رشته و سرفصل‌های تکنسین کوره و ذوب در مرحله نهایی شدن/برخی سرفصل‌های دروس متعلق به 20 سال گذشته است!

گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا ـ حسین بوذری؛ بازنگری رشته‌های غیرکاربردی در دستورکار مراکز آموزش عالی ازجمله دانشگاه آزاد اسلامی قرار دارد، به طوری که رویش رشته‌های مهارتی از اقداماتی است که دانشگاه آزاد اسلامی به‌صورت جدی دنبال می‌کند.

از سوی دیگر یکی از اهداف مهم دانشگاه آزاد اسلامی آن است که براساس نیاز بازار استان‌ها و شهرستان اقدام به تأسیس رشته‌های دانشگاهی کند و رشته‌هایی که خیلی محلی از اعراب ندارند و دارای بازار ضعیفی هستند از دستورکار تدریس دانشگاه آزاد اسلامی خارج شده است.

تدوین سرفصل و برگزاری آزمون متمرکز نیز در راستای نوسازی و بازنگری رشته‌های دانشگاهی بوده و مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی با توجه به مأموریت‌های پیش رو طرح آمایش رشته‌های دانشگاهی را مورد توجه قرار داده است.

براساس اعلام علی باقر طاهری‌نیا رئیس مؤسسه پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی و عضو دائمی شورای معاونین وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاه‌ها بیش از ۴ هزار رشته منسوخ شده دارند.

براساس آمار ارائه شده، تاکنون یک‌هزار و ۷۰۰ برنامه درسی مورد بازنگری قرار گرفته و ۹۷۰ برنامه درسی با رویکرد نوآورانه تدوین شده است.

همچنین براساس آمار‌های ارائه شده، بازار کار رشته‌های مرتبط با تحلیل‌های داده (رشته‌های آماری و هوش مصنوعی) در وضعیت مناسبی به سر می‌برد و دانشجویان رشته‌های آماری آینده شغلی تضمین شده دارند، برخلاف رشته‌هایی همچون فلسفه محض یا ریاضی کاربردی که دانشجویان این رشته‌ها آینده خوبی برای خود متصور نیستند.

گام بلند دانشگاه آزاد اسلامی برای بازنگری در حالی اتفاق می‌افتد که متقاضیان همچنان به رشته‌های گروه علوم انسانی اقبال بیشتری دارند و رشته‌های مرتبط با گروه علوم پایه خیلی طرفدار ندارند.

با این حال گروه علوم انسانی دارای طرفداران زیادی است که برخی رشته‌های این گروه همچنان از بازار کاری مناسبی برخوردار نیستند و به عبارتی دانشجویان این رشته‌ها آینده تضمین‌شد‌ه‌ای ندارند.

در راستای تحلیل و بررسی رشته‌های دانشگاهی و لزوم نوسازی و بازنگری بر برخی رشته‌های منسوخ شده گفت‌وگویی را با ابوالفضل صادقیان معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد صورت گرفته که در ادامه می‌آید:

آنا: استراتژی دانشگاه آزاد اسلامی استان کهگیلویه و بویراحمد در راستای آمایش و ساماندهی رشته‌های دانشگاهی چیست؟

صادقیان: در راستای ساماندهی رشته‌های دانشگاهی در استان یزد ابتدا شرایط کار و بازار در این استان مورد بررسی قرار می‌گیرد، چراکه یزد یک استان صنعتی است و طرح و نیروی کار صنعتی در آن کم است.

بیشتر کارخانجات صنعت استان یزد به جای سه شیفت یک تا دو شیفت کار می‌کنند، چراکه نیروی مهارتی لازم ندارند و دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد در زمینه صنعت شیمی‌، نساجی، کاشی و سرامیک با صنایع همکاری خواهد کرد و در این سه رشته تلاش بسیاری صورت گرفته و دو کارخانه در صنعت کاشی دانش‌های خود را ارائه کردند و آموزش‌ها را آغاز کردیم. همچنین کارخانجات نساجی به صورت حضوری دانشجو جذب می‌کنند.

**جایگاه ویژه رشته‌های هوش مصنوعی در دانشگاه آزاد یزد

آنا: پس به سمت آموزش‌های مهارتی حرکت کرده‌اید؟

صادقیان: دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد آموزش مهارتی خود را در صنایع آغاز کرده و آمار جذب دانشجو در این دانشگاه از ۲۰۰ به یک‌هزار و ۶۰۰ نفر رسیده است.

در دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد به سمت رشته‌هایی رفته‌ایم که نیاز این استان است، مانند صنعت کاشی و سرامیک، فولاد، طلاسازی، قنادی.

آنا: مأموریت آینده شما در راستای نوسازی رشته‌های دانشگاهی چیست؟

صادقیان: رشته‌هایی مانند فلسفه و تاریخ در دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد حذف شده و به مرور زمان رشته‌های جدید جایگزین می‌شوند، دروس و سرفصل‌های رشته‌های فنی مانند مکانیک، برق و عمران حذف نشده، بلکه بیشتر داوطلبان در رشته‌های هنرستانی ثبت‌نام می‌کنند و آمار هنرستان‌ها بالاست.

آنا: نحوه تعامل دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد با سازمان فنی و حرفه‌ای چگونه است؟

صادقیان: دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد با سازمان فنی و حرفه‌ای و ارگان‌هایی مانند بیمه تأمین اجتماعی، وزارت و اداره کار قرارداد دارد و در این راستا دانشجو وارد کارگاه‌ها می‌شود و علاوه بر اینکه سوابق بیمه‌ای این دانشجویان لحاظ می‌شود و به آنان دو مدرک از سازمان فنی و حرفه‌ای و دانشگاه آزاد اسلامی تعلق می‌گیرد.

آنا: جایگاه رشته‌های جدید آماری (تحلیل داده و هوش مصنوعی) از منظر آینده شغلی دانشجویان چگونه است؟

صادقیان: هوش مصنوعی یکی از گرایش‌های رشته‌های کامپیوتر محسوب می‌شود، رشته کامپیوتر از سال ۱۳۶۳ در مقاطع کارشناسی و دکتری جزء رشته‌ها پردرآمد است، در مقطع دکتری نیز  رشته های معماری، کامپیوتر (نرم‌افزار) و هوش مصنوعی وارد شد و در بعضی از سرفصل‌های رشته‌های هوش مصنوعی آموزش داده می شود.

این پیشنهاد را به مسئولان سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی داشتیم که رشته‌هایی مانند هوش مصنوعی و مدیریت، حسابداری و هوش مصنوعی، همچنین مدیر گروه مدیریت بازرگانی را مأمور کردیم که سرفصلی با نام «بازاریابی به کمک هوش مصنوعی» آماده کنند.

این سرفصل‌ها اگر جزء دروس آورده شوند، فناوری‌ها و هوش مصنوعی در این دانشگاه بیش از گذشته نمود پیدا خواهد کرد.

در حقیقت فناوری به کمک رشته‌های حسابداری و مدیریت ممکن خواهد شد و برای دستیابی به اهداف مدنظر باید برنامه‌های رشته‌های فناورانه را در دانشگاه‌ها به مرور محقق کنیم.

**فعالیت ۱۶۰ دانشجو در کارخانجات صنعتی یزد

آنا: در راستای به‌روزرسانی و تبدیل شیوه‌های سنتی آموزشی به شیوه‌هایی که نیاز روز جامعه است چه اقداماتی داشته‌اید؟

صادقیان: دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد در این راستا پیرو سیاست‌های سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی است، به‌عنوان مثال در راستای حذف برخی رشته‌ها که متقاضی آنچنانی ندارند اقدام کرده‌ایم، همچنین رشته‌هایی مانند فیزیک و ریاضی که متقاضی کمتری دارند در حال حذف شدن هستند.

یکی از اقدامات دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد بهره‌گیری از استادان برای تهیه ویدیوهای آموزشی است و برای دستیابی به آزمون و سرفصل‌های متمرکز این شیوه مدنظر استاداعضای هیئت علمی قرار دارد.

بر این اساس، ستادان و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها ویدیوهای آموزشی را در دروس و رشته‌های مختلف بارگذاری می‌کنند، این ویدیوهای آموزشی در اختیار سازمان مرکزی قرار می‌گیرد.

این ویدیوهای آموزشی دارای چندین مزایاست، نخست اینکه دانشجویان می‌دانند این ویدیوهای آموزشی به صورت یکسان برای تمامی دانشجویان است و از همین ویدیوها آزمون گرفته خواهد شد و در رشته‌‌های فنی و مهندسی نیز این شیوه اجرایی شده است.

آنا: در مسیر حرکت به سمت مهارت‌محوری به ایده‌‌آل‌های مدنظر دست پیدا کرده‌اید؟

صادقیان: فعالیت آموزشی بیشتر و باکیفیت‌تر اعتماد صنعت را بالاتر می‌برد، چراکه صنعت اعتماد چندانی به دانشگاه ندارد، به‌عنوان مثال بیش از ۱۶۰ دانشجوی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی میبد، اردکان، یزد و... کارخانه‌های کاشی و برق معرفی شده‌اند.

ابتدا مدیران این کارخانجات مقابل پذیرش دانشجو ایستادگی می‌کردند، اما وقتی با تخصص دانشجویان متخصص تکنسین کوره حرارتی یا پرس قرار گرفتند قانع شدند که این دانشجویان باید علم خود را به میدان بیاورند و تکنولوژی علمی را وارد عملیات کوره کنند.

دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد دارای تکنسین‌های ذوب (فولاد)، پرس و کوره است و این دانشجویان به کارخانجات معرفی کردیم تا شیوه خود را در این کارگاه‌ها به کار بگیرند.

انجات کاشی وقتی مقابل دانشجویان تکنسین قرار گرفتند قانع شدند که باید از این دانشجویان در کارخانجات استفاده کنند، بنابراین مقرر شده پیشنهاد تأسیس رشته تکنسین کوره، پرس و ذوب (فولاد) را به سازمان مرکزی بدهیم تا در صورت موافقت سرفصل و کتب لازم در این نگاشته شود و راه‌اندازی این رشته‌ها در مرحله نهایی قرار دارد.

استادان باید نیاز صنعت را شناسایی کنند

در این راستا کارشناسان صنعت اطلاعات لازم را برای نگارش سرفصل دروس تکنسین کوره، پرس و ذوب (فولاد) به ما ارائه خواهند کرد و باید به این سمت حرکت کنیم. در رشته نساجی نیز سرفصل‌ها و کتاب‌ها نیاز به بازنگری دارند، چراکه سرفصل و کتاب‌ها متعلق به ۲۰ سال گذشته است.

استادان اعضای هیئت علمی باید ابتدا امکانات صنعت را مشاهده کنند و براساس این امکانات سرفصل و دروس را بنویسند.

دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد دارای استادان و اعضای هیئت علمی کارآفرینی است که اغلب کارخانه‌دار هستند، بنابراین دانشجویانی که از زیردست چنین استادانی رشد می‌کنند، فارغ‌التحصیلان متبحر می‌شوند، چراکه با اعضای هیئت علمی به‌روز و باسوادی کار کرده‌اند.

دانشگاه‌ها باید استادان و اعضای هیئت علمی خود را به‌روز کرده و ارتباط آنان با صنعت را بیشتر کنند، به‌عنوان مثال حضور ۱۶ ساعته استاد دانشگاه در حل کار و دانشگاه نباید صرف آموزش دروس و سرفصل‌هایی شود که به‌روز نیستند، بلکه باید استادان با حضور در کارگاه‌ها و نجات صنعتی علاوه بر دیدن آموزش‌های لازم، نیازهای صنعت را احصا کرده و در مسیر رفع مشکلات و نیازهای  گام بردارند.

به این طریق استادان و اعضای هیئت علمی خواهند تواساس نساز صنعت کتاب، سرفصل و جزوه تهیه کنند، در اینصورت کتاب‌های قدیمی و غیرکاربردی از رده خارج شده کنار می‌رود و سرفصل‌های به‌روز جایگزین خواهد شد.

رشته‌هایی مانند مکانیک و برق نیاز به به‌روزرسانی سرفصل دارند، در حال حاضر صنعت به سرعت پیش می‌رود و در کشورهای مختلف علم صنعت رو به گسترش و توسعه است.

حضور استاد و عضو هیئت علمی صرفاً در دانشگاه فایده‌ای ندارد، بلکه باید استاد در صنعت داشته باشد و نیازها را شناسایی کند.

آنا: چند درصد رشته‌های منسوخ شده دانشگاه متبوع شما کنار گذاشته شد‌ه‌اند و چه رشته‌های جدید تأسیس کرده‌اید؟

صادقیان: دانشگاه آسلامی استان یزد در گذشته فاقد رشته‌های مهارتی بود، اما رشته‌های مهارتی مانند صنایع غذایی، کاشی و سرامیک وجود نداشت و به مرور این رشته‌ها اضافه شدمچنین حسابداری قضائی به رشته‌های دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد افزوده شد.

بنابراین نیازمند رشته‌های مهارتی در دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد بودیم و در یک سال گذشته هشت رشته جدید به رشته‌های دانشگاه افزوده شد و برای آمایش و ساماندهی نیازمند این رشته‌های جدید بودیم. از سویی رشته‌هایی مانند فلسفه، تاریخ، ریاضی کاربردی، فیزیک، جغرافیا، کشاورزی به دلیل نبود متقاضی کنار گذاشته شد. البته برخی رشته‌ها خوب است، اما به دلیل نبود داوطلب کنار گذاشته شدند.