آغوش باز آسیب‌های اجتماعی در انتظار کودکان کار
به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، با گذری در شهر در ساعت مختلف شبانه‌روز متوجه جمع کثیری از کودکان می‌شویم که با التماس و بعضاً گریه از عابران می‌خواهند محصولاتی را از آن‌ها خریداری کنند و یا تعدادی با نشستن در کف خیابان، عاجزانه از مردم می‌خواهند که به آن‌ها کمک کنند.
کار کودکان، مشکلی جهانی است و پیشینه مطالعاتی وسیعی دارد. اگرچه براساس آمار‌های سازمان بین‌المللی کار از سال ۲۰۰۰ میلادی تاکنون تعداد کودکانی که در جهان کار می کنند، به دوسوم کاهش یافته است، اما هنوز رقمی در حدود ۱۶۸ میلیون کودک را شامل می‌شود که ۸۵ میلیون نفر آن‌ها به کار‌های مخاطره‌آمیز اشتغال دارند. پس از کار در بخش کشاورزی که در حدود ۶۰ درصد اشتغال کودکان را شامل می‌شود، بخش مهمی از کودکان (۴/۲۵ درصد) در فعالیت‌های خدماتی مشغول به کار هستند که کار در خیابان نیز در همین گروه طبقه‌بندی می شود.
با توجه به یافته‌ها و گزارش‌های موجود، کودکان کار که به‌منظور کسب درآمد به فعالیت‌های تولیدی، خدماتی یا مشاغل کاذب روی می‌آورند، از بسیاری حقوق اولیه انسانی، حق آموزش و تحصیل بازمی‌مانند و سلامت جسمی و روانی این کودکان به‌شدت در معرض انواع آسیب قرار می‌گیرد.
در همین راستا با توجه به اهمیت موضوع با «اردشیر گراوند» از کارشناسان اجتماعی به گفتگو نشسته‌ایم که نتیجه را باهم می‌خوانیم:
این روان‌شناس اجتماعی با بیان اینکه وقتی هزینه خانوار تأمین نشود مشکلات و چالش‌های بسیاری به‌وجود خواهد آمد، اذعان کرد: در این راستا می‌توان به چندین‌برابر شدن آمار کودکان کار اشاره کرد.
گراوند با تایید این موضوع که تعداد زیادی از فرزندان خانواده‌های آسیب‌دیده که پدر و یا مادر آن‌ها خلافکار، معتاد و یا زندانی هستند مجبورند برای امرار معاش از آن همان کودکی کار کنند، تصریح کرد: بیش از ۶ میلیون خانواده درگیر مسائل اجتماعی در کشور ثبت شده‌اند که کودکان آن‌ها چاره‌ای به‌جز کار کردن ندارند.
این روان‌شناس اجتماعی گفت: مشاهدات و آمار حاکی از آن است که بخش زیادی از کودکان کار مربوط به مهاجرین افغانی، پاکستانی و ... می‌شود.
گراوند واماندگی از تحصیل را مهم‌ترین آسیب کودکانه شدن کار در جامعه دانست و اضافه کرد: هدف اصلی تحصیل در مدارس اجتماعی شدن فرزندان است که متأسفانه اکثر کودکان کار از آن محروم هستند.
وی آسیب‌ها و ابتلا به بیماری‌های جسمی را دیگر چالش کودکان کار دانست و گفت: با توجه به سن کم این افراد، بدنشان توانایی حجم زیاد کار را ندارد، درنتیجه آسیب خواهند دید.
مشاغل سنگین و آسیب‌های سنگین‌تر
این روان‌شناس اجتماعی با بیان اینکه کودکان کار به‌دلیل اشتغال به کار‌های بی‌شماری مانند کار در کوره‌پزخانه‌ها، سر چهارراه‌ها، کار‌های سنگین در کارگاه‌ها، حمل بار و ... در معرض انواع آسیب‌های جسمانی قرار دارند، عنوان کرد: بسیاری از این کودکان در سنین میان‌سالی انواع بیماری‌های جسمی مانند درد مفاصل، مشکلات مربوط به ستون فقرات و ... را تجربه خواهند کرد. از سویی دیگر این کودکان به‌دلیل مشکلات اقتصادی به سوء تغذیه و عوارض ناشی از آن مانند کم‌خونی، تورم غده تیروئید، بیماری‌های کبدی و ... دچار خواهند شد.
این روان‌شناس اجتماعی با بیان اینکه قاعدتاً کودک خودش را با کودکان هم‌سن خود مقایسه کرده و این مهم لطمه زیادی به ذهن و روان او می‌زند، یادآور شد: از یک فرد آسیب‌دیده روانی نمی‌توان انتظار رفتار‌های عادی داشت و این امر سبب آسیب دیدن جامعه در ابعاد مختلف می‌شود.
گراوند با بیان اینکه معمولاً این کودکان دچار چالش و خلأ در زندگی می‌شوند، عنوان کرد: در این صورت احتمال بروز رفتار‌های ضد اجتماعی در این افراد روزبه‌روز بیشتر می‌شود.
وی با بیان اینکه کودکان کار در دوران بزرگ‌سالی هم دائماً خودشان را با افراد دیگر مقایسه می‌کنند، افزود: متأسفانه برخی افراد سودجو با بهره‌مندی از کودکان کار در امور خلاف مثل حمل مواد مخدر، به تشدید این بحران دامن می‌زنند.
این روان‌شناس اجتماعی با بیان اینکه زمانی که کودکان وارد مقوله اعتیاد و مواد مخدر می‌شوند معمولاً دوران بزرگ‌سالی بسیار پُرخطری در انتظار آن‌ها خواهد بود، ابراز کرد: درواقع نگرانی اصلی مربوط به دوران بزرگ‌سالی این کودکان می‌شود.
گراوند گفت: احتمال دارد کودکان کار به‌دلیل آسیبی که متوجه آن‌ها شده، در آینده در باند‌های مواد مخدر، سرقت و سایر خلاف‌ها عضو شوند.
وی در ادامه بیان کرد: از آنجا که محل زندگی این کودکان در موقعیت مکانی مناسب قرار ندارد و این مکان‌ها خود ازجمله مناطق آسیب‌پذیر به حساب می‌آیند، اعتیاد (و انواع بزه اجتماعی) همواره در کمین این کودکان است.
این روان‌شناس اجتماعی با اشاره به اعمال خشونت نسبت به کودکان و پیامد خیابانی شدن آن‌ها، گفت: خشونت علاوه‌بر تبعات جسمانی و روان‌شناختی مستقیم، با سوق دادن کودکان به سمت ترک خانه، آن‌ها را در معرض آسیب‌های بیشتر خیابان قرار می‌دهد.
گراوند ادامه داد: خشونت نه‌تنها از سوی خانواده، بلکه از سوی مردم عادی، مأموران و هم‌سالان نیز نسبت به کودکان اعمال می‌شود و از این حیث، کودکان کار مورد ظلم مضاعف از سوی خانواده و جامعه قرار می‌گیرند.
شایان ذکر است که حمایت از کودکان کار به‌عنوان قشری آسیب‌پذیر امری ضروری بوده؛ هرچند که فعالیت‌ها و تلاش‌های بسیاری برای سازمان‌دهی کودکان کار در کشور صورت گرفته و انجمن‌های حمایت از کودکان کار با پی‌ریزی انواع برنامه‌ها و طرح‌های ویژه، تلاش کرده‌اند کودکان کار را شناسایی و زمینه استفاده از امکانات و تسهیلات برای بهره‌مندی از حداقل‌ها و رفع نیازهای این کودکان را فراهم کنند، اما آنچه مسلم است اینکه اقدام برای جلوگیری از کار کودکان از اولویت بالایی برخوردار بوده؛ چراکه کار کودک نه‌تنها بنیان طبیعی و حقوقی انسانی را پایمال می‌کند، بلکه تهدیدی جدی برای آینده اجتماعی و رشد و پیشرفت اقتصادی محسوب می‌شود.
انتهای پیام/