درمان بیماری‌های خود ایمنی و سرطان به کمک وزیکول‌های خارج سلولی

به گزارش خبرنگار گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا، وزیکول‌های خارج سلولی نقش مهمی در بر هم­ کنش‌های بین سلولی و بازسازی ماتریکس خارج سلولی ایفا می‌کنند. این وزیکول‌ها به وسیله انواع مختلفی از سلول ها، از جمله سلول ­های مزانشیمی، سلول‌های ایمنی، سلول‌های اندوتلیال، سلول‌های اپی تلیال، سلول‌های عصبی، سلول‌های بنیادی جنینی و سلول‌های سرطانی، ترشح می‌شوند و حامل زیست مولکول‌های عملکردی شامل DNA، میکرو RNAs ها،  RNA‌های پیام رسان،  RNA‌های طویل غیر کد کننده، لیپید‌ها و پروتئین‌ها هستند؛ به همین دلیل اثرات فیزیولوژیک متنوعی بر سلول‌های هدف خود دارند.

با توجه به این که وزیکول‌های خارج سلولی می‌توانند به عنوان یک گزینه امن، ارزان قیمت و در دسترس، جایگزین سلول درمانی شوند، در سال‌های اخیر مطالعات زیادی در خصوص آنان صورت گرفته است. با هدف معرفی و بررسی جزئیات وزیکول‌های خارج سلولی استخراج شده از سلول‌های بنیادی مزانشیمی و لنفوسیت‌های T تنظیم کننده، مسعود وثوق از پژوهشگاه رویان به همراه پژوهشگرانی از کشور‌های روسیه، ترکیه و مولداوی به نگارش مقاله‌ای مروری پرداختند.

این مقاله که در نشریه بین المللی Journal of Molecular Medicine منتشر شده است، به بررسی استفاده درمانی وزیکول‌های خارج سلولی به دست آمده از سلول‌های مذکور در درمان بیماری هایی، چون سندرم زجر تنفسی حاد، بیماری‌های خود ایمنی و سرطان می‌پردازد. این مقاله مروری چنین نتیجه می‌گیرد که وزیکول‌های خارج سلولی، با توجه به محتوی منحصر به فردشان، می‌توانند به عنوان نشانگر زیستی در تشخیص برخی از بیماری‌ها مورد استفاده قرار گیرند.

همچنین با توجه به توانایی شان در حفاظت از زیست مولکول‌هایی که حمل می‌کنند و عبور از غشا‌های زیستی، ابزار مناسبی برای انتقال دارو محسوب می‌شوند. مطالعات زیادی روی وزیکول‌های خارج سلولی استخراج شده از سلول‌های بنیادی مزانشیمی صورت گرفته است و این وزیکول‌ها به تعدیل سیستم ایمنی شهرت دارند، اما به دلیل اثر دوگانه بر تومور‌های سرطانی هنوز استفاده از آنان در این حوزه مورد بحث است.

مطالعات کمتری بر روی وزیکول‌های خارج سلولی استخراج شده از لنفوسیت‌های T تنظیم کننده صورت گرفته است، اما استفاده درمانی از آنان در آینده نزدیک امید بخش به نظر می‌رسد. در نهایت این مقاله مروری چنین عنوان می‌کند که وزیکول‌های خارج سلولی لنفوسیت‌های T تنظیم کننده برای درمان بیماری‌هایی که نتیجه واکنش شدید سیستم ایمنی هستند، مانند بیماری‌های خود ایمنی و سندرم زجر تنفسی حاد، مفید خواهند بود؛ اما استفاده از آنان در بیماران مبتلا به سرطان یک انتخاب مرگبار است.