مرگ سالانه ۳۵ میلیون نفر در جهان بر اثر بیماری‌های غیرواگیر/ دانشگاه‌ها جامعه را آگاه کنند

گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا- زهرا اردشیری؛ به دلیل افزایش روند مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های غیرواگیر به‌خصوص در کشور‌های در حال توسعه، سازمان بهداشت جهانی از دو دهه پیش بیماری‌های غیرواگیر را جزء اولویت‌های بهداشتی کشور‌های در حال توسعه اعلام کرده است.

اکنون بیماری‌های غیرواگیر علل اصلی مرگ‌ومیر و ناتوانی در جهان هستند به طوری که بخش قابل ملاحظه‌ای از بار جهانی بیماری‌ها را به خود اختصاص می‌دهند؛ این در حالی است که بار بیماری‌های غیرواگیر در کشور‌هایی با درآمد پایین و متوسط به طور قابل توجهی نسبت به کشور‌های پیشرفته بیشتر است.

عواقب انسانی، اجتماعی و اقتصادی بیماری‌های غیرواگیر در همه کشور‌ها محسوس است. بیماری‌های غیر واگیر به‌عنوان یک علت عمده مرگ در جهان هستند که تقریبا سه چهارم این مرگ‌ها و عمده مرگ‌های پیش از موعد ناشی از بیماری‌های غیر واگیر در کشور‌های با درآمد پایین و متوسط اتفاق می‌افتد و بسیاری از این مرگ‌ها قابل پیشگیری هستند.

علیرضا مهدوی معاون دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این راستا به خبرنگار خبرگزاری آنا گفت: چند بیماری مهم وجود دارد که اغلب عوامل اصلی مرگ و میر هستند. بیماری‌هایی مثل بیماری قلبی، عروقی، دیابت، فشارخون، سرطان‌ها و بیماری‌های مزمن ریوی و آسم و به‌تازگی اختلالات روحی و روانی را می‌توان از مهمترین بیماری‌های غیر واگیر نام برد. 

معاون دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت با بیان اینکه افزایش شیوع بیماری‌های غیرواگیر به علت توسعه و شهرنشینی و زندگی ماشینی است، اظهار کرد: کشور‌های در حال توسعه اغلب دست به گریبان بیماری‌های غیرواگیر هستند. از سال‌ها پیش در کشور ما برای بیماری‌ها مداخلاتی وجود داشته که دولت انجام شده است البته دولت در حوزه بخش خصوصی و در حوزه پیشگیری و کنترل هم در نظام مراقبت‌های بهداشتی برخی خدمات را ارائه می‌دهد؛ اما متاسفانه در دوران پاندمی کرونا، این خدمات مانند بسیاری خدمات دیگر تحت‌الشعاع قرار گرفت و نظام سلامت کشور ما نیز تحت تاثیر پاندمی کرونا قرار گرفت و این روز‌ها به مرور به سمت شرایط عادی بازمی‌گردد و البته هنوز هم سایه سنگین کووید بر سر نظام سلامت است.

وی با بیان اینکه هر چند شرایط اضطرار در دنیا از بین رفته، اما بیماری، کنترل، حذف و ریشه‌کن نشده است، افزود: هر لحظه ممکن است شرایطی به وجود بیاید و بیماری جدید وارد شود.

آیا بیماری‌های غیرواگیر افزایش پیدا کرده است؟

مهدوی در پاسخ به این سؤال که آیا به گفته عباس عبادی معاون وزیر بهداشت، بیماری‌های غیرواگیر در کشور افزایش پیدا کرده است؟ بیان کرد: به اندازه کافی مستندات وجود دارد که کووید ۱۹ ابتلا به دیابت را افزایش داده است. آلودگی هوا، ذرات ریزگردان هم عامل ابتلا به دیابت، فشارخون و بیماری‌های قلبی هستد. متاسفانه در همه دنیا به‌وفور عوامل محیطی وجود دارد که منجر به سرطان می‌شود و این موضوع در کشور ما نیز وجود دارد. 

معاون دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت گفت: کنترل بیماری‌های غیرواگیر فقط به عهده وزارت بهداشت و درمان نیست. وزارتخانه‌های ورزش، جهاد کشاورزی، صنعت و معدن و آموزش و پرورش هم در کنترل بیماری‌ها نقش دارند. 

پیری جمعیت یک معضل است

وی به مسئله پیری جمعیت در کشور اشاره کرد و ادامه داد: بیماری‌ها با افزایش سن زیاد می‌شود، کشور ما هم به سمت سالمندی پیش می‌رود. برای پیشگیری و کنترل در سال ۱۳۹۴ سند پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر و عوامل پرخطر را تهیه کردیم و در راستای آن کار‌هایی انجام دادیم که یکی از اسناد بسیار معتبر حوزه سلامت است؛ اما متاسفانه برای مدتی پاندمی کووید همه چیز را به هم ریخت. 

دانشگاه‌ها کار خود را کرده‌اند 

مهدوی با اشاره به نقش دانشگاه‌ها در مدیریت بیماری‌های غیرواگیر عنوان کرد: دانشگاه‌ها باید آگاهی را بالا ببرند و نگرش‌ها را تغییر دهند و تا زمانی که نگرش تغییر نکند، رفتار اصلاح نمی‌شود؛ اما دانشگاه‌ها به اندازه کافی برای سلامت جامعه کار کرده‌اند و دانشجویان به اندازه کافی تحرک دارند. 

توجه به ورزش قهرمانی به جای ورزش همگانی 

معاون دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت گفت: مثلا ما در کشور ورزش همگانی داریم؛ اما نظام ورزش ما همه به دنبال ورزش حرفه‌ای و قهرمانی هستند در صورتی که باید تیم ورزش همگانی داشته باشیم و نخبگان ورزش همگانی قهرمان شوند به نظر این سیاست‌ها باید اصلاح شود. مثل اینکه همه می‌دانند سیگار بد است؛ اما مصرف می‌کنند به همین دلیل است که می‌گوییم اطلاع‌رسانی تنها کافی نیست باید کار عملی صورت گیرد. 

نتیجه سند پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر چه شد؟

مهدوی با اشاره به سند پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر اضافه کرد: در این سند ۱۳ هدف را تعیین کرده‌ایم. در این سند ۹ هدف از سوی سازمان جهانی بهداشت به کشور‌ها پیشنهاد شده است. هیچ کشوری در دنیا به ۹ هدف نرسیده و یکی از دلایل مهم آن مواجهه با پاندمی است که کشور‌های دنیا نتوانستند صد درصد به آن برسند.

وی در پاسخ به این سوال که ۴ هدف مشخص شده که کشور خودمان در نظر گرفته به کجا رسیده است، بیان کرد: قطعا درچند مورد از اهدافی که برای کشور خودمان در نظر گرفته بودیم، دستاورد‌هایی داشتیم، اما هنوز دوره اولیه آن تمام نشده و ثانیا این ۴ هدف زیر مجموعه ۹ هدف جهانی بوده است و تحت تاثیر شیوع کرونا در کشور قرار گرفته است.

عدم تحرک یک معضل جدی است

معاون دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت افزود: مهم‌ترین مسئله این است که تمام سازمان‌ها و نهاد‌هایی که به نحوی در این قضیه نقش دارند، باید مشارکت کنند. با درمان بیماری مسئله حل نمی‌شود. وقتی می‌گویید فعالیت بدنی؛ باید دسترسی به فضایی باشد که افراد بتوانند فعالیت بدنی انجام دهند. 

مهدوی عنوان کرد:‌ تعدادی از این بیماری‌ها همراه توسعه و تکنولوژی می‌آیند. مثلا کودکان دائما با تبلت یا ps بازی می‌کنند. همان کودک، نمی‌تواند چند قدم پیاده روی کند. همانقدر که ۲-۳ نسل پیش کودکان خانه نمی‌ماندند و دائم در تحرک بودند، به همان شدت بچه‌های این دهه پای سیستم‌های کامپیوتری نشسته‌اند و از جایشان بلند نمی‌شوند و البته اعتیاد به بازی‌های ارتباط جمعی در کل دنیا وجود دارد. همچنین ساعت‌های کاری طولانی، کار سنگین، استفاده از ماشین و موتور و در افزایش بی‌تحرکی تأثیر گذار است. 
 
وی خاطرنشان کرد: برآورد شده است که بیماری‌های غیرواگیر، ســالانه ۳۵ میلیون مرگ یعنی حدود ۶۰ درصد از کل مرگ‌های جهان را باعث می‌شود. حدود ۸۰ درصد از این مرگ‌ها در کشور‌های درحال توسعه اتفاق میفتد که این امر نیاز به توجه بیش از پیش به مقوله بیماری‌های غیرواگیر در کشور‌های در حال توســعه و به ویژه کشور ما را دوچندان می‌کند.