حکیم نظامی؛ پیام آور همزیستی، صلح و دوستی ملت‌هاست

به گزارش گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، آئین افتتاحیه هفته بزرگداشت حکیم نظامی شاعر بزرگ پارسی قرن ششم یکشنبه چهاردهم اسفند ماه ۱۴۰۱ با حضور جمعی از استادان زبان و ادب فارسی، مدیران فرهنگی کشور و سفرای کشورهای خارجی در سالن اجتماعات شهید مطهری(ره) انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.

** جایگاه و اهمیت خمسه نظامی در حوزه تمدنی ایران و اسلام

محمود شالویی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در ابتدای این مراسم پس از قرائت پیام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: حکیم نظامی در حوزه تمدنی ایران و اسلام مورد توجه بسیار است و از همین رهگذر نسخ باقی مانده از خمسه یا پنج گنج او نیز از دیرباز و دیر زمان در مهم‌ترین کتابخانه‌های ایران نگهداری می شود. البته در کشورهای دیگر هم نمونه‌هایی از این نسخه ها موجود است.

او افزود: در ایران در کتابخانه های آستان قدس رضوی، ملک ، مدرسه عالی شهید مطهری، کتابخانه آیت الله العظمی مرعشی نجفی و فرهنگستان هنر و در بسیاری از کتابخانه ها و موزه ها می توان نسخی از پنج گنج نظامی را یافت. همچنین از گذشته های خیلی دور بسیاری از میادین و خیابان ها و ابنیه فرهنگی ایران به نام این حکیم بزرگ مزین شده است.

وی درادامه گفت: متأسفانه حکیم نظامی نسبت به سایر شاعران سرشناس ما آنچنان که باید شناخته شده نبود؛ از اینرو در هفته بزرگداشت این شاعر و حکیم گرانمایه فرصتی پیش آمده است که برای معرفی هرچه بیشتر و بهتر وی به ایرانیان و جهانیان اقدام شود.

شالویی تصریح کرد: حکیم نظامی به عنوان فصل مشترک ایران با همسایگان و دیگر کشورهای پارسی زبان به عنوان یک نیاز مشترک و عاملی برای وحدت فرهنگی، برای ایرانیان و جهانیان اهمیت دارد. با معرفی حکیم نظامی به جهانیان، همه کسانی که به او تعلق خاطر دارند، می توانند اندیشه‌های او را مورد توجه قرار دهند و از حکمت ، شعر و آثار او بهره مند گردند.

رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: جانِ کلام حکیم نظامی در باب عشق، عفت و پاکدامنی است. لیلی، مجنون، شیرین و فرهاد و همه شخصیت هایی که در داستان‌های او آمده اند، دارای ارزش‌های اخلاقی و معنوی اند و نمادی از عفت و پاکدامنی به شمار می روند.

شالویی تأکید کرد: مقارنت یکصدمین سالگرد تاسیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با ایام بزرگداشت حکیم نظامی را به فال نیک می‌گیریم و تقارن این روزها با نیمه شعبان را هم گرامی می داریم. این مناسبت های مبارک می‌توانند آینده ای روشن را برای ما و جهانیان رقم بزند و جهان علم و فرهنگ را از تاریکی به روشنایی رهنمون نماید.

رئیس ستاد بزرگداشت حکیم نظامی در پایان گفت: برنامه های هفته بزرگداشت حکیم نظامی همزمان با تهران در مراکز استان ها، نمایندگی های فرهنگی ایران در خارج از کشور و بسیاری از دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی و فرهنگی ایران در جریان است. البته مراسم های گرامیداشت مفاخر ایران، محدود به حکیم نظامی نیست و تا سال آینده پاسداشت جهانی حکیم فردوسی را هم در دست اقدام خواهیم داشت.

** حکیم نظامی؛ پیام آور همزیستی، صلح و دوستی ملت‌ها

ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه در آئین افتتاحیه هفته بزرگداشت حکیم نظامی گفت: زبان فارسی زبان، عرفان عشق و دوستی است و در این میان قطعا حکیم نظامی جایگاهی کم نظیر دارد و کمتر شاعر بزرگی را می توان با وی قیاس کرد.

وی در ادامه سخنان خود اظهار کرد: خمسه نظامی در زبان فارسی و به ویژه خسرو و شیرین، لیلی و مجنون و هفت پیکر در اوج هستند و می توان آنها را در ادبیات فارسی نمونه های بی رقیب ادبیات عاشقانه دانست. این ادبیات ریشه در باورهای شخص حکیم نظامی دارد از همین روست که می گوید:

فلک جز عشق محرابی ندارد
جهان بی خاک عشق آبی ندارد

سخنگوی وزارت امور خارجه افزود:از نگاهی دیگر نیز می توان به عشق در شعر نظامی توجه کرد. نظامی عاشقی است که حب وطن دارد و از این نظر نیز کمیاب است.

کنعانی اضافه کرد: حکیم نظامی افزون بر ایران در افغانستان و تاجیکستان و ازبکستان و همچنین در جمهوری آذربایجان کنونی که گنجه زادگاه و آرامگاهش در آنجاست دوستداران بسیاری دارد، با وجود این، نباید از یاد ببریم که ادبیات عاشقانه نظامی در بسیاری از کشورها به ویژه در شبه قاره و همچنین در ادبیات ترکی اثرات بسیاری بر جای گذاشته است برای نمونه، در شبه قاره امیر خسرو دهلوی اشعاری سروده که بهترین نمونه های تقلید از خمسه نظامی گنجوی به شمارمی آید.

سخنگوی وزارت امور خارجه تأکید کرد: نظامی را به حق باید پیام آور همزیستی صلح و دوستی و پیوندزننده ملت ها دانست. مروری بر آثار او به ویژه هفت پیکر ما را به یقین می رساند که وی با عشق است که هفت ملت و به تعبیر دقیقتر همه مردمان را به هم پیوند می زند.

** ضروت همکاری «موسسه فرهنگی اکو» و «انجمن مفاخر» در حفاظت از میراث فرهنگی فارسی زبانان

خسرو ناظری دبیرکل سازمان همکاری های اقتصادی(اکو) در آئین افتتاحیه هفته بزرگداشت حکیم نظامی گفت: از انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برای رویکرد شایسته و تلاش ها و فعالیت های ارزشمندشان در جهت گرامی داشت یاد و خاطره و ارج نهادن به شخصیت های نمادین و دوران ساز منطقه اکو صمیمانه سپاسگزاری می کنم.
او افزود: تأثیر اشعار حکیم نظامی حقا که شگفت انگیز است. شعر نظامی و همچنین نسخ رونویسی شده از آثار وی در کنار سبکِ نگارش واقع گرایانه اش، تأثیر شگرف و یکسانی بر مردمان زادگاه مادری و مردمان سرزمین های دیگر داشته است. گرامیداشت شخصیت هایی چنین اصیل و نامور، نه تنها بر تأثیر غنیِ ادبی و هنری آنها بر میراث فرهنگی مان صحه می‌گذارد، بلکه توجه و علاقه ما را نسبت به شخصیت‌های فرهیخته و برجسته مان نیز حفظ می کند.

دبیرکل سازمان همکاری های اقتصادی(اکو) در بخش دیگری از سخنان خودگفت: به راستی شعر حد و مرز نمی‌شناسد. شعر، انسان ها را به هم متصل کرده و در دل و جانشان نفوذ می‌کند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که شعرخوانی به صورت منظم می‌تواند به افزایش حس همدلی در افراد کمک نماید. شعر دعوتی است برای درک دیدگاه ها و تجربیات متفاوت از منظری دیگر؛ شعر با برانگیختن احساسات مانند پلی است که فاصله‌های فرهنگی، تفاوت های سنی، نابرابری های اقتصادی و سایر مسائل اجتماعی را از میان برمی دارد.

ناظری در پایان تصریح کرد: همکاری مشترک میان موسسه فرهنگی اکو و انجمن آثار و مفاخر فرهنگی می تواند تأثیر بسزایی در ارتقا و حفاظت مشترک از میراث فرهنگی، آثارِ شاعران منطقه و سایر هنرمندان نامبر داشته باشد که همگی نماد صلح پرستی و همدلی میان مردمان منطقه ما هستند. در این راستا می‌توان با رایزنی های متقابل، الگویی برای همکاری مشترک میان این دو نهاد فرهنگی و برجسته طراحی کرد.

** حکیم نظامی؛ پایه گذار خمسه نگاری در جهان ادب فارسی

مظفر محمدی رایزن فرهنگی سفارت تاجیکستان در تهران در آئین افتتاحیه هفته بزرگداشت حکیم نظامی گفت:حکیم نظامی از بزرگ ترین شاعر پارسی است که خمسه نگاری را در جهان ادب پایه گذاری کرده است.

رایزن فرهنگی سفارت تاجیکستان در تهران در ادامه سخنان خود گفت: حکیم نظامی در تأثیرگذاری شاعرانه، بیان الفاظ دلنشین، صور خیال سرامد است و در این مسیر وجه شاعران و ادیبان، نویسندگان و مستشرقان را به سمت شعر و اندیشه خود جلب کرده است.

وی تصریح کرد:راجع به خمسه نظامی ده ها و بلکه صدها پژوهش ادبی صورت رفته و بسیاری از شاعران بعدی در سبک شعری و سرایش اشعار از او تقلید نموده اند. به خصوص آنکه در تقلید از داستان لیلی و مجنون وی حدود ۱۴۷ داستان مشابه به رشته تحریر درآمده است.

محمدی تأکید کرد: نظامی در بیان افکار و احوال فرهنگی و اجتماعی مردمان فارسی زبان زبردست است و با آفرینش هنرهای تجسمی در شعر، مانند نقاش چیره دستی است که تأثیرخاطره انگیزی را در اذهان فارسی زبانان برجای گذاشته و شعر فارسی را به بهترین وجه ممکن به تعالی رسانده است.