پژوهش محققان کشور در حوزه سیستم های دارورسانی بر پایه نانوساختارها

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، سارا یزدانی دانش‌آموخته دکتری دانشگاه صنعتی امیرکبیر و مجری طرح «بارگذاری آمفوتریسین بی روی نانولوله‌های تک دیواره پگیله و بررسی نقش پارامتر‌های ترمودینامیکی در پایداری سیستم دارورسان» اظهار کرد: آمفوتریسین بی، مدت‌هاست که به‌عنوان مؤثرترین داروی ضد قارچ در خط اول درمان عفونت‌های قارچی سیستماتیک و موضعی از نوع متوسط تا شدید توسط متخصصین تجویز می‌شود.

وی ادامه داد: عواملی مانند عوارض جا

نبی جدی، فراهمی زیستی پائین، وقوع واکنش‌های حاد در هنگام انفوزیون وریدی و سمیت کلیوی وابسته به دوز، سبب محدود شدن کاربرد آن به‌ویژه در بیماران با وضعیت وخیم شده است.

به گفته دانش‌آموخته دکتری دانشگاه صنعتی امیرکبیر، محققان علت عمده موارد نامبرده شده را حلالیت آبی بسیار پائین آمفوتریسین بی و توده‌ای شدن آن در محیط درون تن دانسته‌اند. برای غلبه بر این مشکلات اصلاح و بازنگری فرمولاسیون‌های حاوی آمفوتریسین بی امری ضروری است.

یزدانی با بیان اینکه یکی از راهکار‌های غلبه بر این مشکلات، استفاده از سیستم‌های دارورسانی نوین برای این دارو است، گفت: نانولوله‌های کربنی یکی از انواع نانو ساختار‌ها هستند که پس از عامل دار شدن می‌توانند به‌عنوان گزینه مناسبی برای دارورسانی آمفوتریسین بی مطرح شوند.

به گفته محقق دانشگاه صنعتی امیرکبیر، علاوه بر این، مطالعه‌ای مبنی بر کاهش سمیت سلولی و بهبود حلالیت آبی یا زیست سازگاری آنها وجود نداشت. در این مطالعه از نانولوله‌های کربنی تک لایه عامل دار شده با مشتقات فسفولیپید پلی‌اتیلن گلیکول که حلالیت و سازگاری آنها در مقایسه با نانولوله کربنی خالص ارتقا داده شده است، استفاده شد.

وی عنوان کرد: از اهداف مهم مورد نظر در این پژوهش می‌توان به طراحی و ارزیابی سیستم‌های دارورسانی بر پایه نانولوله کربنی با ظرفیت بارگذاری بالا، دارورسانی سیستمیک آمفوتریسین بی برای عفونت‌های قارچی، کنترل سرعت آزادسازی دارو از نانولوله‌های کربنی عامل دار شده به‌منظور کاهش عوارض و سمیت دارویی آمفوتریسین بی و محاسبه پارامتر حلالیت و پارامتر فلوری هاگینز به‌منظور بررسی پایداری سیستم اشاره کرد.

یزدانی مطرح کرد: نتایج این پژوهش در مقیاس آزمایشگاهی به نتیجه خوب و امیدبخشی رسید و امید است که با فراهم آوردن امکانات و تجهیزات لازم، قدمی در راستای انجام آزمون‌های حیوانی برداشت.

محقق دانشگاه صنعتی امیرکبیر اضافه کرد: نتایج حاصل از این پژوهش، یکی از کاربرد‌های نانوتکنولوژی در صنعت دارورسانی و زیست پزشکی را نشان می‌دهد که از اهمیت بالایی برخوردار است. در صورت وجود امکانات کافی و سرمایه‌گذاری می‌توان آزمون‌های مربوط به بخش حیوانی و سپس بالینی را انجام داده و با ارزیابی و مطالعه نتایج حاصل از این بخش به طراحی واحد تولید محصول در مقیاس نیمه‌صنعتی اقدام کرد.

وی با اشاره به ویژگی‌های طرح توضیح داد: از خصوصیات این طرح پژوهشی می‌توان به سنتز نانو حامل پایدار حداقل به مدت چهار ماه و بارگیری داروی آمفوتریسین بی روی سطح نانولوله کربنی، کاهش سطح سمیت نانولوله کربنی از طریق عامل‌دار کردن با فسفولیپید زیست سازگار DSPE-PEG-COOH، افزایش حلالیت و پراکندگی نانولوله کربنی بعد از عامل دار شدن و جلوگیری از تشکیل رسوب و آگلومر شدن، کاهش سطح سمیت آمفوتریسین بی بارگذاری شده بر روی نانولوله کربنی نسبت به آمفوتریسین بی خالص، رهایش پایدارتر و آهسته‌تر آمفوتریسین بی از نانولوله کربنی و پایدار بودن سیستم دارورسان و امتزاج‌پذیری خوب بین اجزاء اشاره کرد.

به گزارش آنا، این طرح در قالب رساله دکتری حدود سه سال زمان برد و حدود ۷۰ درصد این پروژه در خارج از ایران در دانشگاه Universidad del Pais Vasco زیر نظر استادان متخصص در این حوزه (پروفسور خوزه لوئیس پدراز و گوستاو پوراس) و با راهنمایی مهرداد مظفریان و غلامرضا پازوکی از اعضای هیئت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر و با استاد مشاور نغمه حدیدی از اعضای هیئت علمی انستیتو پاستور ایران انجام شد. اگر حمایت مالی مهرداد مظفریان نبود، انجام چنین پروژه‌ای با توجه به مشکلات مطرح شده دور از ذهن بود و قطعاً می‌توان گفت که تا این مرحله پیشرفت نمی‌کرد.