اعمال روز عاشورا؛ از خواندن ادعیه تا زیارت بقاع کربلا

به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، روز شهادت سیدالشهدا(ع) و یارانشان روز مصیبت و حزن شیعیان است، در روز عاشورا شایسته است که به کار دنیوی نپردازیم و مشغول عزاداری و یک مجموعه اعمال خاص باشیم. 

از جمله فعالیت‌هایی که در روز عاشورا توصیه شده خواندن «زیارت عاشورا» و لعن و نفرین بر قاتلان امام و یارانشان و خواندن ادعیه ناحیه مقدسه است.

سزاوار است در این روز مقتل (یعنی کتاب‌هایی که پیرامون واقعه کربلا نگاشته شده است) بخوانند و یکدیگر را بگریانند؛ روایت شده که چون حضرت موسی به ملاقات خضر و فرا گرفتن بعضی از حقایق از آن حضرت مأمور شد، اول چیزی که در هنگام ملاقات بین ایشان مذاکره شد، این بود که خضر برای حضرت موسی مصائب و بلاهایی را که بر آل محمّد(ص) وارد می‌شود بیان کرد و هر دو گریستند و گریستن ایشان شدّت گرفت.

از ابن عباس روایت شده است: در ذی‌قار خدمت حضرت امیرالمؤمنین(ع) رسیدم، صحیفه‌ای به خط خود و دیکته شده پیامبر(ص) بیرون آورد و از آن صحیفه برای من خواند، در آن صحیفه مقتل امام حسین(ع) بود و اینکه چگونه شهید می‌شود و چه کسی او را به شهادت می‌رساند و چه کسی او را یاری می‌کند و چه کسی با او شهید می‌شود، پس آن حضرت گریه کرد گریه‌ای سخت و مرا به گریه انداخت.

زیارت مرقد امام حسین (ع)

اگر کسی در این روز نزد قبر مطهّر آن حضرت باشد و مردم را آب دهد، مانند کسی است که لشگر آن جناب را آب داده باشد و با آن حضرت در کربلا حاضر بوده و خواندن «هزار مرتبه» سوره «توحید» در این روز فضیلت بسیار دارد و روایت شده: که خدای رحمان به‌سوی او نظر رحمت کند و سید برای این روز دعایی نقل کرده شبیه به «دعای عشرات»، بلکه موافق بعضی روایات ظاهراً خود آن دعا باشد.

خواندن نماز و دعا

شیخ طوسی از عبدالله بن سنان از امام صادق(ع) چهار رکعت نماز و دعایی نقل کرده است که باید در این روز در حدود صبح یا نزدیک ظهر بخواند، ما به خاطر اختصار ذکر نکردیم؛ هرکه خواهان است به «زاد المعاد» رجوع کند و نیز شایسته است که شیعیان در این روز بی‌آنکه قصد روزه کنند، از خوردن و آشامیدن امساک کنند؛ و در پایان روز، پس از عصر غذا بخورند به غذایی که اهل مصیبت می‌خورند، مانند ماست یا شیر و امثال آن‌ها، نه مثل غذاهای لذیذ و جامه‌های پاکیزه بپوشند و به هیئت صاحبان مصیبت دگمه‌ها را بگشایند و آستین‌ها را بالا بزنند.

علامه مجلسی در «زاد المعاد» فرموده: بهتر آن است که روز نهم و دهم را روزه نگیرد، زیرا بنی‌امیه این دو روز را برای برکت و شماتت بر قتل آن حضرت روزه می‌گرفتند و به دروغ، احادیث بسیار در فضیلت این دو روز و روزه آن‌ها را به حضرت رسول(ص) نسبت داده‌اند و از طریق اهل‌بیت احادیث بسیاری در مذمّت روزه این دو روز به ویژه روز عاشورا وارد شده و نیز بنی‌امیه(علیهم اللعنه) برای برکت، آذوقه سال را در روز عاشورا ذخیره می‌کردند!

به این خاطر از حضرت رضا(ع) روایت شده: هرکه کوشیدن در حوائج خود را در روز عاشورا ترک کند و به دنبال کاری نرود، حق‌تعالی حوائج دنیا و آخرت او را برآورد و هرکه روز عاشورا، روز مصیبت و اندوه و گریه او باشد، حق‌تعالی روز قیامت را روز شادی و سرور و خوشحالی او گرداند و دیده‌اش در بهشت به ما روشن شود؛ هرکه روز عاشورا را روز برکت نامد و در آن روز برای منزل خود چیزی ذخیره کند خدا آن ذخیره را برای او مبارک نکند و روز قیامت با یزید و عبیدالله بن زیاد و عمر بن سعد(علیهم اللعنه) محشور شود.

اللّٰهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ الْحُسَيْنِ عَلَيْهِ السَّلامُ

بنابراین انسان باید در روز عاشورا مشغول کاری از کارهای دنیا نگردد، بلکه در گریه و نوحه و مصیبت باشد و اهل خانه خود را دستور دهد که عزای آن حضرت را بپا دارند و مشغول ماتم و سوگواری باشند، چنان‌که در سوگ عزیزترین اولاد و اقوام خود مشغول می‌شوند و در آن روز بی‌آنکه قصد روزه کنند، از خوردن و آشامیدن امساک ورزند و در پایان روز پس از عصر غذا بخورند گرچه به جرعه آبی باشد و روزه کامل نگیرند، مگر آنکه در خصوص آن روز روزه واجب داشته باشد که به نذر یا مثل آن بر او واجب شده باشد و در آن روز در خانه خود آذوقه ذخیره نکند و لب به خنده نگشاید و به لهو و لعب نپردازد و «هزار مرتبه» قاتلان آن حضرت را لعنت کند و بگوید:

اللّٰهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ الْحُسَيْنِ عَلَيْهِ السَّلامُ.
خداوندا بر قاتلان حسین (علیه‌السلام) لعنت فرست.

نویسنده گوید: از کلام این بزرگوار معلوم می‌شود که احادیثی که در فضیلت روز عاشوراست همه جعلی است و به دروغ به حضرت رسول(صلی‌الله‌علیه‌وآله) نسبت داده‌اند.

حزن و گریه بر اسیران کربلا

در پایان روز عاشورا سزاوار است یاد کردن حال اهل حضرت سیدالشهدا و دختران و اطفال آن حضرت که در این وقت، در سرزمین کربلا اسیر دشمنان گشته و به حزن و گریه مشغول بودند و مصائبی بر ایشان گذشت که در خاطر هیچ آفریده‌ای خطور نکند و قلم را تاب نوشتن آن نباشد و چه نیکو سروده هر که سروده:

بر آن مصیبت زمین و آسمان گریست
و هرچه ما بین آن دو می‌باشد، گریه‌اى خونبار
من از تحریر این غم ناتوانم
که تصویرش زده آتش بجانم
ترا طاقت نباشد از شنیدن
شنیدن کى بود مانند دیدن

پس‌ برخیز و به رسول خدا و علی مرتضی و فاطمه زهرا و امام مجتبی و سایر امامان از ذُریه سیدالشهدا(سلام الله علیهم) سلام کن و ایشان را بر این مصائب جانکاه با دل سوخته و چشم گریان تسلیت بگو و این زیارت را بخوان:
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وارِثَ آدَمَ صَفْوَةِ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وارِثَ نُوحٍ نَبِيِّ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وارِثَ إِبْراهِيمَ خَلِيلِ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وارِثَ مُوسىٰ كَلِيمِ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وارِثَ عَيسىٰ رُوحِ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وارِثَ مُحَمَّدٍ حَبِيبِ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وارِثَ عَلِيٍّ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ وَ لِيِّ اللّٰهِ...