شتابدهی به فعالیت ۲۰ هسته فناور صنایع خلاق و فرهنگی

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ با توجه به ارزیابی و سطح‌بندی صورت گرفته برای مراکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی و تأیید شورای سیاستگذاری و راهبری مراکز رشد دانشگاه، مرکز رشد واحد‌های فناور دانشگاه آزاد اسلامی واحد لنجان همراه با ۲۵ مرکز رشد دیگر این دانشگاه به‌تازگی از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مجوز فعالیت گرفت.

مرکز رشد واحد‌های فناور دانشگاه آزاد اسلامی واحد لنجان برای حمایت و ارائه خدمات علمی-پژوهشی در حوزه‌های مختلف فنی و مهندسی و کشاورزی، شهریور ۱۳۹۴ فعالیت خود را به‌صورت رسمی آغاز کرد.

حمایت از ایجاد و توسعه کارآفرینی و تحقق نوآوری‌های فناورانه، ایجاد فضای مناسب برای تجاری کردن دستاورد‌های تحقیقاتی و فناورانه، برگزاری رویداد‌های فناورانه، راه‌اندازی مراکز رشد تخصصی جدید، برگزاری کارگاه، معرفی مراکز رشد، بهره‌برداری از ظرفیت صنایع بزرگ در منطقه، استفاده از ظرفیت دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاه، ارائه راهکار‌های علمی به‌روز و اثربخش برای رفع مشکلات موجود در صنایع منطقه و شناسایی نخبگان جوان و معرفی آنان به صنعت از اهداف مرکز رشد واحد‌های فناور دانشگاه آزاد اسلامی واحد لنجان بوده است.

مرکز رشد واحد‌های فناور دانشگاه آزاد اسلامی واحد لنجان در تازه‌ترین سطح‌بندی مراکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی (۱۴۰۱) موفق به کسب سطح دو شد. خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری آنا به همین مناسبت و به‌منظور اطلاع‌رسانی دستاوردها، محصولات و برنامه‌های این مرکز گپ و گفتی را با مجید اصلانی رئیس این مرکز و دانش‌آموخته مقطع دکتری عمران گرایش ژئوتکنیک ترتیب داده که مشروح گفت‌وگو در پی می‌آ‌ید.

آنا: خلاصه‌ای از تاریخچه مرکز رشد و چرایی و چگونگی راه‌اندازی آن در واحد لنجان را تشریح کنید.

اصلانی: مرکز رشد واحد‌های فناور دانشگاه آزاد اسلامی واحد لنجان از ابتدای سال ۱۳۹۲ به‌منظور تسریع امور با تشکیل شورای مرکز رشد و بررسی طرح‌های دریافتی برای راه‌اندازی شرکت‌های دانش‌بنیان فعالیت خود را به‌صورت غیررسمی آغاز کرد. درنهایت پس از گذراندن فرایند دوساله، برنامه کسب‌وکار این مرکز رشد در شانزدهمین جلسه شورای راهبری و سیاست‌گذاری مراکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی (شورای عالی تخصص مراکز رشد)، خرداد ۱۳۹۴ با موضوع تخصصی «بهینه‌سازی و اتوماسیون» مورد موافقت قرار گرفت و مجوز راه‌اندازی این مرکز به امضای نمایندگان دانشگاه و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری رسید.

مراسم گشایش این مرکز رشد با حضور احمدعلی فروغی رئیس وقت دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان، شهریور ۱۳۹۴ برگزار و فعالیت این مرکز به‌صورت رسمی آغاز شد.

دانشگاه آزاد اسلامی واحد لنجان در منطقه صنعتی و کشاورزی، گردشگری و صنایع‌دستی در مجاورت صنایع و واحد‌های تولیدی بزرگ و متنوع واقع‌شده است. مهم‌ترین مشکلات صنایع در این منطقه شامل پایین بودن سطح بازدهی و بهره‌وری، پایین بودن کیفیت فرآیند تولید و محصولات، پایین بودن توجه به نوآوری و تحقیق و توسعه، آلودگی‌های زیست‌محیطی، تکنولوژی‌های وارداتی و قدیمی که به‌شدت نیازمند به‌روزرسانی و در بسیاری موارد بومی‌سازی هستند را در برمی‌گیرد.

بر این اساس بستری بکر و مناسب برای تشکیل گروه‌های مختلف تحقیقاتی وجود دارد که در بسیاری از موارد به دلیل نبود حمایت از ایده‌های مطرح‌شده، این گروه‌ها قادر به شکل‌دهی تشکل سازمان‌یافته به‌منظور ادامه حیات سازمانی نبوده‌اند با توجه به این واقعیت‌ها وجود مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد لنجان برای حمایت و ارائه خدمات علمی-پژوهشی در حوزه‌های مختلف فنی و مهندسی و کشاورزی در این منطقه بسیار ضروری است.

آنا: مرکز رشد واحد لنجان اکنون میزبان چه تعداد هسته، واحد فناور و شرکت دانش‌بنیان است؟

اصلانی: مرکز رشد واحد‌های فناور دانشگاه آزاد اسلامی واحد لنجان اکنون با استقرار ۱۲ هسته فناور، چهار واحد فناور و ۲۰ هسته فناور در حوزه صنایع خلاق و فرهنگی فعال بوده و بر اساس ارزیابی و سطح‌بندی مراکز رشد، این مرکز رشد جایگاه سطح دو را به خود اختصاص داده است.

بر اساس ارزیابی و سطح‌بندی صورت گرفته برای مراکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی و تأیید شورای سیاستگذاری و راهبری مراکز رشد دانشگاه، مجوز فعالیت مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد لنجان از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری صادر شد.

آنا: تازه‌ترین فعالیت‌ها و برنامه‌های در حال اجرا و اهداف و برنامه‌های پیش روی مرکز رشد را بیان کنید.

اصلانی: با توجه به نامگذاری سال گذشته به نام (تولید دانش‌بنیان اشتغال‌آفرین) برنامه‌های مختلفی برای جذب هسته‌ها و واحد‌های فناور در واحد دانشگاهی لنجان برگزار شد. رویداد ایده‌شو با موضوع آزاد و برگزاری دومین رویداد استانی صنایع خلاق در این مرکز رشد ازجمله اقدامات انجام‌گرفته و در حال انجام بوده و با توجه به اینکه هسته‌های فناور در حوزه صنایع خلاق در این واحد دانشگاهی مستقر هستند در حال پیگیری برای استقرار شتابدهنده تخصصی با این موضوع در دانشگاه هستیم. برگزاری چند دوره و کارگاه، تجربه در مسیر فناورانه (TEDx) و برگزاری ایده‌شو ازجمله برنامه‌های پیش روی مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد لنجان است.

اهدافی که در مرکز رشد دنبال می‌کنیم شامل فراهم کردن شرایط لازم برای شکل‌گیری، رشد و حمایت از واحد‌های فناور برای دستیابی به محصول، خدمات مرتبط با ایده‌محوری، ایجاد فضای مناسب برای تجاری‌کردن دستاورد‌های تحقیقاتی و فناورانه، بهره‌برداری از ظرفیت صنایع بزرگ در منطقه، استفاده از ظرفیت دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاه، ارائه راهکار‌های علمی به‌روز و اثربخش برای رفع مشکلات موجود در صنایع منطقه، شناسایی نخبگان جوان و معرفی آنان به صنعت، ایجاد نوآوری و بهره‌وری مستمر در واحد‌های تولیدی، برگزاری دوره‌های کوتاهمدت آموزشی، حمایت از کارآفرینان و پژوهشگران در راستای تشکیل هسته‌ها و شرکت‌های خصوصی فناور، بسترسازی برای تجاری‌کردن دستاورد‌های تحقیقاتی و پژوهشی، گسترش و توسعه واحد‌های کوچک و متوسط دانش‌بنیان و فناور، همکاری با واحد‌های فناوری در راستای بازاریابی و فروش محصولات، ایجاد فرصت‌های شغلی برای کارآفرینان و دانش‌آموختگان، ایجاد هسته‌ها و گروه‌های پژوهشی به‌منظور اجرای طرح‌های تحقیقاتی سازمان‌های اجرایی و مراکز صنعتی، اجرای جشنواره‌های تخصصی در راستای شناسایی مخترعان، مبتکران و پژوهشگران برتر، ایجاد زمینه‌های لازم برای تبلیغات، بازاریابی، تجاری‌سازی محصولات فناورانه و نوآورانه و شرکت در کارگاه‌ها و نمایشگاه‌های داخل و خارج کشور است.

آنا: آیا در دوره مبارزه با کرونا توسط واحد‌های فناور مرکز به تولید محصولی دست‌ یافتید؟

اصلانی: در دوره مبارزه با کرونا هسته‌ها و واحد‌های فناور موجود در مرکز رشد واحد لنجان فعالیت خود را ادامه می‌دادند. یکی از محصولات شامل دستگاه برق همراه بود. از محصولات دیگر دستگاه استفاده از هوش مصنوعی در صنعت کشاورزی است. طراحی و ساخت home container توسط واحد فناور مستقر در مرکز رشد بوده که در حال اخذ مجوز لازم است. شرکت‌ها و هسته فناور دیگر هم در عرضه کشت هیدروپونیک و باغچه‌های هوشمند در حال فعالیت هستند.

واحد‌های فناور مستقر در مرکز رشد واحد لنجان در حوزه رباتیک و هوش مصنوعی و بینایی ماشین هم فعال هستند. در طول این مدت دستگاه‌های ضدعفونی نیز توسط شرکت‌های مستقر در مرکز رشد ساخته شد. هسته‌های فناور مستقر در مرکز رشد در حوزه پیاده‌سازی سیستم مدیریت دانش و تولید نرم‌افزار مهندسی در رشته gis هم فعالیت دارند.

آنا: نواقص و کمبود‌ها در راه تجاری‌سازی محصولات فناورانه محققان را بیان کنید.

اصلانی: بی‌توجهی به تجاری‌سازی محصولات فناورانه، زمینه‌ساز افت بهره‌وری و نیز افت شاخص‌های تولیدی بین شرکت‌های مختلف فعال در این حوزه خواهد شد و این به‌منزله ناتوانی در گذار به‌سوی توسعه‌یافتگی است. اهمیت تجاری‌سازی تحقیق، توسعه و فناوری به حدی است که اکنون بسیاری از مؤسسات تحقیقاتی با بهره‌گیری از خدمات مشاور‌های و انجام پروژه‌های تحقیقاتی به‌صورت همکاری مشترک به تجاری‌سازی فناوری خود رسمیت داده‌اند و تعداد اینگونه مراکز خدمات مشاور‌های در کشور‌های پیشرفته صنعتی در حال افزایش بوده و باید به این سمت حرکت کنیم.

در مجموع می‌توان مهم‌ترین عوامل بازدارنده محیطی تأثیرگذار بر تجاری‌سازی فناوری و دستاورد‌های تحقیق و توسعه در کشور را مشارکت بسیار اندک پژوهشگران در ایجاد ارتباط بازار و محیط تولید، عدم‌حمایت به‌موقع مدیران سازمان‌ها و ورود در زمان‌های پایانی و یا در زمان‌های نامناسب، عدم تحقیق کافی توسط نوآوران و کارآفرینان به دلیل فرآیند زمان‌بر و هزینه‌بر تجاری‌سازی فناوری، نداشتن تحمل کافی در فرایند طولانی توسعه و تأمین مالی نامناسب، نبود حمایت سیستم بانکی و نبود تضمین خرید محصولات فناورانه نام برد.

همان‌گونه که در سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی بیان‌شده است باید در حوزه توسعه فناوری و کارآفرینی شاهد افزایش سهم پژوهش‌های به کاربست رسیده و فناوری‌های تولیدشده، افزایش پژوهش‌های تحصیلات تکمیلی منجر به نوآوری و فناوری کاربردی، افزایش فناوری و دستاورد‌های پژوهشی به فروش رفته، توسعه کمی و کیفی واحد‌ها نوآور و کسب‌وکار‌های دانش‌بنیان باشیم.

یکی از راه‌های رسیدن به این موضوع ترویج بسترسازی و تسهیل تجاری‌سازی و بازاریابی فناوری‌ها و محصولات دانش‌بنیان بوده که در مرکز رشد واحد‌های فناور دانشگاه آزاد اسلامی واحد لنجان با شناسایی نیازمندی‌های تخصصی بازارها، ارتباط سازنده بین صنایع و بازار‌های هدف، برگزاری دوره‌های مناسب درباره برند سازی و تجاری‌سازی، استفاده از استادان و مشاوران متخصص در این حوزه فعال است.

آنا: آیا باگذشت چند سال از عمر مراکز رشد، تمام بخش‌های دانشگاه توانسته‌اند مأموریت مراکز رشد را بشناسند یا هماهنگی لازم بین بخش‌های مختلف دانشگاه در زمینهٔ حمایت از مراکز رشد وجود دارد؟

اصلانی: با ابلاغ سند تحول دانشگاه آزاد اسلامی، ابلاغ راه کنش‌ها، اقدامات کلان بسته کاری توسعه فناوری نوآوری و کارآفرینی توسط رئیس دانشگاه آزاد اسلامی و ایجاد معاونت‌های تحقیقات، فناوری و نوآوری هماهنگی بسیار خوبی بین بخش‌های مختلف این حوزه ایجادشده و امید است بتوانیم در حوزه‌های مختلف متناظر با سند چشم‌انداز شامل ساماندهی زیست‌بوم نوآوری، شبکه‌سازی و خوشه‌سازی کسب‌وکار دانش‌بنیان، نقش‌آفرینی و کمک مؤثر واحد‌های دانشگاهی به شکل‌گیری زیست‌بوم محلی نوآوری، توانمندسازی پژوهشگران و فناوران دانشگاه و از همه مهم‌تر در ترویج بسترسازی و تسهیل تجاری‌سازی و بازاریابی فناوری‌ها و محصولات دانش‌بنیان گام‌های مؤثری برداریم.

گفتگو: عصمت شریفی