همکاری ایران با چین برای تولید آنتی بادی کاربردی در درمان سرطان

به گزارش گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا، همکاری محققان ایرانی با سایر پژوهشگران در کشور‌های مختلف، می‌تواند منجر به اشتراک و ارتقای سطح تحقیقات علمی شود. در همین راستا، صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور، در زمان‌های مختلف اقدام به برگزاری فراخوان‌های بین‌المللی می‌کند.

یکی از این فراخوان‌های بین‌المللی، برای پیشرفت در حوزه‌های زیست فناوری و علوم زیستی بوده که دانشمندان و محققان ایرانی با همکاران و همتایانی از کشور چین، بر سر پروژه‌های تحقیقاتی مشترک فعالیت می‌کنند.

«نانو کامپوزیت‌های Bi ۲ Se ۳ فعال شده با الیگوکلونال آنتی‌بادی برای درمان سرطان پستان» عنوان طرح بین‌المللی است که فاطمه رهبری‌زاده با همکار چینی خود و با پشتیبانی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور (INSF) و آکادمی علوم چین بر روی آن تحقیقات خود را متمرکز کرده‌اند.

فاطمه رهبری‌زاده عضو هیئت علمی دانشکده پزشکی دانشگاه تربیت مدرس و رئیس مرکز تحقیقات و توسعه زیست فناوری و مدیر گروه فناوری سلول‌های بنیادی و بازسازی بافت در دانشکده فناوری‌های بین رشته‌ای، مدرک دکتری تخصصی بیوشیمی بالینی خود را از دانشگاه تربیت مدرس تهران در سال ۸۴ دریافت کرد.

وی درباره شروع فعالیت تحقیقاتی خود توضیح داد: از سال ۸۴ خدمت در دانشگاه را شروع کردم و توانستم در کنار دیگر اساتید حدود ۸۰ نفر از دانشجویان را در مقاطع ارشد و دکتری، راهنمایی و در مسیر علم و رشد قرار بدهیم. چون تحقیقات خودم در مقطع ارشد و دکترا در حوزه تولید آنتی‌بادی بود، اغلب طرح‌های تحقیقاتی من هم در حوزه تولید آنتی‌بادی و کاربرد آن است.

رهبری‌زاده در ادامه توضیح داد: بروز هر گونه بدخیمی یا سرطان در عناصر خونی را به نام بدخیمی خونی می‌شناسند. در طبقه‌بندی‌های قبلی، بدخیمی‌های خونی بر اساس بافتی که سلول‌های نئوپلازی در آن مشاهده می‌شدند، به سه دسته لنفوما، لوکمیا و میلوما تقسیم شده بودند. روش‌های درمان سرطان یا به بیان دیگر کانسر تراپی، در طول زمان به مرور تکامل یافته و شاخه‌های جدیدی از زمینه‌های درمانی از جمله ایمونوتراپی به آن اضافه شده است.

وی توضیح داد: اثر هم افزایی آنتی‌بادی‌های ترکیبی که اپی توپ‌های متمایز یک آنتی ژن تومور خاص را هدف قرار می‌دهند منجر به تقویت برخی از مطالعات کارآزمایی بالینی شده است و اکنون به عنوان یک بستر مؤثر برای تشخیص و درمان سرطان در نظر گرفته می‌شود. فراهم نمودن چندین مزیت نسبت به آنتی‌بادی‌های معمولی باعث شده است که دومین‌های متغیر زنجیره سنگین (آنتی‌بادی‌های زنجیره‌ای سنگین)، اکنون ابزار خوبی در کاربرد‌های تشخیصی و درمانی باشند.

رهبری‌زاده در ادامه بیان کرد: ما می‌خواهیم برخی از VHH‌های نوترکیب ضد HER ۲ را تولید و سپس آن‌ها را خالص کنیم. با آنالیز الایزا و فلوسیتومتری عملکرد مناسب VHH را تأیید خواهد شد. نانوکامپوزیت Bi ۲ Se ۳ تنها ابزار تصویربرداری است که می‌تواند یک ساختار دقیق و اطلاعات مکانی دقیق را برای درمان در اختیار ما قرار دهد. هدف قرار دادن الیگوکلونال از نئوکامپوزیت Bi ۲ Se ۳ برای هدف‌گیری و درمان سرطان‌های پستانی که بیان‌کننده بالا HER ۲ هستند، استفاده خواهد شد.

وی با اشاره به لزوم امکانات تصویربرداری در این طرح گفت: فقط این نوع از تصویربرداری هدفمند است که می‌تواند یک ساختار دقیق و اطلاعات مکانی را برای درمان دقیق در اختیار ما قرار دهد. از آنجا که سلنیوم نه تنها مضر نیست بلکه سلنیوم که از نانوکامپوزیت پس از درمان آزاد می‌شود؛ می‌تواند به تقویت عملکرد سیستم ایمنی و کاهش اثرات جانبی درمان در کل بدن کمک کند.

این استاد دانشگاه ادامه داد: ژانجون گو، همکار چینی در این تحقیق، تکنولوژی تولید نانوذرات هدفمند و ابزار‌های مختلف و پیشرفته تشخیصی آن‌ها را در آزمایشگاه خود دارد و به همین دلیل از همکاری پژوهشگر چینی در این طرح بهره بردیم.

این استاد و پژوهشگر اضافه کرد: تولید انتی بادی الیگوکلونال اختصاصی، ساخت نانو کامپوزیت‌های Bi ۲ Se ۳ فعال شده و هدف‌گیری سلول‌های سرطانی از اهدافی است که در این طرح دنبال می‌کنیم.

وی در خصوص نوع همکاری با پژوهشگر چینی گفت: آنتی‌بادی‌های تولید شده در این تحقیق را برای همکار چینی می‌فرستیم چرا که این طرح، یک طرح مشترک بین دانشگاه تربیت مدرس و مرکز علوم چین است. سه سال است که مشغول انجام این طرح هستیم، اما برای تخلیص دچار مشکلاتی بودیم که در نهایت این مشکلات مرتفع شد و در حال حاضر به دنبال این هستیم که آنتی‌بادی‌های تولید شده را برای همکار چینی ارسال کنیم.

وی درباره مشکلات و موانع پیش روی تحقیق توضیح داد: از جمله مشکلاتی که در تخلیص وجود داشت، می‌توان به تعطیلی آزمایشگاه‌ها به دلیل همه‌گیری کرونا، وجود مواد تقلبی به جای مواد اصلی در بازار ایران اشاره کرد که باعث می‌شد، تحقیقات ما دچار وقفه شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس در پایان خاطر نشان کرد: در حال حاضر هم برای ارسال این آنتی‌بادی‌ها به چین به دنبال یک روش ایمن و مناسب هستیم، چون این آنتی‌بادی در شرایط خاص و سرمای زیاد، قابل استفاده است و باید با رعایت تمامی شرایط، ارسال شود که بدیهی است، هزینه بالایی دارد.