تعلل گمرک ایران یا سوءاستفاده ناشران خارجی؟
گروه فرهنگ خبرگزاری علم و فناوری آنا، محمدرضا کاظمی ـ در حالی که نمایشگاه کتاب تهران از نیمه گذشته است، یک اتفاق عجیب بخش بین‌الملل این رویداد را تحت تاثیر قرار داده است و آن اتفاق گیر کردن تعداد زیادی از کتاب‌های ناشران خارجی در گمرک ایران است. این اتفاق نخستین بار توسط علاالدین بروجردی نماینده سابق مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار آنا مطرح شد، اما سخنگوی نمایشگاه کتاب این مسئله را قویا تکذیب کرد و مدعی شد که چنین مسئله‌ای صحت ندارد.
برای بررسی دقیق‌تر موضوع در روز ششم برگزاری سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، سری به بخش ناشران خارجی زدیم و از اکثر غرفه‌های این بخش سوال کردیم که آیا آثار آنها در گمرک ایران مانده یا خیر؟ سوالی ساده که پاسخ‌های متفاوت و بعضا شوکه کننده‌ای از ناشران مختلف در پی داشت.
طبق صحبت‌های اولیه پیرامون غرفه‌هایی که کتاب‌هایشان در گمرک ایران گیر کرده، به سراغ غرفه‌های حشدالشعبی و سوریه رفتیم، غرفه اول که مسئول اصلی غرفه در سالن نبود و اطلاعات دقیقی به دست نیاوردیم، اما در غرفه دوم با آمار جالب توجهی از کتاب‌های گیر کرده در گمرک ایران روبرو شدیم.
مترجم غرفه «دار تموز دیموزی» که جزو تیم اصلی این غرفه در نمایشگاه کتاب امسال است در رابطه با این اتفاق گفت: «قبل از اینکه بخواهیم به ایران بیاییم، ۶ کارتن کتاب را با هواپیما ارسال کردیم و ۱۴ کارتن را از لبنان فرستادیم. در حال حاضر تمام این ۲۰ کارتن کتاب در گمرک ایران است، اما تا به امروز فقط ۵ کارتن به ما تحویل داده‌اند. ما کتاب‌ها را دیر نفرستادیم و قبل از اینکه خودمان به ایران بیاییم کتاب‌ها را فرستادیم، اما هنوز نرسیده است، در حالی که امروز، روز ششم نمایشگاه کتاب است.»
مدیرانی که مدیریت نکردند!
این شرایط در غرفه ناشران بیروتی عجیب‌تر هم شد. یکی از ناشران داخلی که در این غرفه بود، گفت «من ناشر داخلی هستم، یک سری کتاب‌ها را از قم آوردم، ولی هنوز از گمرک به من تحویل نداده‌اند. کتاب‌هایی که هر سال در نمایشگاه بوده‌اند. من از دوستان ناشر بیروتی هم خبر دارم که تعداد زیادی از آثار آنها نیز در گمرک ایران گیر کرده و ترخیص نشده است. یعنی هم از ناشران داخلی و هم از ناشران خارجی.»
به نظر می‌رسد این کتاب‌های ترخیص نشده فشار زیادی به ناشران آورده و آنها را از برگزارکنندگان این رویداد حسابی عصبانی کرده است.
سردرگمی در نمایشگاه سی و چهارم
آنها گفتند: «واقعا دلیل این اتفاقاتی که امسال رخ داده را نمی‌دانیم. ما سال‌های قبل تمام کتاب‌ها را مستقیم به خود نمایشگاه می‌رساندیم و یک روزه در غرفه می‌چیدیم، برای امسال هم تا دو روز قبل از آغاز نمایشگاه کتاب‌ها را فرستادیم، اما هنوز بسیاری از آنها نرسیده است، وقتی هم که تماس می‌گیریم، یکبار می‌گویند گمرک شهریار است و بار دیگر می‌گویند جای دیگری است. آنها تک به تک تمام کتاب‌ها را ممیزی می‌کنند و این مسئله خیلی زمانبر است.»
او سال‌های قبل هم در نمایشگاه کتاب تهران حضور داشته و از جمله افرادی است که به راحتی می‌تواند شرایط برگزاری این رویداد در امسال را با دوره‌های گذشته آن قیاس کند: « در سال‌های قبل، ده‌ها ناشر لبنانی در نمایشگاه کتاب شرکت می‌کردند، اما امروز می‌توانم بگویم که این آمار تقریبا صفر شده است و یک ناشر که خودش از بیروت مستقیمان در رویداد شرکت کرده باشد در نمایشگاه نیست. تمام کتاب‌هایی که امسال در اینجا حضور دارند هم از نمایندگی‌های یکی، دو انتشاراتی است که در ایران قرار دارند. یعنی در شرایطی که باید از این ناشران خارجی تشکر کنند و هوای آنها را داشته باشند، اما فشار‌های مضاعف به این ناشران وارد می‌کنند و کتاب‌هایشان به همین سادگی در گمرک ایران گیر می‌کند.»
کتاب‌هایی که بعد از نمایشگاه آزاد می‌شوند
یکی دیگر از عجیب‌ترین موارد غرفه‌هایی که آثارشان در گمرک ایران گیر کرده است، به غرفه کشور پاکستان مربوط می‌شود، جایی که مسئولان این غرفه مدعی شدند ۹۰ درصد کتاب‌هایشان تا روز ششم جشنواره ترخیص نشده و کتاب‌هایشان گیر کرده است. کشور ترکیه چند غرفه در نمایشگاه امسال دارد، که بزرگترین آن با همراهی و همکاری سفارت این کشور در ایران راه‌اندازی شده و برخی دیگر انتشارات خصوصی بودند.
یکی از این انتشارات خصوصی به طرز جالب توجهی با ممیزی گمرک مواجه شده است. طبق ادعای مسئولان غرفه، کتاب‌های یکی از نویسندگان این انتشاراتی اجازه ورود به نمایشگاه کتاب را پیدا نکرده، اما نمایندگان این انتشارات در ایران اعلام کردند که بعد از برگزاری نمایشگاه می‌توانند کتاب‌ها را از گمرک ترخیص کنند! وضعیت عجیب این انتشاراتی و نویسندگانش زمانی جالب‌تر می‌شود که بدانید سال گذشته آثار یکی دیگر از نویسندگانی که با این انتشاراتی کار می‌کرد، در نمایشگاه کتاب حق حضور نداشت، اما امسال ایرادی به آثار آن نویسنده نبود بدون مشکل کتاب‌هایش در دسترس مخاطبان قرار داشت.
سخنگوی نمایشگاه: کتاب‌ها را باید بررسی کنیم!
ما برای اینکه یک طرفه قضاوت نکرده باشیم، صحبت‌های این ناشران و غرفه‌داران خارجی را در نشست خبری سخنگوی نمایشگاه منعکس کردیم و ادعا‌های آنها مطرح نمودیم.
اتفاقی که در ابتدا از سوی رمضانی تکذیب شد و بعد از مستندات این گزارش وی مدعی شد: برخی ناشران سواستفاده می‌کنند، چرا که گمرکی هر کیلو یک دلار محاسبه می‌شود، از این رو سعی دارند از این فرصت برای تمام سال استفاده کنند و حجم زیادی بار به داخل کشور منتقل کنند، در واقع آنها توشه یک سال را در ایام نمایشگاه می‌بندند.»
او در رابطه با بررسی موجود در گمرک هم گفت: گمرک باید ارزیابی دقیقی داشته باشد، برخی از ناشران هم ارسال پیش از نمایشگاه را رعایت نکردند و برخی از آثارشان نیز محتوای مطابق با قوانین ما ندارند. پس ما موظفیم که اجازه ندهیم برخی موضوعات خاص از قبیل توهین به اقوام و ادیان، یا موضوعات تحریک برانگیز و افرقه افکن و موارد اخلاقی، وارد نمایشگاه کتاب شود.»
سی‌وچهارمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران این روز‌ها در مصلی در حال برگزاری است و این رویداد حالا دیگر از نیمه گذشته است. ماجرای مربوط به گیر کردن کتاب‌های ناشران خارجی هم یکی از داغ‌ترین اتفاقات امسال است که ما سعی کردیم هم از زاویه نگاه ناشران خارجی کشور‌های مختلف و هم از زاویه نگاه برگزارکنندگان نمایشگاه به آن بپردازیم. ادعا‌ها و صحبت‌های هر دو گروه نیز در این میان مشخص است، حال دیگر قضاوت با شماست که ببینید آیا کم کاری از جانب نمایشگاه کتاب تهران بوده، یا ناشران خارجی به دنبال سواستفاده از شرایط و وارد کردن حجم بیش از اندازه کتاب به ایران بودند.
انتهای پیام/