کتاب «دیپلماسی با صدای بلند» رونمایی شد

به گزارش خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، با حضور پیشکسوتان سیاست بین‌الملل، کتاب چهار جلدی دیپلماسی با صدای بلند (تاریخ شفاهی سیاست خارجه آمریکا در ایران در دوره پهلوی دوم) به همت انتشارات مؤسسه مطبوعاتی ایران رونمایی شد.

در این مراسم معاون اسبق امور بین‌الملل و دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضاییه با تأکید به اینکه انقلاب اسلامی ‌ایران یکی از رویدادهای مهم تاریخی در دنیا شمرده می‌شود، جریان‌های منبعث از این رویداد را نیازمند بازشناسی و تعمق دانست.

محمد جواد لاریجانی متذکر شد: اولین جریان در داخل کشور بوده و جمهوری اسلامی ‌یک تجمع بر اساس عقلانیت اسلامی ‌و منبعث از مکتب اهل بیت و شیوه آن به طور مختصر دمکراسی عملیاتی نماینده است.

وی با اذعان به اینکه عقلانیت نظام‌های سکولار و لیبرال بر اساس سکولاریسم و لیبرالیسم است، ادامه داد: تفاوت دمکراسی ما با این مکاتب در عقلانیت پایه آن است و باید تأکید داشت که این تجربه در حال شکل‌گیری و تکامل است.

معاون اسبق امور بین‌الملل و دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضاییه با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ‌ایران 40 سال است که بر اساس رأی مردمی ‌شکل گرفته و حتی با نردبان رأی بالا و پایین رفته است، اضافه کرد: هر چند نقطه نظراتی در خصوص قوانین کشور وجود دارد اما تحقق آن نیازمند تلاش است.

به گفته لاریجانی اینکه چطور مشارکت را عمیق کنیم، چگونه نقش پول را از رأی کاهش دهیم و چگونه زد و بندها را کاهش دهیم چالش‌های قابل توجهی در همه جای دنیا است و حل و فصل آن نیز نیازمند عزم عمومی ‌است.

وی جریان دوم را در جهان اسلام توصیف کرد و گفت: بیداری اسلامی ‌در واقعیت محقق شده اما هرچند این نکته که به اسلام برگردیم صحیح است، لازم است نوع اسلام و بعد حکومتی آن شفاف‌سازی شود.

وی سومین جریان انقلاب اسلامی ‌را مسئله مقاومت برشمرد و افزود: نباید سیطره را پذیرفت و تئوری مقاومت و تئوری عدالت وجهه بین‌المللی دارد. تا جایی که هر چند دنبال کردن منافع ضروری است اما باید به دنبال منافع مشروع بود.

معاون اسبق امور بین‌الملل و دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضاییه با اشاره به کتاب دیپلماسی با صدای بلند، اضافه کرد: این کتاب می‌تواند موجب شود که در خصوص تجربه انقلاب اسلامی ‌تعمیق کنیم؛چراکه در دورانی هستیم که باید به انقلاب و ماندگاری آن عمق داده شود.

آمریکایی‌ها شناختی از قدرت دین نداشتند

در ادامه غلام‌علی خوش‌خو نماینده سابق ایران در سازمان ملل متحد با اشاره به کتاب دیپلماسی با صدای بلند، تصریح کرد: این کتاب بسیاری از زوایای پیروزی انقلاب اسلامی ‌را نشان می‌دهد بطوریکه مشاهده می‌کنیم که آمریکایی‌ها هیچ شناختی از روحانیت و قدرت دین نداشتند.

غلام‌علی خوش‌خو با یادآوری صحبت‌هایی که با کسینجر داشته است، اضافه کرد: زمانی از او پرسیدم که کی متوجه شدید انقلاب ایران بازگشت ندارد، پاسخ کسینجر این بود که خیلی دیر.چرا که هیچ گزارشی از خطر روحانیت نداشتیم و همه تمرکز ما بر روی تهدید شوروی بود.

وی با بیان اینکه ساواک در آن مقطع دروغی را متداول کرده بود که مخالفان شاه یا کمونیست هستند و یا تحت تأثیر آن، ادامه داد: همین موضوع موجب شده بود تا آمریکایی‌ها به روحانیت توجهی نداشته باشند.

نماینده سابق ایران در سازمان ملل متحد متذکر شد: در آن زمان 50 هزار آمریکایی در ایران ساکن بودند و با وجود دستگاه‌های عریض و طویل خود پی به این قدرت نبرده بودند و همین تفکر آمریکایی شکست آن‌ها را در انقلاب ایران رقم زد.

خوش‌خو افزود: در این کتاب هم آمده که خود شاه می‌پرسد که چرا با او مشکل پیدا کرده‌اند و پاسخش این است که یا با شوروی ساخت و پاخت کرده و یا فکر کرده است در مقابل کمونیست ملاها بهتر می‌توانند از او محافظت کنند.

وی به 13 مصاحبه با سفرا و مستشران آمریکایی در این کتاب اشاره کرد و گفت: این‌ها خود اذعان کرد‌اند که نه شناختی از روحانیت داشتند و نه ارتباطی با آن‌ها و حتی مسیر ارتباطی با امام را نیز نداشتند.

تکیه اشتباه سیاستمداران به پدیده کارمند محلی

همچنین قائم مقام اسبق وزیر امور خارجه در این مراسم به اهمیت کتاب‌های تاریخ شفاهی اشاره کرد و گفت: در گذشته ما مثال‌هایی از تاریخ شفاهی مانند تاریخ بیهقی را داشتیم اما اغلب اینها به دستور شاهان نوشته می‌شد.

علیرضا شیخ عطار تصریح کرد: بعد  از انقلاب اسلامی ‌تاریخ شفاهی در کشور رونق گرفت و حتی در مورد ایران شاهد دو پروژه  ایران‌شناسی توسط دانشگاه‌های‌ هاروارد و کلمبیا هستیم.این کتاب‌ها دیدگاه آمریکایی‌ها در خصوص ایرانی‌ها را نشان می‌دهد.

وی به پدیده کارمند محلی یا افرادی که از سمت کشوری در کشوری دیگر مشغول به کار می‌شوند اشاره کرد و گفت: اشتباه سیاستمداران آمریکایی تکیه بر نظرات این افراد بود که در این کتاب نیز به وفور نظرات آن‌ها عنوان شده است.

وی اضافه کرد: چنین فریب خوردگی را در اغتشاشات اخیر کشور نیز شاهد بودیم و همین اتفاق موجب شد تا آمریکا در مقابل انقلاب ایران شکست بخورد.

قائم مقام اسبق وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه برخی تاریخ‌دانان تاریخ شفاهی را به دلیل اینکه نظر شخصی افراد است، قبول ندارند، اضافه کرد: با این وجود از دل همین حرف‌ها می‌توان به واقعیت‌های بسیاری دست یافت.

به گفته شیخ عطار آنقدر این مفروض برای آمریکایی‌ها قوی بود که تنها چیزی که ایران را تهدید می‌کند، کمونیزم است که به موضوعات دیگر توجه نداشتند و اینها حتی از فعالیت دانشجویان مسلمان و قدرت روحانیت بی‌خبر بودند.

وی معتقد است تاریخ شفاهی نشان می‌دهد که آمریکا توجه ویژه‌ای به ایران دارد و آن هم به این دلیل است که برای خاورمیانه دو کشور ایران و عربستان به عنوان ستون و ثبات تعریف شده بود و آمریکا نمی‌خواست ایران را از دست بدهد.

قائم مقام اسبق وزیر امور خارجه تأکید کرد که این کتاب بیشتر به دهه 40 و 50 شمسی پرداخته و به وضوح مشاهده می‌شود که اصلی‌ترین مسئله آمریکا حفظ قدرت شاه به منظور تمین ثبات منطقه بود.

شیخ عطار متذکر شد: در تئوری حکومت‌داری موضوعی به نام الهام‌بخشی وجود دارد که بعد از انقلاب اسلامی‌ در ایران مشاهده شد و آنچه که آمریکایی‌ها نگران بودند همین الهام بخشی بود که از فلسطین تا نیکاراگوئه شاهد آن هستیم.

چرایی انقلاب برای جوانان تبیین شود

در ادامه قائم مقام فرهنگستان علوم و وزیر اسبق امور خارجه ایران نیز به تفاوت نسل امروز با نسل‌های پیشین را اینطور توصیف کرد که نسل امروز به جای چگونگی به دنبال چرایی است و بر همین اساس رهبر معظم انقلاب تأکید داشتند که امام بازشناسی و به جوانان معرفی شوند.

علی اکبر صالحی با اشاره به ابعاد مختلف شخصیتی امام خمینی تصریح کرد: از جمله اینکه امام سیاستمدار و دولتمرد بود و تحقق انقلاب اسلامی‌ نیز منوط به همین بعد بود. سلطه‌ناپذیری و مبارزه با استعمار و استثمار از جمله این ابعاد است.

وی همچنین به بعد معرفتی امام اشاره کرد و گفت: امام موجب تثبیت انقلاب شد و به دلیل روحیه توجه به خدا و خداباوری بود که جوانان شیفته وی بودند.

صالحی بعد فلسفی و کلامی ‌امام را در این موضوع متمرکز کرد که ایشان روی چرایی‌ها نظر می‌دهد و به فقه که به چگونگی‌ها پاسخ می‌دهد، تمرکزی ندارد.

قادم مقام فرهنگستان علوم یکی از موضوعات چالش‌برانگیز در موفقیت جوامع را اولویت دادن به حاکم یا سیستم برشمرد و گفت: حاکم در مقام جهت‌دهنده بوده و قطب‌نمای حرکت است اما سیستم دستیابی به پیشرفت را سرعت می‌دهد.

وی معتقد است هر چند رژیم سابق اقداماتی صورت داده بود اما جهتی نامناسب اتخاذ کرده بود و کشور را به سمت و سوی نادرستی سوق می‌داد.

صالحی با اشاره به کتاب دیپلماسی با صدای بلند افزود: قبل از انقلاب دین را به عنوان عامل محرک اجتماعی نمی‌توانستند تلقی کنند و به عنوان امری مهجور و ناکارآمد تلقی می‌شد. اما انقلاب با منشی که امام داشت توانست اسلامیزم را وارد عرصه سیاسی و عقیدتی کند.

وی افزود: در پاسخ به این سؤال جوانان که چرا انقلاب کردید؟ خوانش این کتاب توصیه می‌شود و ابعاد فکری آمریکایی‌ها در خصوص انقلاب ایران نمایان شده است.

وزیر اسبق امور خارجه ایران متذکر شد: ایران به دلیل الهام بخشی خود برای آمریکایی‌ها اهمیت دارد و آن‌ها از این کشور دست بر نخواهند داشت. در ابتدای انقلاب غفلت کردند و بعدها هرچه تلاش کردند این غفلت جبران نشد.

به گفته صالحی هر چند ما خود نیز در خصوص الهام بخشی اشتباهات زیادی داشتیم اما برای آمریکایی‌ها همچنان ایران مهم است و تمدن ایران یکی از نقاط تمایزبخشی به این کشور است.

وی به بزگترین حکمرانی مدنی دنیا در ایران اشاره کرد و گفت: در ادامه پیروزی انقلاب اسلامی ‌نیز حکمرانی ویژه با عمود ولایت فقیه را به جهانیان معرفی کرده است.اهمیت مدنی، ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک ایران بر آمریکا پوشیده نیست و غرب به این راحتی از ایران چشم نمی‌پوشد.

وزیر اسبق امور خارجه ایران معتقد است در خاورمیانه نیز در مثلث ایران، روسیه و چین ایران باید بتواند رقبای خود را مهار کند و این مهار نیز بی‌شک با جنگ نبوده بلکه با تعمیق بر داشته‌هاست.

گفتنی است کتاب دیپلماسی با صدای بلند، گزیده 13 مصاحبه از بین 200 مصاحبه از سفرا و مستشران آمریکایی در دوره پهلوی دوم است که به مدت چهار سال از سال 1982 نگارش شده و چاپ آن نیز بیش از چهار سال زمان را به خود اختصاص داده است.