متن و حاشیه تصویب طرح الزام دولت به پیگیری اخذ غرامت از آمریکا در مجلس

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری آنا، در زمان تصویب کلیات این طرح، ابراهیم کارخانه‌ای، نماینده همدان در مجلس به عنوان طراح گفت: با توجه به اقدامات سلسله‌وار آمریکا در تصرف اموال ایران ضرورت دارد که مجلس در مقابل موضع‌گیری قاطع داشته باشد.

وی با اشاره به حکم محکومیت 46 میلیارد دلاری با هماهنگی کنگره و قوه قضائیه آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران که با احتساب موارد در دست اقدام در دادگاه‌های آمریکا به 80 میلیارد دلار بالغ می‌شود،‌ خاطرنشان کرد: آمریکایی‌ها درباره موارد مرده و بایگانی شده 30 سال پیش هم حکم صادر می‌کنند.

وی با تأکید بر اینکه «آمریکایی‌ها به صورت افسارگسیخته دست به غارت اموال جمهوری اسلامی ایران زده‌اند»، اظهار داشت: این طرح را تهیه کردیم که اگر‌ آمریکایی‌ها با تمسک به موارد کذب علیه ایران اقامه دعوی کنند، ما با موارد حقیقی علیه آنها اقامه دعوی کنیم.

نماینده مردم همدان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به پیگیری حقوقی دولت و صدور حکم جهت دریافت 51 میلیارد دلار غرامت از آمریکا گفت:‌ مرحله دوم اقدام متقابل است؛ این بحث مطرح می شود که آمریکا در ایران اموال ندارد؛ ما احکام صادر می‌کنیم و به نهایت می‌رسانیم و از اهرم‌های اقدام متقابل استفاده می‌کنیم.

وی با تأکید بر اینکه «در این طرح هدف صرفا پیگیری حقوقی مسئله نیست»، افزود: روح این طرح به زیاده‌خواهی‌های ‌آمریکا بازمی‌گردد و ناظر به مواردی است که ظرف 63 سال گذشته از کودتای 28 مرداد تا به امروز علیه کشورمان انجام داده‌اند. هر خسارتی از آمریکا در آینده نیز رخ دهد می‌تواند در قالب طرح الزام دولت به پیگیری جبران خسارات ناشی از اقدامات و جنایات آمریکا علیه ایران و اتباع ایرانی بگنجد.

پیرمؤذن: نباید با عجله طرحی را آماده کرد که ایران را ملعبه دست کشورهای دیگر در دنیا قرار دهد

در ادامه کمال‌الدین پیرمؤذن به عنوان مخالف کلیات این طرح که بنا به نظر علی لاریجانی، رئیس مجلس مخالفت به معنای واقعی کلمه نبود؛ بلکه بیشتر ناظر بر آن چیزی بود که وی آن را «ناپختگی طرح» خواند، گفت: تاریخ گواهی می‌دهد که کارنامه آمریکا به عملکرد آنها نسبت به ملت بزرگ ایران آکنده از خیانت‌هاست.

نماینده مردم اردبیل، نیر، نمین و سرعین در مجلس شورای اسلامی افزود: ملت مسلمان و هوشمند ایران به خوبی علت و دشمنی های آمریکا نسبت به خود و نظام ایران که برخواسته از اراده ملت ایران است را می دانند. استراتژی آمریکا این است که استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی را از ایران بگیرد و این کشور را به غلام حلقه به گوش آمریکا تبدیل کند.

وی تأکید کرد: علی رغم توفیقات مطلوب دولت یازدهم و تعاملات به نسبت امیدوارکننده آمریکا با ایران با کمال تأسف زمامداران آمریکا تاکتیک فریب‌کارانه خود علیه ایران را ادامه می دهند و کنگره آمریکا تصمیمات ظالمانه در خصوص اموال ایران گرفت اما این طرح نمایندگان از پختگی کامل برخوردار نیست و نباید با عجله طرحی را آماده کرد که ایران را ملعبه دست کشورهای دیگر در دنیا قرار دهد بنابراین این طرح نباید مورد موافقت قرار گیرد.

نقوی‌حسینی: در مقابل ظلم‌های آمریکا به ملت ایران باید اقامه دعوی شود

در ادامه، محمدحسین نقوی‌حسینی به عنوان موافق کلیات این طرح گفت: ملت ایران می‌داند که تاریخ ایران مملو از جنایات و تجاوزات آمریکا بوده است و در مقابل ظلم‌ها باید اقامه دعوی شود حتی اگر راهکاری برای جبران خسارت‌ها نباشد.

نماینده مردم ورامین و پیشوا در مجلس شورای اسلامی افزود: این طرح و پیگیری این موضوع حق ملت ایران است و افکار عمومی دنیا باید نسبت به این جنایات روشن شود حتی پس از تصویب این طرح باید حدود و قصور این جنایات از نظر مادی و معنوی مشخص شود.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تأکید کرد: یکی از راهکارهای جبران خسارت اقدام متقابل با کشورهای ثالث براثر روابط دیپلماتیک است و با توجه به اینکه آمریکا در مواردی مانند کودتای 28 مرداد، کودتای نوژه، جنگ تحمیلی، شهادت بیش از 22 هزار و 300 نفر و 600 هزار نفر ایثارگر نقش مستقیمی داشته است باید این طرح مورد موافقت قرار گیرد.

قشقاوی: آیین‌نامه اجرایی در طرح الزام دولت به پیگیری اخذ غرامت از آمریکا پیش‌بینی نشده است

حسن قشقاوی، معاون کنسولی و امور بین‌الملل وزارت امور خارجه نیز هنگام بررسی کلیات طرح الزام دولت به پیگیری جبران خسارات ناشی از اقدامات و جنایات آمریکا علیه ایران و اتباع ایرانی گفت: در اینکه اقدام آمریکا خلاف صریح حقوق بین‌الملل است اجماع وجود دارد و از منظر دیوان بین‌المللی دادگستری نیز اقدامات این کشور مردود است.

وی نظام حقوقی آمریکا را سیاسی‌ترین نظام حقوقی خواند و اظهار کرد: طرح‌های حقوقی باید واو به واو مورد بررسی قرار گیرد.

قشقاوی با یادآوری قوانین تصویب شده در مجلس ایران طی چند سال اخیر در محکوم کردن دولت آمریکا به پرداخت غرامات به ایران که تا 50 میلیارد دلار می‌رسد، گفت: در طرح الزام دولت به پیگیری جبران خسارات ناشی از اقدامات و جنایات آمریکا علیه ایران و اتباع ایرانی آیین‌نامه‌های اجرایی پیش بینی نشده است. در حالی که در طرح‌های قبلی که با هماهنگی دولت تدوین و تصویب شده است دولت آمریکا به پرداخت غرامت محکوم شده است.

معاون کنسولی و امور بین‌الملل وزارت امور خارجه با تأکید بر اینکه «نامه ظریف وزیر امور خارجه به بان‌کی‌مون دبیرکل سازمان ملل متحد انقلابی‌تر از محتوای طرح مذکور و مطالب مطرح شده درباره آن است»، تصریح کرد: اگر جایگزینی برای این طرح ارائه شود که اشکالات آن را برطرف کند دولت نیز با آن موافق است زیرا مطالب حقوقی ظرافت خاص خود را می‌طلبد.

در نهایت کلیات این طرح با با 174 رأی موافق، 7 رأی مخالف و 4 رأی ممتنع از مجموع 203 نمانیده حاضر به تصویب رسید.

پیشنهاد رسایی برای بستن تنگه هرمز حاشیه‌ساز شد

در ادامه نمایندگان وارد بررسی جزئیات این طرح با 22 پیشنهاد شدند. در این میان پیشنهاد حمید رسایی که مربوط بستن تنگه هرمز بود بیشتر از همه حاشیه‌ساز شد. در متن این پیشنهاد رسایی آمده است که «دولت می‌تواند حسب شرایط از طریق ضبط اموال ایالات متحده که از تنگه هرمز عبور می‌کنند، نسبت به بازپس‌گیری حقوق ملت ایران اقدام نماید.»

رسایی در توضیح این پیشنهاد گفت: آمریکایی‌ها تاکنون 48 میلیارددلار حکم صادر کردند و 80 میلیارددلار هم در دست دارند، آنان برای ما برنامه‌ریزی کرده‌اند، اگر ما بخواهیم به این شکل منفعلانه عمل کنیم، درست نیست.

وی با اشاره به غارت دو میلیارد دلار از اموال بلوکه شده ایران توسط آمریکا، گفت: اگر قوانین اجرایی شوند، آنان جرأت نمی‌کنند چنین کاری انجام دهند، تا کی قرار است شعار دهیم، تا کی طرح‌های سیاسی ارائه دهیم اما دولت عمل نکند؟ در جریان توافق ژنو، آمریکایی‌ها گفتند ما به حرف‌های مسئولان ایرانی کاری نداریم، دولت ایران هر چه می‌خواهد بگوید ولی ما نگاه می‌کنیم که به چه چیزی عمل می‌کنند.

رسایی با بیان اینکه «ما بخواهیم یا نخواهیم آنان جنگ را با ما آغاز کردند»، تصریح کرد: اگر قرار باشد مدام دست بر جیب ملت ایران ببرند و بخواهند ما را به صورت خرد خرد اموال‌مان را ضبط کنند، دیگر چیزی باقی نمی‌ماند، امام می‌گفت آمریکا مثل سگ هار می‌ماند و ویژگی سگ هار این است که اگر شما از او فرار کنید، او شما را دنبال می‌کند اما اگر به دنبال او بروی، او فرار می‌کند.

نماینده تهران در مجلس با بیان اینکه فعلا سیاست حاکم این است ک در حال فرار از آمریکا هستیم و این سیاست جواب نمی‌دهد، به همین دلیل ما این پیشنهاد را مطرح کرده‌ایم.

رسایی اضافه کرد: وقتی آمریکایی‌ها دست در جیب ملت ایران می‌کنند و پول ملت ایران را به غارت می‌برند آن هم بر خلاف همه مقررات و ضوابط بین‌المللی، بنابراین چرا اموال شان باید ازکنار تنگه هرمز رد شود؟

نماینده تهران در مجلس ادامه داد: وقتی علمداران سپاه اینگونه متجاوزان آمریکایی به ایران را در خلیج فارس بازداشت می‌کنند که هیأت حاکمه آمریکا به هم‌ می‌ریزد و هنوز هم این زلزله در آنجا ادامه دارد، چرا نباید سیاست بهتری را در قبال غارت دو میلیارد دلار از اموال ملت ایران اتخاذ کنیم؟ باید از خودمان بپرسیم چرا رهبر انقلاب به علمدارانی که تفنگداران آمریکایی را بازداشت کردند، مدال می‌دهد؟ رهبر انقلاب می‌خواهند نشان دهند که باید با آمریکایی‌ها همین گونه رفتار کرد، اگر ما آمریکا را دنبال نکنیم، آن سگ هار ما را دنبال می‌کند، باید بگویم اگر بخواهند آمریکایی‌ها دست به اموال ملت ایران بزنند، تنگه هرمز به شکل منطقی و قانونی ناامن می‌شود و جلوی کشتی‌های آمریکایی گرفته می‌شود.

رسایی ادامه داد: مطمئن باشید تنها سیاستی که در این زمینه پاسخ می‌دهد، سیاست خمینی کبیر است، ناو آمریکایی که وارد خلیج فارس شد، بزنید.

رسایی در پایان خاطرنشان کرد: وقتی آل سعود ملعون با حجاج ما آنگونه رفتار کرد، سیاست انفعالی ما در قبال آن‌ها به گونه‌ای انجام شد که آقایان در سفر سازمان ملل در نیویورک در برابر پادشاه کویت زانو زدند تا سعودی‌ها به ما وقت بدهند اما آنان محل نمی‌دادند. مجلس باید این کار را انجام دهد و باید بدانیم این تصمیم، مشت محکم در دهان کسانی است که دست در جیب ملت ایران کردند.

انصاری: پیشنهاد آقای رسایی، ظاهری انقلابی دارد ولی مغایر منافع ملی است

در ادامه مجید انصاری، معاون پارلمانی رئیس‌جمهوری درباره پیشنهاد رسایی گفت: در پیشنهاد وی آمده است که دولت می‌تواند حسب شرایط از طریق ضبط اموال ایالات متحده که از تنگه هرمز عبور می‌کنند، نسبت به بازپس‌گیری حقوق ملت ایران اقدام کند؛ این در حالی است که دولت در وضع کنونی بدون این مصوبه نیز می‌تواند اقدام به این عمل کند. از طرف دیگر برخی از امور برعهده فرماندهی معظم کل قوا بوده و برخی از مسائل برعهده شورای عالی امنیت ملی است و دولت به‌عنوان قوه مجریه نمی‌تواند به نیروهای مسلح فرمان دهد.

وی بیان کرد: فرمان به نیروهای مسلح در حوزه اختیارات فرمانده کل قوا است؛ از طرف دیگر اگر بخواهد این مسئله عملیاتی شود، در حوزه اختیارات شورای عالی امنیت ملی قرار می‌گیرد. همچنین در وضع کنونی در خلیج فارس دشمنان ما از جمله رژیم صهیونیستی مایل هستند که این آبراه را به جنگ نفت‌کش‌ها تبدیل کنند.

انصاری ادامه داد: رسایی در صحبت‌هایش گفت که بروید و در خلیج‌فارس جلوی کشتی‌های آمریکایی ‌را بگیرید؛ ولی مگر کشتی‌ها و نفت‌کش‌های ایرانی از آنجا تردد نمی‌کنند؟ در وضع کنونی کشورهای دیگر نفت خود را از طریق لوله به آن سوی خلیج فارس منتقل می‌کنند، از این‌رو ناامن کردن خلیج فارس به زیان جمهوری اسلامی ایران است. اگر قرار شد روزی عمل متقابل در نقطه ای از خلیج‌فارس و یا خارج از این خلیج از سوی ایران صورت گیرد، این مسئله باید در شورای عالی امنیت ملی مطرح شده و به اذن فرماندهی کل قوا صورت گیرد.

معاون پارلمانی رئیس‌جمهوری افزود: به نظر من پیشنهاد رسایی علی‌رغم ظاهر انقلابی که دارد، علیه منافع ملی بوده و برخلاف قانون اساسی است. این مسئله امکان دارد به دست افرادی مستمسک دهد که مانند گذشته با چنین شعارهایی برخلاف منافع ملی به سفارت عربستان حمله کردند و به دست این رژیم بهانه دادند.

کوچک‌زاده: مجلس باید انقلابی باشد، نه دیپلمات

در این نشست همچنین مهدی کوچک‌زاده که پلاکاردی با این متن که «مجلس انقلابی‌باش نه دیپلمات» به همراه یک جمله از امام خمینی که «راهی جز مبارزه نمانده و باید چنگ و دندان ابرقدرت‌ها خصوصا آمریکا را شکست، باید یکی از این دو راه را انتخاب کرد یا شهادت یا پیروزی که در مکتب ما هر دوی آنها پیروزی است» در دست داشت، در تذکری با استناد به ماده 11 آیین‌نامه داخلی مجلس گفت: ما براساس طرح دوفوریتی الزام دولت به پیگیری جبران خسارات ناشی از اقدامات و جنایات آمریکا علیه ایران و اتباع ایرانی، دولت را ملزم به یک سری اقدامات کرده‌ایم. اما زمانی که کنگره آمریکا در مصوبات خود بودجه هنگفتی را برای براندازی نظام جمهورری اسلامی اختصاص می‌دهد، و همچنین به صورت مستقم در مسئله برجام مداخله می‌کند، آیا سطح تقابل مجلس شورای اسلامی باید پیروی از دولتی باشد که خود همین اقدامات را انجام می‌دهد؟

وی اضافه کرد: آقای روحانی، در سخنرانی‌های اخیرشان به این مسئله افتخار کردند که ما این دزدی سرگردنه دو میلیارد دلاری را در دادگاه‌های بین‌المللی پیگیری می‌کنیم؛ اما خواهیم دید همین دادگاه‌ها قطعا به نفع آمریکا رأی می‌دهند زیرا جیره خور آنها هستند.

وی افزود: من از آقای رسایی به خاطر پیشنهاد برای اقدام متقابل علیه آمریکا در تنگه هرمز تشکر می‌کنم؛ لذا اگر مجلس می‌خواهد به جای دیپلمات بودن، انقلابی باشد، می‌بایست متناسب با اقدامات کنگره آمریکا، عمل کند.

کوچک‌زاده تصریح کرد: آقای انصاری در صحبت‌هایشان خطاب به رسایی گفت که به نظر می‌رسد که ظاهر پیشنهاد شما انقلابی‌گرایانه است، حال من به ایشان می‌گویم که شما خودت ظاهراً انقلابی‌نما هستید. آیا فراموش کرده‌اید که 20 سال پیش چه سخنانی را مطرح می‌کردید؟ مدعیان پیروی از خط امام(ره) شماها بودید. از این‌رو باید بدانید که خط امام این است که اگر آمریکایی ها در دست جیب ما کردند، وقتی کشتی‌ها منافع آنها را از تنگه هرمز انتقال می‌دهد، ما نیز باید دست در جیب آنها کنیم. البته اگر دولت به معنی خاص آن بگذارد!

فرهنگی: اعلام جنگ، صلح و بسیج نیرو در اختیار فرمانده کل قواست

پس از سخنان نمایندگان و مسئولان در خصوص پیشنهاد مذکور، محمدحسین فرهنگی، عضو هیات رئیسه مجلس در اخطار قانون اساسی با اشاره به عبارت «بازپس‌گیری» در پیشنهاد رسایی گفت: این عبارت به معنای ورود نیروهای مسلح و قوه قهریه و مصادره اموال آمریکایی‌هاست. حال این مسئله در اختیار قوه مجریه و دولت است، البته دولت برای این اقدام باید از طریق مجرای قانونی آن اقدام کند، از این‌رو پیشنهاد مذکور با بند 4 اصل 110 قانون اساسی مغایرت دارد.

وی ادامه داد: از طرف دیگر براساس قانون اساسی، اعلام جنگ، صلح و بسیج نیرو در اختیار فرمانده کل قوا است.

در ادامه محمدحسن ابوترابی‌فرد نایب رئیس مجلس با اشاره به اخطار فرهنگی گفت: اگرچه آقای رسایی در رابطه با پیشنهاد خود می‌گوید که این پیشنهاد، دولت را برای انجام این امور مختار می‌داند و هیچ وظیفه‌ قانونی بر گردن دولت نیست، به نظر من واژه «می‌تواند» در پیشنهاد مذکور هم نمی‌تواند اشکالات و ابهامات مربوطه را رفع کند.

وی ادامه داد: وجود واژه می‌تواند در عبارت «دولت می‌تواند حسب شرایط از طریق ضبط اموال ایالات متحده که از تنگه هرمز عبور می‌کنند، نسبت به بازپس‌گیری حقوق ملت ایران اقدام کند»، به این معنی است که دولت می‌تواند با توجه به اصل 110 قانون اساسی برای این اقدام مجاری قانونی را طی کند. حال فرض کنیم که این قانون تصویب شود. اگر این مسئله صورت بگیرد، یعنی آنکه ما به دولت این اجازه را داده‌ایم که بدون طی کردن مجاری قانونی اقدام کند.

پس از سخنان ابوترابی‌فرد اخطار فرهنگی به رأی مجلس گذاشته شد که نمایندگان این اخطار را وارد ندانستند. پس از آن اصل این پیشنهاد به رأی نمایندگان گذاشته شد که آنها با 95 رأی موافق، 76 رأی مخالف و 7 رأی ممتنع از مجموع 208 نماینده حاضر در صحن با آن مخالفت کردند.

درنهایت 5 ماده این طرح با 131 رأی موافق، 10 رأی مخالف، 9 رأی ممتنع از 203 نماینده حاضر به تصویب نمایندگان رسید.