توهم داریم و خود را مرکز تاریخ و هستی می دانیم/ سینما امکان همدلی را در جامعه فراهم می‌کند

به گزارش گروه سیاسی آنا از پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی در دیدار فیلم سازان و برگزارکنندگان جشنواره فیلم روح الله طی سخنانی به موضوع رابطه میان «تخیّل» و «توهم» با امراخلاق پرداخت و اظهار داشت: بزرگان اخلاق گفته اند که توهم علت بی اخلاقی است و در نقطه مقابل، تخیل نیز از مهم ترین اموری است که انسان را به زیست اخلاقی رهنمون می کند.

وی با بیان اینکه توهم بدین معناست که انسان خود را مرکز هستی قلمداد کند، افزود: البته یک واقعیت است که انسان ها همواره فکر می کنند مرکز هستی هستند که هرکس به آنها نزدیک تر باشد اهمیت بالایی دارد و هرکس هم دورتر باشد، از اهمیت برخوردار نیست.

یادگار امام ادامه داد: ما با همین رویکرد تاریخ را مطالعه می کنیم و فقط به قلّه های تاریخ توجه می کنیم اما به کسانی که خالق آن قله ها بودند توجهی نداریم، همچون بردگانی که سنگ های اهرام مصر را روی هم گذاشتند و دکتر شریعتی هنگام بازدید از اهرام نامه ای خطاب به آنان نوشت.

وی با بیان اینکه اگر کسانی در تاریخ باشند که حتی در پشت وقایع تاریخی باشند اما برای ما غرور بیافرینند مورد توجه مان قرار خواهند گرفت، گفت: همه امور ما حول این وهم می چرخد که خود را مرکز تاریخ و هستی می دانیم و با چنین نگاهی نمی فهمیم چه بر سر دیگران می آید، لذا حرفی می زنیم و مقاله ای می نویسیم اما نمی دانیم که سخن ما چه تلخی و مصیبتی به دیگران می رساند، ولی اگر خودمان جای آنان بودیم صدای فریادمان بلند می شد.

وی تخیّل را نقطه مقابل وهم خواند و یادآور شد: تخیل بدین معناست که انسان از مرزهای هویت شخصی خود را پرواز دهد و به جای دیگران بگذارد؛ اینجاست که اگر انسان بتواند خود را به جای مادری روستایی بگذارد که فرزند او را به زور به اجباری می برند و سپس به جنگ جهانی دوم اعزام می کنند و او کشته می شود، درک صحیح تری نسبت به آن جنگ پیدا می کند؛ همانگونه که اگر یک سخنران توانست خود را به جای مخاطب قرار دهد لطیف تر و کوتاه تر سخن می گوید.

سید حسن خمینی با تأکید بر اینکه پرواز خیال شرط اخلاقی زیستن است، گفت: اگر خیال را توسعه دهیم جامعه ای نرم تر و اخلاقی تر خواهیم داشت.

وی سپس به هنر «کارتون» اشاره کرد و یادآور شد: کارتون به انسان ها کمک می کند که خود را به جای حیوانات و حتی گیاهان قرار دهند و بدین وسیله قوه تخیل انسان را تقویت می کند و او را از مرز شخصیت و نوعیت خویش خارج می سازد.

یادگار امام با بیان اینکه هرچه دامنه تخیل را بیشتر توسعه دهیم در مورد دیگران می توانیم صحیح تر فکر کنیم و در مورد روابط خود قضاوت صحیح تری بیابیم، به اصل طلایی مشهور اخلاق اشاره کرد و اظهار داشت: در تمام مذاهب و مکاتب گفته می شود که هرچه برای خود می پسندیم برای دیگران هم بپسندیم و هرچه بر خود نمی پسندیم بر دیگران نیز نپسندیم؛ اگر می خواهیم به این مرتبه برسیم باید از مرزهای وجود خود عبور کنیم و بتوانیم خود را به جای دیگران بگذاریم که شرط آن، تقویت قوه خیال است؛ از همین رو از بزرگترین ابزارهایی که می تواند اخلاق گرایی را در جامعه ایجاد کند، سینما است.

وی رشته های مختلف هر اعم از سینما، شعر و رمان را عامل پربار کردن قوه خیال دانست و گفت: هنرمند خیال خود را به گونه ای بیان می کند که دیگران هم بتوانند از آن استفاده کنند. لذا جامعه با شخصیت اول فیلم یک فیلمساز همواره احساس همدردی می کنند و حتی اگر شخصیت او بار منفی بالایی داشته باشد مخاطب او را خاکستری خواهد دید، نه سیاه و سفید؛ چرا که فیلمساز به مخاطب اجازه می دهد جای آن شخصیت بنشیند و ابعاد مختلف شخصی، عاطفی و... او را که احتمالا دارای نکات مثبتی هم هست، قرار دهد و بنابراین یکی از کارهای بزرگ سینما و هنر این است که امکان همدلی و همراهی را در جامعه فراهم می کند.

سید حسن خمینی با بیان اینکه سینمای ایران دوره خوبی را شروع کرده است، یادآور شد: سینمای بعد از انقلاب نسبت به فیلمفارسی های قبل از انقلاب در اوج قرار دارد و امروز صاحب فکر و مکتب شده است.

وی فیلمنامه را نقطه قوت سینمای ایران دانست و با بیان اینکه همین عنصر می تواند باعث لطمه به سینما هم شود، به سخنان یکی از منتقدان فیلم حاضر در جلسه مبنی بر ضرورت مطالعه بیشتر سینماگران ایرانی، گفت: ایراد ابزارهای جدید در حرفه ها و رشته های مختلف، سستی و تنبلی صاحبان آن حرفه هاست، لذا سینماگران باید توجه کنند که هرچه با تحقیق و مطالعه بیشتری پیش روند کارشان قوی تر خواهد شد.

یادگار امام با بیان اینکه برخی فیلمسازانی که دوران قاجار را به تصویر کشیده اند قطعا صدها کتاب در این حوزه مطالعه کرده اند، گفت: کارگردانی که برای یک فیلم به مدت چندین ماه در روز ساعتها مطالعه نکرده باشد فیلم ضعیفی تولید خواهد کرد.

وی در ادامه سخنان خود خوب یا بد بودن فیلم ها را وابسته به «مخاطب» فیلم دانست و افزود: هر محصول فرهنگی را باید با مخاطبینش تعریف کرد و حتی اگر یک اثر در عرصه عمومی عرضه می شود تولید کننده آن باید در فضای ذهنی اش مخاطب خود را تصویر کند و بداند تخیل چه کسانی را به کار می گیرد.

سید حسن خمینی با اشاره به برگزاری جشنواره های متعدد فیلم در کشور و تأکید بر اینکه نباید صرفا برای رفع تکلیف کاری را انجام دهیم، گفت: نگاه انسان به کاری که انجام می دهد بسیار مهم است و علاوه بر مباحث دینی، از لحاظ روانشناسی نیّت کارها در به سرانجام رسیدن و ثمردهی بسیار موثر است.

وی با اشاره به محوریت فیلم های کوتاه در جشنواره روح الله، توصیه کرد: اگر فیلم های بلند خوبی هم ساخته شود قطعا دیده خواهد شد، اما برای کسی که در ابتدای راه خویش است فراهم کردن شرایط تولید فیلم بلند دشوارتر است، لذا فیلم کوتاه می تواند آثار مثبت زیادی را نسبت به فیلم های بلند ضعیف بر جا بگذارد.

یادگار امام در پایان سخنان خود بر ضرورت توجه به وقایع حاشیه انقلاب و نهضت امام تأکید کرد و گفت: لازم نیست حتما هر فیلمسازی در مورد اصل یک واقعه تاریخی فیلم بسیازد بلکه همانگونه که در آثار موفق زیادی دیده ایم می توان بر اساس سوژه ای که در حاشیه واقعه ای بزرگ قرار دارد فیلم ساخت و نکات زیادی در مورد آن واقعه را بیان کرد.

ارسال حدود هزار اثر به جشنواره

پیش از سخنان یادگار امام، حجت الاسلام و المسلمین علی کمساری معاون فرهنگی، هنری موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی گزارشی را از روند برگزاری جشنواره فیلم روح الله ارائه کرد.

وی با بیان اینکه حدود هزار فیلم و فیلم نامه به دبیرخانه جشنواره رسیده است، گفت: عمده استقبال از جشنواره از جانب حوانان فیلم ساز بوده است.

کمساری گفت: قرار است امسال از حدود صد فیلم در حوزه سینمای تجربی حمایت کنیم.

استفاده از اساتید سینما در داوری فیلم ها و فیلمنامه ها، برگزاری نمایشگاه عکس لبخند روح الله در حاشیه جشنواره فیلم، نمایش همزمان فیلم ها در 13 استان، تقدیر از دو تن از سینماگران کشور، انعقاد قرارداد با شبکه مستند سیما برای نمایش فیلم های جشنواره و... از دیگر نکاتی بود که کمساری بیان کرد.

در ادامه این جلسه علیرضا تابش مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی در سخنان کوتاهی از واکنش یادگار امام به قتل مرحومه ستایش فریشی تشکر کرد و آن را موجب زنده شدن نگاه حضرت امام به افغان ها به عنوان افراد هم زبان و هم آیین ایرانیان، دانست.

وی گفت: به فاصله یک هفته از واکنش یادگار امام دو فیلمنامه با محوریت افغان ها و کرامت انسانی، در بنیاد به دست ما رسیده است.

در ادامه این جلسه جمعی از فیلمسازان جوان، منتقدان سینما، روزنامه نگاران سینمایی و.. از جمله فرید فرخنده کیش مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران دیدگاههای خود را با یادگار امام در میان گذاشتند.

ضرورت توجه به مقاطع مختلف زندگی امام قبل از نهضت اسلامی، توجه به عرفان عملی امام، فقدان پژوهش و مطالعه در میان سینماگران، ضرورت حضور پررنگ یاگار امام در بخش فرهنگی جامعه، ضرورت دسترسی هنرمندان به آرشیو تصاویر امام راحل، تأکید بر حضور همه طیف های فکری در عرصه فرهنگ، توجه به جمله کلیدی امام مبنی بر اینکه «هنر عبارت از دمیدن روح تعهد در انسان هاست » و... از جمله نکات حاضران در جلسه بود.

همچنین امیر تاجیک مدیر شبکه مستند سینما در سخنانی بر ضرورت استفاده از آرشیو فیلم های امام تأکید کرد.

وی همچنین یادگار امام را از شخصیت های ملموس برای مردم و هنرمندان به دلیل حضور در فضای مجازی، دانست.