محمد توکل: تنها مؤلفه شاخص ما در آموزش عالی کمیت است
به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا دکتر محمد توکل، استاد دانشگاه تهران گفت: «یکی از دغدغه‌های ذهنی همه ما این است که با وجود فعالیت‌های زیاد جامعه‌شناسی در ایران چرا این علم نتوانسته است انتظارات را آن‌چنان که باید و شاید برآورده کند. می‌توان در سه سطح فضای فکری تاریخی، اجتماعی و فرهنگی و فضای جامعه علمی به مطالعه درباره آن پرداخت.»
او گفت: «دو جریان اعتزال و اشعریه از اسلام به بعد حاکم بوده است. معتزلیان باب هر گونه نظریه‌پردازی را بسته بودند به نظر من نحوه قالب فکری در جهان اسلام بر‌خلاف نظر بسیاری از استادان، نحوه فکر اشعری بوده است.»
توکل افزود: «در سطح دوم، یعنی سطح اجتماعی و فرهنگی که سطح معاصر به شمار می‌رود، مشکلات فرهنگی و اجتماعی غالب بر ما، تفکیک اجتماعی و فرهنگی مفهوم در جامعه‌شناسی است که در ایران معاصر اتفاق نیفتاده است و این اولین مانع در این سطح برای جلوگیری از نظریه‌پردازی در جامعه‌شناسی است.»
استاد دانشگاه تهران گفت: وجود نداشتن تعادل بین نظریه و تجربه و وجود نداشتن تعادل بین دو مفهوم عام‌گرایی و خاص‌گرایی که دو مفهوم لازم برای نظریه‌پردازی هستند نشان می‌دهد که ما هنوز به پختگی نرسیده‌ایم و نتوانسته‌ایم که بین نظر و تجربه پل بزنیم.»
اوبا اشاره به دیگر مشکلات سطح فرهنگی و اجتماعی اشاره کرد و گفت: «در حوزه اجتماعی، دو قضیه به عنوان مانع و مشکل در نظریه‌پردازی وجود دارند. اول اینکه بین عرضه و تقاضا در حوزه مطالعات اجتماعی پلی وجود ندارد. عموماً دولت خود را بی‌نیاز از پژوهش‌های مطالعات اجتماعی دانسته است و جامعه علمی نیز بی‌ارتباط و بی‌مسئله نسبت به دولت و جامعه عمل کرده است. دوم فشار، تهدید و عدم ترغیبی است که نسبت به علوم مطالعات اجتماعی در کشور وجود دارد. در کشورهای غربی، برای اینکه نظام آموزشی تغییر کند از 30 سال قبل به تحقیق می‌پردازند اما متأسفانه در ایران هر وزیری که عوض شود می‌تواند یک شبه نظام آموزشی را تغییر دهد.»
او به سطح فضای جامعه علمی ایران اشاره کرد و گفت: «مشکلات خود جامعه‌شناسی را نیز می‌توانیم در سه سطح فرهنگ غیرمادی، فرهنگ مادی و روند‌های حاکم بر جریان‌های علمی جامعه‌شناسی در کشور مطالعه کنیم. وجود نداشتن کار تیمی، ضعف ارتباط بین‌گروهی و درون‌گروهی و رفتارهای هنجاری علمی، نبود رقابت سالم و نبود نظام پاداش‌دهی معقول از مهم‌ترین مشکلات این حوزه به شمار می‌رود.»
توکل در پایان گفت: «ما هنوز دانشمندان و استادانی را که باعث رشد رشته جامعه‌شناسی شوند کم داریم. تنها مؤلفه شاخص ما در آموزش عالی کمیت است، به طوری که در چند سال تعداد دانشجویان ما از 4هزار به بیشتر از 5میلیون نفر رسیده است. اگر بپذیریم که جامعه‌شناسی بومی به نفع کشور است، باید به تعداد شهرها و روستاها جامعه‌شناس داشته باشیم که این در تضاد با بتن جامعه‌شناسی جهانی است.»
انتهای پیام/