالای خارجی به‌تدریج کالای داخلی را به مشتریان معرفی نمایند.
آنا: به نظر شما برای بهبود وضعیت کشور در این حوزه چه باید کرد؟
رستگار: برای بهبود جایگاه محصولات ساخت داخل لازم است که دولت دقت و نظارت بیشتری بر شرکت‌های تولیدی دارای پروانه بهره‌برداری داشته باشد که این نظارت باید حداقل برای این موارد انجام شود.
مثلاً تولیدکننده از نیروی انسانی با تخصص‌های لازم استفاده کند؛ همچنین برای تولید محصولات از قطعات و مواد اولیه باکیفیت استفاده کند . ماشین‌آلات تولید و دستگاه‌های اندازه‌گیری، دقیق و کالیبره باشد، محصولات توأم با خدمات پس از فروش مناسب به بازار عرضه شود. سیستم مراقبت از مشتریان در شرکت‌های توزیع و فروش کالا تقویت شود.؛ گواهی‌های معتبر جهانی برای محصولات ساخت داخل اخذ و آموزش‌های لازم برای کاربری درست محصول، تعمیرات و نگهداری توسط تولیدکنندگان به مشتریان داده شود.
از طرف دیگر سیستم سنجش رضایتمندی مشتریان فعال گردد و مجریان طرح‌ها بازخوردهای لازم را به تولیدکنندگان دهند تا نسبت به تقویت نقاط ضعف اقدام کنند و در نهایت سیستم‌های بسته‌بندی، حمل و تخلیه به سطح استانداردهای معتبر بین‌المللی ارتقا یابد.
انتهای پیام/