نمودار جامع «اقتصاد دانش بنیان» در بیانات رهبر انقلاب

به گزارش گروه سیاست خبرگزاری آنا، «نمودار کلانِ اقتصاد دانش‌بنیان» حاصل بررسی، تحلیل، دسته‌بندی و نمایه‌سازیِ مجموعه بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی طی سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۴۰۱ درباره‌ی این موضوع با حجم تقریبی ۱۶‌هزارکلمه قرار گرفته است.

در این نمودار مجموعه بیانات رهبر انقلاب اسلامی درباره‌ی این موضوع ذیل محورِ جامعِ «لزوم حرکت به سمت اقتصاد دانش‌بنیان و تبدیل آن به وجه غالب اقتصاد کشور به منظور رشد و بهبود امور اقتصادی» مورد بحث و بررسی قرار گرفته و موضوعات و مولفه‌های اصلی برشمرده شده توسط ایشان آمده است.

در بخش ابتدایی این محصول ضمن اشاره به «نقشِ محوری مسئله‌ی اقتصاد»، «تولید ملی» به‌عنوان مسئله‌ی اصلی اقتصاد از منظر رهبر معظم انقلاب اسلامی مورد توجه قرار گرفته است. در ادامه با تبیینِ لزومِ حرکت کشور به سوی اقتصاد دانش‌بنیان و چراییِ تبدیل آن به وجه غالب اقتصاد کشور از منظر رهبر انقلاب اسلامی، هدف از محقق شدن این موضوع، «رشد و بهبود امور اقتصادی کشور» برشمرده شده است.

در بخش بعدی نظر رهبر انقلاب اسلامی درباره‌ی معنای اقتصاد دانش‌بنیان مورد اشاره قرار گرفته است: «اقتصاد دانش‌بنیان به معنای نقش‌آفرینیِ کامل دانش و فنّاوری پیشرفته در همه‌ی عرصه‌های تولید است.» و در ادامه ضمن تأکید بر نقش‌آفرینیِ جوانان نخبه در اقتصاد دانش‌بنیان، «طراحی طرحی برای روشن ساختن چگونگی نقش‌آفرینی نخبگان جوان در اقتصاد مقاومتی یا دانش‌بنیان» به‌عنوان مطالبه‌ی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای از جوانان نخبه آمده است.

عللِ نیاز کشور به اقتصاد دانش‌بنیان از نظر رهبر انقلاب اسلامی در بخش مربوط به «ضرورت» مورد بحث قرار گرفته و در قالب چند سرفصل به این شرح در این نمودار مورد بازنمایی قرار گرفته است:

مواجه بودن با انباشت چالش‌های اقتصادی در ۱۰ سال گذشته

موثر بودن بنگاه‌های دانش‌بنیان در حل مشکلات اقتصادی و پیشرفت اقتصاد ملی

اقتصاد دانش‌بنیان، پایه‌ی اساسی اقتصاد مقاومتی

صنایع دانش‌بنیان، جایگزینی برای درآمد‌های نفتی و راهکاری برای کاهش وابستگی به نفت

متوقف بودن پیشرفت مادی کشور بر دو عنصر علم و تولید

وابسته بودن کشور در صورت نداشتن تولید دانش‌بنیان

توسعه‌ی دانش و فناوری، پرورش استعداد‌ها و جاری شدن محصول استعداد‌های ملت در زندگی مردم، نیاز اساسی امروز کشور

بیشتر بودن میزان بیکاری دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها نسبت به قشر‌های دیگر

قسمت بعدی این نمودار اختصاص دارد به تبیینِ مجموع مطالبات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای درباره‌ی موضوعِ «لزوم حرکت به سمت اقتصاد دانش‌بنیان و تبدیل آن به وجه غالب اقتصاد کشور به منظور رشد و بهبود امور اقتصادی» و موارد برشمرده شده از سوی ایشان در این زمینه، به این شرح آورده شده است:

 دانش بنیان کردن بخش‌های مهم اقتصاد

 در نظر گرفتن اولویّت‌ها در توسعه‌ی شرکت‌های دانش‌بنیان

 تعیین ضوابطِ دقیقِ کیفی برای شرکت‌های دانش‌بنیان

 حمایت بخش‌های دولتی از شرکت‌های دانش‌بنیان

افزایش دوبرابری شرکت‌های دانش‌بنیان در سال ۱۴۰۱

گسترش همکاری و تعامل فعال، سازنده و الهام بخش در حوزه‌ی علم و فناوری با سایر کشور‌ها و مراکز علمی و فنی معتبر منطقه‌ای و جهانی بویژه جهان اسلام همراه با تحکیم استقلال کشور

تلاش برای پیشتازی اقتصاد دانش‌بنیان، پیاده‌سازی و اجرای نقشه‌ی جامع علمی کشور و ساماندهی نظام ملی نوآوری

شنیدن گلایه‌های شرکت‌های دانش بنیان و رسیدگی به آن‌ها

تشکیل بانک اطلاعات و در معرض گذاشتن اطلاعات لازم برای همه به منظور آگاهی عمومی از نیاز‌های کشور

برقراری ارتباط بین صنعت و دانشگاه

فراهم شدن امکان تأسیس نوع تازه‌ای از شرکت‌ها که عبارت است از شرکت‌های علمی و فناوری

اهمیت دادن به تربیت نیروی ماهر، کارآمد، دانشمند و محقق در صنایع دانش بنیان

احرازِ جایگاه و سهم مناسب برای اقتصاد دانش‌بنیان در فضای مجازی در چارچوب سیاست‌های اقتصاد مقاومتی

پیگیری بحث‌های فنی دانش‌بنیان کردنِ تولید، توسط مسئولان و متخصّصان تا حل شدن مسئله

 تقویت فرهنگ کسب و کار دانش‌بنیان

گسترش حمایت‌های هدفمند مادی و معنوی از نخبگان و نوآوران و فعالیت‌های عرصه علم و فناوری

تقویت فعّالیّت‌های بنگاه‌های دانش‌بنیان و اشتغال آفرین؛ بنیانگذاری کار‌های اقتصادی بر پایه‌ی دانش

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در بخش دیگری از بیانات خود مطالباتی را درباره‌ی این موضوع خطاب به دانشجویان مطرح کرده‌اند که به این شرح در نمودار بازنمایی شده است:

پیگیری، تمرکز و تحقیق بر روی مسئله‌ی شرکت‌های دانش‌بنیان

گفتمان‌سازی در مورد شرکت‌های دانش‌بنیان

جریان‌سازی فکری علیه مؤلفه‌های مخل دانش‌بنیان

مطالبه‌گری از مسئولان در زمینه‌ی تولید دانش‌بنیان

موضوع دیگر مطرح شده در بیانات رهبر انقلاب اسلامی «تجاری‌سازی علوم و فناوری» به‌عنوانِ لازمه‌ی رشد اقتصاد است که الزامات آن همچون: «پیگیری تکمیل زنجیره‌ی علم و فناوری» و «وارد کردن دانشجویان در عرصه‌ی کار بر روی فنّاوری‌های قابل تبدیل به ثروت» در نمودار مطرح شده است.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در قسمت دیگری از بیانات خود ثمرات و دستاورد‌های تحققِ اقتصاد دانش‌بنیان را در چند سرفصل برشمرده‌اند که به این شرح در این نمودار ارائه شده است:

رشد شتابان اقتصاد و ایجاد منافع زیاد برای اقتصاد کشور شامل: کاهش هزینه‌های تولید، افزایش کیفیت و کمیت محصول، رقابت‌پذیر کردن محصولات و افزایش بهره‌وری فعالیت‌های اقتصادی

اعطایِ قدرت سیاسی و فرهنگی به کشور و تقویت هویت ملی

 بی‌اثر شدن تحریم‌ها

تولید ثروت از راه فکر و کار‌های دانشی

از بین بردن بیکاریِ دانش‌آموختگان

زمینه‌سازی برای ایجاد فرصت شغلی در کشور

«دست یافتن به پیشرفت عادلانه در اقتصاد و حلّ مشکل فقر در کشور» به‌عنوان نتیجه‌ی نهاییِ رشد شتابانِ اقتصاد (ناشی از تحقق اقتصاد دانش‌بنیان)، از جمله مواردی است که در این بخش مورد اشاره قرار گرفته است.

در بخش بعدی مولفه‌هایی، چون «وجود عناصر جوان نخبه، تحصیل‌کرده، فعال، دلسوز و بانشاط» و «وجود استعداد، ظرفیت و آمادگی در کشور» که از نظر رهبر انقلاب اسلامی زمینه‌ی مساعدی برای تحقق این موضوع در کشور هستند مورد توجه قرار گرفته و تأکید رهبر انقلاب اسلامی بر «چشمگیر بودن پیشرفت کشور در بخش‌های مهم، دانش‌های نو و مؤثر در زندگی در فاصله‌ی چند سال» به‌عنوان شاهدی بر وجودِ استعداد و ظرفیت در کشور برای تحققِ این موضوع آمده است.

در قسمت دیگری از این نمودار به تبیینِ وضعیت فعلی شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور از نظر رهبر انقلاب پرداخته شده و مواردی چون: «پیشرفت در زمینه‌ی شرکت‌های دانش‌بنیان نسبت به ده، پانزده‌سال پیش» و «وجود حدود ۶۷۰۰ شرکت دانش‌بنیان» به عنوان مشخصه‌های وضعیت فعلی شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور ذکر شده و «ایجاد حدود ۳۲۰ هزار اشتغال مستقیم در سال ۱۴۰۰» به‌عنوان ثمره‌ی محقق شده‌ی این شرکت‌ها مورد اشاره قرار گرفته است.

بخش پایانی این نمودار اختصاص به پاسخِ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به یک شبهه و انتقاد در زمینه‌ی تولید دانش‌بنیان دارد. ایشان در پاسخ به این انتقاد که دو خصوصیت دانش‌بنیان بودن و اشتغال‌آفرینی قابل جمع نیست، تأکید می‌کنند: «در مورد وضعیت ما اینگونه نیست که با پیشرفته‌تر شدن فنّاوری نیاز به نیروی انسانی کمتر شود» و در تبیین منطقِ این پاسخ به سه دلیل به این شرح اشاره می‌کنند:

افزایش فرصت‌های شغلی بوسیله‌ی فعال شدن بسیاری از کارخانه‌های تعطیل یا نیمه‌تعطیل، در قسمت‌های پایین‌دستی، در اثر دانش‌بنیان شدن آن‌ها
 باز شدن میدان‌های جدید با پیشرفت در مسائل فناوری

از بین رفتنِ پدیده‌ی «اشتغالِ جوانِ تحصیل‌کرده در کار غیرمرتبط با تخصص خود» در اثر دانش‌بنیان شدن تولید

نمودار کلان بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در موضوع اقتصاد دانش‌بنیان با روش تحلیل بیانات براساس «ساختار ظاهری و سلسه‌مراتبیِ متن» در اسفندماه ۱۴۰۱ توسط رسانه‌ی KHAMENEI.IR تولید شده است. جامعیت، دسته‌بندی و گزارشِ اطلاعات براساس منطوق کلامِ گوینده و برخورداری از ضابطه‌ی روشیِ دقیق در دسته‌بندی محتوا از جمله مزیت‌ها و خصوصیات این محصول است. رسانه KHAMENEI.IR پیش از این نیز نمودار‌های جامعِ بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره‌ی حضرت امام خمینی (ره) و شهید حاج قاسم سلیمانی را به همین شیوه تولید و منتشر کرده است.

جهت نمایش نمودار کلان بیانات رهبر انقلاب درباره اقتصاد دانش بنیان را(اینجا) را کلیک کنید.