بررسی شیوه‌های کسب و کار فرهنگی در سومین نشست «رویداد ایران خلاق»

به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم وفناوری آنا، سومین نشست هم‌اندیشی از سلسله نشست‌های «رویداد ایران خلاق» با موضوع الگو‌های موفق فروشگاه‌های زنجیره‌ای و فرانچایز، با حضور مدیران و صاحب‌نظران به همت دبیرخانه رویداد ایران خلاق و انجمن عرضه کنندگان محصولات فرهنگی (صف) در مجموعه جمارانبرگزار شد.

مهدی فیروزان مدیرعامل مؤسسه شهر کتاب، مهدی عارفی داریان مدیرعامل فروشگاه‌های یاران دریان، دکتر حسن سیرانی مؤسس برند ماتی لوس، دکتر رضا عباسقلی مؤسس و بازرس انجمن فرانچایز ایران، حسن سعیدی مدیرعامل شرکت به‌نشر، دکتر گیتی توانا مشاور برند و بازاریابی و معاون اسبق شهروند، محمدرضا توکل صدیقی رئیس هیئت مدیره برند ماه‌پیشونی و سیدسراج‌الدین جزایری مدیر اسبق پاتوق کتاب از جمله حاضران در این نشست بودند. گفتنی است چیزی بالغ بر ۴۰ نفر برای حضور در این نشست نیز، ثبت نام کرده بودند.

در ابتدای این نشست سجاد صالحی دبیر رویداد ایران خلاق به ارائه توضیحاتی درخصوص معرفی رویداد ایران خلاق پرداخته و خاطرنشان کرد: این رویداد با رویکرد ارائه ویترینی از دستاورد‌های صنایع فرهنگی و خلاق ایران و همچنین ایجاد هم‌افزایی بین تمام فعالین این حوزه در مهرماه سال جاری برگزار خواهد شد.

پس از آن علی ثابت عضو هیئت مدیره انجمن عرضه کنندگان محصولات فرهنگی (صف) توضیحاتی را در خصوص این انجمن و اهداف آن به مخاطبین ارائه داد.

ویژند؛ معیار خرید امروزه کالا‌های مصرفی از نظر مردم

سومین سخنران این نشست گیتی توانا مشاور ویژند (برند) و بازاریابی و معاون اسبق شهروند بود که در ابتدای سخنان خود به مرور آخرین گزارش از مرکز ویژند (برند) در سال ۲۰۲۳ که شامل آمار و ارقام و همچنین شاخص‌های نحوه انتخاب ۱۰۰ ویژند (برند) برتر جهان بود، پرداخت و گفت: به دو دلیل باید به اهمیت ویژند (برند) توجه داشته باشیم. دلیل اول اینکه طبق آمار و ارقام موجود، امروزه مردم دیگر صرفاً یک کالا را به عنوان یک کلای مصرفی صرف خریداری نمی‌کنند بلکه در اصل ویژند (برند) آن کالا‌ها را خریداری می‌کنند، به عبارت دیگر امروزه مردم کالا‌های روزمره خود را هم بر اساس ویژند (برند) آن‌ها تهیه می‌کنند؛ که این امر هم کالا‌های مصرفی با دوام وهم کالا‌های مصرفی کم دوام را شامل شده است.

وی ادامه داد: دلیل دوم این است که فرانچایز و فروشگاه‌های زنجیره‌ایی فرزندان یک ویژند (برند) هستند؛ یعنی اگر ویژند (برند) وجود نداشته باشد فرانچایز هم معنایی نخواهد داشت؛ لذا از اهمیت این موضوع نباید غافل شویم.

ویژند نیاز به خلق، پرورش و مدیریت دارد

این مشاور کسب و کار در ادامه سخنان خود ویژند (برند) را اینگونه تعریف کرد: ویژند (برند) در اصل دارایی نامحسوس مجموعه‌ایی از عواملی است که همگی دست به دست هم داده تا یک تصویر اصلی را در ذهن مخاطب ایجاد کنند. به عبارت ساده‌تر ویژند (برند) در ذهن مصرف کننده ساخته می‌شود؛ پس در اصل جایگاهی است که در ذهن مصرف کننده پیدا کرده است. در اصل ویژند (برند) مدیریت تمام نقط تماس با مصرف کننده است یعنی همه آنچه که ما را به مخاطب متصل می‌کند مانند، وب سایت، نشان تجاری، بسته بندی، فروشنده، فاکتور و. پس باید توجه داشته باشید مادامی که ویژند (برند) خود را در دفتر و کنار کارمندانتان نگه داشته و در اختیار مصرف‌کننده قرار نداده‌اید، هیچ جایگاهی پیش مخاطب نخواهید داشت.

وی سخنان خود را این طور جمع‌بندی کرد: فراموش نکنید این که ویژند (برند) ما چه تصویری در ذهن مصرف کننده ایجاد کرده، بسیار حائز اهمیت است از این رو ویژند (برند) نیاز به خلق، پرورش و مدیریت دارد؛ موفقیت اتفاقی نیست و با تلاش و پیگیری مستمر است که اتفاق میفتد.

فرانچایز پیچیده نیست، اما تعریف آن در کشور ما متفاوت است

رضا عباسقلی مؤسس و بازرس انجمن فرانچایز ایران سخنران بعدی این نشست بود که در ابتدای سخنان خود به معرفی انجمن فرانچایز و فرایند موجوز گیری آن پرداخت و گفت: این انجمن در سه مدل تولیدی، توزیعی و خدماتی فعالیت دارد و هدف از تأسیس آن فرهنگ‌سازی است.

[فرانچایز (Franchise) یکی از روش‌های گسترش کسب و کار است. در این روش مالک یک برند، با شخصی دیگر قراردادی را ثبت می‌کند که طبق این قرارداد، طرف دوم مجوز استفاده از دانش تخصصی، موجودی محصولات، استراتژی‌های بازاریابی و پشتیبانی سایت و مشتری را به‌دست می‌آورد. در مقابل، کنترل و مدیریت کسب و کار و بخشی از سود حاصل (به‌صورت درصدی یا رقم ثابت سالانه) در اختیار مالک برند خواهد بود. البته جزییات قرارداد را دو طرف تعیین می‌کنند و ممکن است توافق آن‌ها شامل یک یا چند مورد از گزینه‌های بالا نباشد.]

وی ادامه داد: با اینکه فرانچایز پیچیده نیست، اما تعریف آن در کشور ما متفاوت است. با توجه به آمار و ارقام، امروزه بزرگترین فرانچایز دنیا در آمریکا است و در سال ۲۰۲۲ میزان درآمد این کشور از فرانچایز چیزی بالغ بر ۸۲۵ میلیارد دلار بوده است. مشاهده می‌کنید که این رقم هرگز به میزان درآمد نفت کل کشور‌های خارمیانه هم نخواهد رسید. همچنین به واسطه فرانچایز چیزی بالغ بر ۹ میلیون نفر، شغل مستقیم در آمریکا ایجاد شده که همگی آن‌ها هم در این کشور قرار ندارند؛ یعنی مغایر با تعریفی که ما از موفق‌ترین کسب و کار‌ها مبنی بر نداشتن شعبه در کشور خود داریم. از سوی دیگر در سال ۲۰۲۳ تعداد ۸۰۵۴۳۶ واحد صنفی در این کشور فرانچایز انجام داده‌اند.

فرانچایز؛ تنها راه تجارت و توسعه اقتصادی است

مؤسس و بازرس «انجمن فرانچایز ایران» سخنان خود را این طور ادامه داد: ما حتی در جنگ اکراین و روسیه هم شاهد بودیم که اولین اتفاقی که در این جنگ رخ داد این بود که تمام فرانچایز‌های مطرح دنیا، ظرف ۲۴ ساعت از روسیه رفتند؛ که این خود مصداق بارزی برای وجود پیوند میان فرانچایز و موضوعات سیاسی به شمار می‌رود.

همه این اعداد و ارقام و موارد دیگر حاکی از آن است که فرانچایز تنها راه تجارت و توسعه اقتصادی در دنیا است به صورتی که شاهد بودیم کشور‌هایی مثل چین هم که با این روش مقابله داشتند، با سرعت بسیار زیادی این روش را درپیش گرفته‌اند.

بومی‌سازی فرانچایز در حوزه صنایع خلاق و فرهنگی

مؤسس انجمن فرانچایز ایران ادامه داد: ما شاهد هستیم ایجاد یک کسب و کار در کشور ما بسیار زمان‌بر است؛ در حالی که اولین گام فرانچایز این است که مسیر ایجاد کسب و کار در آن کوتاه است. پس فرانچایز تنها راه ایجاد کسب و کار با هزینه و کمتر شدن ریسک ناشی از مشتریان وفادار است.

از طرفی طبق بررسی‌های انجام شده؛ ما هیچ زمان یک مدل واحد برای فرانچایز نداریم و هیچ دو کسب و کاری با اینکه از یک الگو و یک چهارچوب اصلی پیروی کرده‌اند؛ اما هرگز یک مسیر را برای فرانچایز نرفته‌اند، لذا لازم است در بخش صنایع خلاق و فرهنگی بر اساس تجربیات افراد موفق در این حوزه و عوامل دیگر آن و البته با توجه به شرایط کشورمان، فرانچایز را بومی سازی کنیم.

حمایت دولت و حکومت از فرانچایز، نباید به یک ضد حمایت تبدیل شود

وی سخنان خود را این طور جمع‌بندی کرد: در خصوص حمایت دولت و حکومت از فرانچایز هم باید عرض کنم از آنجایی که درک کمی از این مبحث وجود دارد لذا برای موفقیت ابتدا باید ظرفیت‌سازی و فرهنگ‌سازی داشته باشیم و پس از آن به دنبال حمایت دولت باشیم، چون تا پیش از این الگوسازی و فرهنگ‌سازی؛ متأسفانه خود این حمایت می‌تواند تبدیل به یک ضد حمایت شود و در نهایت ختم به معرفی واحد‌های فرانچایز به بانک بشود برای دریافت وام؛ که این خود مشکل بزرگ‌تری را در بر خواهد گرفت.

سخنرانان بعدی این نشست مهدی فیروزان مدیرعامل مؤسسه شهر کتاب، مهدی عارفی داریان مدیرعامل فروشگاه‌های یاران دریان، دکتر حسن سیرانی مؤسس برند ماتی لوس، محمدرضا توکل صدیقی رئیس هیئت مدیره برند ماه‌پیشونی و سیدسراج‌الدین جزایری مدیر اسبق پاتوق کتاب و حسن سعیدی مدیرعامل شرکت به‌نشر؛ هریک به معرفی مراکز تجاری خود پرداخته، مدل فرانچایز و تجربیات خود را در حوزه کسب و کارشان با مخاطبین در میان گذاشتند.