کنسرتی که راوی وداع امام حسین(ع) با شهدای کربلا شد/ تور کنسرت‌های ملی و آیینی ادامه خواهد داشت
گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا ـ زهره سعیدی: کنسرت «روایت وداع» به خوانندگی و آهنگسازی حسام آرین، تهیه‌کنندگی امیرحسین شفیعی، روایت امیرمحمد صمصامی و کنسرت مایستر اشکان فخاری در قالب برنامه «رستخیز عام» در حوزه هنری تهران یک شب، بیست و یکم مرداد ماه روی صحنه رفته و در بیست و چهارم مرداد هم اجرا خواهد شد. این کنسرت روایتی موسیقیایی از واقعه عاشورا است.
به مناسبت اجرای این ارکستر آیینی در حوزه هنری میزگردی با حسام آرین، خواننده و آهنگساز گروه و اشکان فخاری، رهبر ارکستر وداع و کنسرت مایستر در خبرگزاری آنا برگزار کردیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
آقای آرین از ایده تا شکل‌گیری کنسرت وداع برایمان بگویید.
شکل‌گیری کنسرت وداع به چهار سال قبل بر می‌گردد، زمانی که ما در دوران دانشجویی فعالیت‌هایی را در دانشگاه علامه طباطبایی در قالب اجرای کنسرت‌های آیینی مبتنی بر ادبیات نمایشی شروع کردیم و خوشبختانه اجراهای موفقی هم شد، منتها به دلیل ساختار دانشگاهی و محدودیت‌های آن تصمیم گرفتیم که از نوازندگان و ارکستر‌های خارج از دانشگاه هم برای اجراهای دانشگاهی استفاده کنیم.
اشکان فخاری یکی از همین دوستانی بود که در این مدت پیدا کردم و بعد از این آشنایی تصمیم گرفتیم کار‌های بزرگتری انجام دهیم، پروژه‌هایی را جلو بردیم و بنا بر این شد که روالی بچینیم تا اجرای کنسرت داشته باشیم، با شرکت‌ها و نهاد‌های مختلف صحبت کردم، «نه»های فراوان شنیدم، مدیرانی که شناخته شده هستند، حتی به حرفمان گوش هم ندادند، حتی بنا داشتیم اُپرایی برای کشور‌های جهان اسلام طراحی کنیم که دیگر این برنامه به کرونا خورد و لغو شد.
تا اینکه سال گذشته تصمیم گرفتیم برنامه‌ریزی برای اجرای کنسرت داشته باشیم، شیوه کار ما هم اجرا‌هایی تلفیقی به صورت ملی و دینی بود، یعنی یک پروژه را دینی و دیگری را ملی جلو ببریم. برنامه سال گذشته کنسرت کبیر بود که به اجرا در آمد و امسال تصمیم به یک اجرای آیینی گرفتیم، خوشبختانه امسال افراد مهمی پشت کار ما آمدند، امیرحسین شفیعی یکی از این افراد کاردرست بود که از این پس هم بنا داریم برنامه‌ها را با ایشان جلو ببریم.
علت اینکه کار‌ها در گذشته پیش نمی‌رفت و به درخواست کنسرت‌هایتان جواب منفی می‌دادند، چه بود، علتش کار آیینی بود؟
ببینید بنده، چون شخص‌محور جلو می‌رفتم و به جایی وصل نبودم، قاعدتاً «نه» هم زیاد می‌شنیدم، اما حالا که حوزه هنری پا پیش گذاشته و تهیه‌کننده پشت کار ما در آمده، خوشبختانه شرایط فرق کرده و قرار هم نیست که کار‌ها به اینجا ختم شود، ان‌شاءالله این همکاری ادامه پیدا می‌کند و درواقع به نوعی اجرای سال گذشته ما یک آزمون و خطا بود تا به کار امسال برسیم.
درباره کنسرت وداع و جزئیات آن برایمان توضیح دهید، آیا از جنس کار‌های آیینی در قالب‌های مختلف سفارشی است یا خیر.
خیر، این کار با سایر کار‌های آیینی تفاوت‌های زیادی دارد، البته شاید من خودم با لفظ آیینی خیلی ارتباط خوبی برقرار نمی‌کنم، چون تا این لفظ را می‌گوییم، مردم تصور می‌کنند که کنسرت ما یک تعزیه است، درحالی‌که این ذهنیت قالب اشتباه است، من تلاشم این بوده که کاری تولید کنم با کمک دوستان هنرمند بدون اینکه شباهت خاصی به قالب تعزیه داشته باشد یا اینکه یک سری عناصر مشخصی را که در دهه‌های محرم هر سال تکرار می‌شود، ما هم همان‌ها را بازگو کنیم؛ بنابراین ما تصمیم گرفتیم به لحاظ روایی نگاه متفاوتی هم داشته باشیم مثلا اگر قرار است وداع حضرت عباس (ع) را بررسی کنیم، حضرت عباس به جز جنگاوری و پهلوانی ویژگی‌های دیگری هم داشته است و این تفاوت‌ها دیدگاه قالب ما شد.
نکته دیگر اینکه ما اصلا تصمیم نداشتیم کار‌هایی که قبلا بوده را دومرتبه تکرار کنیم، بنابراین صرفا یک داستانی را طراحی کردیم که جدید است. شاید این ساختار موسیقیایی را در موسیقی روز هم بشنویم، بنابراین لزوماً کار ما یک مرثیه نیست، تمام فضاسازی‌ها متفاوت است حتی حضور خود آقای صمصامی به‌عنوان راوی سبک کار ما را متفاوت کرده است.ایشان به‌راحتی پای کار ما آمدند و از این بابت خوشحالم؛ بنابراین وداع دو تا سه سال قبل خیلی پراکنده بود، اما به‌تدریج پروژه تکمیل شد و در طول یک سال گذشته به بار نشست.
در این کنسرت چند قطعه موسیقیایی و از چه کسانی اجرا می‌شود؟
پنج وداع از چند شخصیت بزرگ داریم، درواقع هفت تا هشت قطعه موسیقیایی و پنج تا شش روایت هم با صدای آقای صمصامی داریم که این‌ها بین خواننده و راوی جابه‌جا می‌شوند و گاه با هم تنیده شده و گاه جدا می‌شوند و درنهایت همه این‌ها در قالب یک سناریو و یک کنسرت روایی جلو می‌روند؛ بنابراین امام حسین (ع) در همه روایت‌ها ثابت است، وداع جناب حر با امام حسین، وداع حضرت علی‌اکبر (ع) با امام حسین (ع)، وداع حضرت علی اصغر (ع) با امام و درنهایت نیز مکالمه امام حسین (ع) با حضرت زینب (ع) در کربلا را شاهد هستیم.
آقای فخاری شما هم از حضورتان در این پروژه آیینی برایمان بفرمایید؟ چطور با آقای آرین کار را جلو بردید و چه تجربه‌ای برایتان شد؟
همانطور که آقای آرین فرمودند، من و حسام سر اجرای دانشگاه با هم آشنا شدیم، از همان زمان نیز ارتباط دوستی و کاری خوبی بینمان برقرار شد، در لحظه اجراهایمان با هم شکل می‌گرفت و روی استیج به چیز‌های جدیدی می‌رسیدیم که کار را زیبا می‌کرد ، بنابراین در کنار یک کار حرفه‌ای و خوب، حسام آرین اخلاق خیلی خوبی هم داشت.
درباره کار کنسرت آیینی هم باید بگویم که من برای اهل بیت (ع) به‌ویژه واقعه عاشورا و امام حسین (ع) احترام زیادی قائل هستم، از کودکی هم همینطور بودم وگرنه تخصص من موسیقی متن فیلم و سریال و آهنگسازی است با موضوعات روایتی و سناریودار نیز ارتباط خوبی برقرار می‌کنم. اما علتی که این کار را پذیرفتم جدا از این بحث که مطرح کردم خود حسام آرین بود، داشتن سناریو و روایت خاصی بود که مرتبط به اهل بیت (ع) بود.
ارکستر را هم ما مثل یک ارکستر کلاسیک غربی درباره‌اش صحبت کردیم، آزمون و خطا داشتیم. کار رهبری ارکستر کلا دشوار است و رهبر باید از گروه ارکستر بیان را دریافت کرد و خوشبختانه ما هم این ارتباط بینمان به‌خوبی برقرار بود و همین باعث شد که کار‌ها خیلی خوب جلو برود.
اجرای سال گذشته‌مان هم خیلی خوب بود، با اینکه زمان زیادی برای تمرین نداشتیم، اما قسمت شد که امسال هم با جدیت بیشتری اجرا کنیم.
از ساز‌هایی که در این کنسرت مورد استفاده قرار گرفته برایمان بگویید.
با جزئیات ۵ ویولون یک، چهار ویولون دو، دو ویولون آلتو که خودم هم یکی از نوازندگانش هستم به علاوه کمانچه، پیانو، درام، کنترباس، ویولنسل، گروه کُر و ساز ایرانی قانون که خیلی به فضا حس و حالی زیبایی داده است.
نحوه انتخاب نوازندگان به چه صورت بود؟
من و آقای آرین دقت کردیم نوازندگانی را انتخاب کنیم که به موضوع این کنسرت و گزاره‌های عاشورایی احترام قائل باشند به‌هرحال نوازنده خوب خیلی زیاد است، اما اینکه این همبستگی از لحاظ تفکری هم بینمان باشد، خیلی مهم بود تا نتیجه‌ای که می‌خواستیم حاصل شود.
آقای آرین شما بفرمایید که تفاوت یک کار شخصی با سفارشی چیست و آیا شما کار سفارشی از سوی نهاد یا ارگانی قبول می‌کنید.
ببینید درست است که حمایت چیز خوبی است، اما خیلی از همین نوازنده‌ها اگر بدانند کار سفارشی است شاید اصلا کار نکنند چرا که آن را تبلیغاتی می‌دانند و بی‌کیفیت، کار‌های تبلیغاتی هم کاملا مشخص است یک موزیسین حرفه‌ای به‌راحتی می‌فهمد که چه کاری واقعی و چه کاری سفارشی بی‌کیفیت است؛ بنابراین این را من برای همه گفتم که کار شخصی است.
الان خیلی‌ها سنگ می‌اندازند که کار آیینی تولید نشود، اما من همیشه سعی کردم کار درست انجام دهم بنابراین وقتی این نگاه را گروه هم می‌بیند، کارش را درست انجام می‌دهد؛ بنابراین تا به امروز به من پروژه‌ای محول نشده که کسی بگوید در قبال این پول کار ایدئولوژیک بساز، هر چند که امسال هم کنسرت‌ها در حوزه هنری اجرا شده، اما کار برای خودمان بود و دعوت از حوزه صورت گرفت به نظر من کاری آیینی است که می‌خواهد درست و دلی انجام شود نباید سفارشی باشد، ما از قبل تحقیقات خود را برای این کار انجام داده بودیم ومدام هم تمرین داشتیم تا از کار عقب نمانیم، بنابراین تمرینات و تحقیقات همه کیفیت کار را بالا برده و به امید خدا الگوی این کار روایتی کم کم جا می‌افتد.
امیرحسین شفیعی چه نقشی در حمایت از این کار داشت؟
آقای شفیعی بزرگوارانه و درست با اینکه مدت زمان زیادی از کار ما نگذشته بود، پای ما ایستادند، حتی دخالتی در مسائل محتوایی نکردند ما هم کار‌های اجرایی را به ایشان سپردیم و به‌حق هم فرد کاربلد و درجه یکی هستند و همین برایمان کافی بود.
شنیدیم که قرار است کنسرت «وداع» تور ایران‌گردی داشته باشد، درست است؟
بله کنسرت «وداع» تور ایران‌گردی دارد، بعد از تهران، چهار سانس در کاشان خواهیم داشت، پس از آن برنامه اصفهان و فکر می‌کنم دو مرتبه تهران در پارک آب و آتش برسیم که برای عموم مردم به درخواست شهرداری منطقه و اراضی عباس‌آباد اجرا خواهیم داشت.
بلیت‌فروشی کار به چه صورت است؟
بلیت‌فروشی دست خود ما و تهیه‌کننده است، چرا که کنسرت شخصی است مثل همه کنسرت‌ها در کاشان و اصفهان هم بلیت‌فروشی خواهیم داشت، سال گذشته هم همینطور بود چرا که کنسرت گزار این کار را ترتیب می‌دهد و ما هم دعوت می‌شویم.
حضور آقای صمصامی به‌عنوان راوی در این کار یکی از ویژگی‌های مثبت کنسرت شما محسوب می‌شود، چطور این تجربه را رقم زدید.
ما کلاس‌هایی در تهران داریم که همکاری مشترکی نیز با آقای صمصامی داشتیم و باعث افتخارمان بود که در این کار با ایشان همکاری داشته باشیم.
هیچ وقت از یاد نمی‌برم سال گذشته که بدون هیچ بودجه و با ریسک کامل وارد کار شدم، وقتی با آقای صمصامی صحبت کردم که دلی می‌خواهیم این کار را جلو ببریم، ایشان یک عکسی برای من از طاقچه منزلشان فرستادند که کتیبه امام حسین (ع) بود و بعد هم گفتند که کار دلی اصلا بحثی ندارد و برای آمدن موافقت کردند، خلاصه متن نویسنده را دیدند و به‌راحتی کار را پذیرفتند. واقعا این اتفاق را خدا رقم زد تا ایشان در کار ما حضور داشته باشند، حتی زمان تمرینات هم با صبوری حضور پیدا می‌کردند و شاهد کار‌ها بودند، در برخی اوقات هم متن‌هایی به کار اضافه می‌کردند.
فخاری: برای من هم این همکاری افتخار بزرگی بود، واقعا فارغ از بحث اجراهای صحنه‌ای، آقای صمصامی فوق‌العاده فرد بااخلاق و فروتنی هستند و این نکات خیلی برایم جالب بود که حتی به همه بچه‌های گروه که کوچکتر از خودشان بود، ادای احترام می‌کردند و این یک قابلیت بزرگ است و همه گروه هم ایشان را دوست دارند.
در بحث اجرا هم که واقعا با من هماهنگ هستند، به‌خوبی با هم همراه می‌شویم با صدای زیبایشان یک روایت خوب همراه اکت و همه محدودیت‌های بدنی یا فرم باز هم به‌خوبی توانستند کار را زیبا دربیاورند و نوازنده‌ها را تحت تأثیر قرار دهند، بنابراین اصلا چالشی با هم نداشتیم و خیلی هم اتفاقا کمک‌کننده بودند، چون ما همراه هم در کار هستیم خیلی به هم کمک کردیم و حتی اتفاقاتی رقم خورد که واقعا حیرت زده‌مان کرد و از همه این‌ها مهمتر اخلاق ایشان است که سر تمرینات و کار سرلوحه همه است.
آقای آرین درباره اشعارتان در این کار بفرمایید از شعر خودتان و دیگر چه شاعرانی در کار استفاده کردید؟
شصت تا هفتاد درصد شعر‌ها برای خودمان است، بخش‌هایی از اشعار حافظ، یک بخش استاد قاسم صرافان و همینطور بخش حضرت زینب (س) و حضرت علی اکبر(ع) از آقای صمصامی، دکتر حسن لطفی و حمیدرضا برقعی است.
نکته نهایی؟
برنامه ما این بود که مسیر را با امام حسین (ع) شروع کنیم و یکی در میان کنسرت ملی و دینی داشته باشیم، کنسرت بعدی ما «کبیر» است که بلافاصله بعد این کار شروع و نیمه دوم سال آماده می‌شود، کنسرت «کبیر» درباره تاریخ ایران، سرداران و جنگاوران بزرگ تاریخ ایران از دوران قبل و بعد اسلام است مثل هخامنشیان تا دفاع مقدس که روایتی جلو می‌رود و قطعاتش الان ساخته شده است. پس از این کنسرت هم بلافاصله پروژه دینی بعدی‌مان زندگی‌نامه حضرت علی (ع) خواهد بود.
نفرات گروه همین افراد خواهند بود؟
برنامه ما این است که نفرات اصلی همین‌ها خواهند بود، مگر اینکه نیاز به راوی یا صدای دیگر و نوازنده دیگری داشته باشیم که قطعا تغییراتی خواهیم داشت.
انتهای پیام/