اعمال روز پانزدهم رجب؛ از خواندن زیارت امام حسین(ع) تا دعای ام داوود

به گزارش خبرنگار دین و آئین خبرگزاری آنا، احادیثی درباره فضیلت نیمه رجب وارد شده، که به بخشی از آن اشاره می‌شود؛

** روز نیمه رجب

این روز، روز مبارکی است و اعمال عبادی آن عبارتند از:

۱- غسل. ۲- زیارت امام حسین (ع). ۳- ده رکعت نماز سلمان فارسی (رض)، بدین گونه که در هر رکعت، پس از حمد، سه بار سوره توحید (قل هو الله احد) و سه بار سوره کافرون (قل یا ای‌ها الکافرون) را قرائت کند و پس از هر سلام نماز، دست‌های خویش را بلند و بگوید: لا اله الا الله وحده لا شریک له، له الملک و له الحمد، یحیی و یمیت و هو حی لا یموت بیده الخیر و هو علی کل شی قدیر، ال‌ها احدا، فردا، صمدا، لم یتخذ صاحبه و لا ولدا.

۴- چهار رکعت نماز بخواند و پس از سلام نماز، دست‌ها را پهن کند و بگوید: اللهم یا مذل کل جبار و یا معز المومنین انت کهفی

۵- عمل «ام داوود» که مهمترین اعمال این روز شریف است.

هر کسی که می‌خواهد آن را انجام دهد، روزهای سیزده، چهارده و پانزدهم رجب را روزه بگیرد و در روز پانزدهم در نزدیکی ظهر، غسل کند و به هنگام ظهر، نماز ظهر و عصر را به جای آورد و نمازش را در جایی خلوت به جای آورده و کسی و یا چیزی وی را به خود مشغول نسازد و رکوع و سجود نماز را به نیکویی انجام دهد.

سپس به سوی قبله بنشیند و سوره حمد را صد بار، سوره توحید (قل هو الله احد) را صد بار، آیه الکرسی (لا اله الا هو الحی القیوم) ده بار و آن گاه سوره های ذیل را یکبار به طور کامل بخواند: سوره انعام، سوره بنی اسرائیل، سوره کهف، سوره لقمان، سوره یس، سوره صافات، سوره فصلت (حم)، سوره شوری (حم، عسق)، سوره دخان (حم)، سوره فتح (انا فتحناک لک)، سوره واقعه، سوره ملک (تبارک الذی)، سوره قلم (ن و القلم)، سوره انشقاق (اذا السماء انشقت) و ما بعدش تا آخر قرآن کریم را بخواند و چون از خواندن آیات قرآن، فراغت حاصل کرد، در حالی که به سمت قبله است، این دعا را بخواند: صدق الله العظیم، الذی لا اله الا هو الحی …

عمل «ام داوود» را امام صادق(ع) به «ام خالد بربریه» مادر رضاعی خود و مادر داوود بن حسن مثنی بن امام حسن مجتبی(ع) آموخت و آن زن صالحه این عمل را در نیمه رجب انجام داد و از خداوند متعال مسئلت کرد، که فرزندش داوود بن حسن مثنی را از حبس و شکنجه منصور دوانقی (دومین خلیفه عباسی) رهایی بخشد.

چیزی نگذشت که فرزندش از حبس منصور در عراق رهایی یافت و در نزد مادرش در مدینه حاضر گشت.

آن گاه، داوود به همراه مادرش ام خالد بربریه، جهت عرض تقدیر و تشکر به محضر امام صادق(ع) حضور یافتند و امام صادق(ع) به وی فرمود: منصور دوانقی شبی ]همان شبی که ام داوود دعا کرد[ امیرمؤمنان علی(ع) را در خواب دید و آن حضرت به منصور فرمود: فرزندم را آزاد گردان و الا تو را در آتش می‌اندازم. منصور، پایین پایش را نگه کرد و دید پر از آتش فروزان است. از خواب بیدار شد و بدنش به لرزه درآمد و در همان حال دستور آزادی تو را صادر کرد.

درشب پانزدهم شش رکعت به سه سلام به همین کیفیّت از حضرت صادق علیه السلام مرویست که هر که چنین کند جمیع فضیلت این سه ماه را دریابد و جمیع گناهانش غیر از شرک آمرزیده شود.

** چگونگی ده رکعت نماز سلمان

از کارهاى بسیار مهم در این روز خواندن ده رکعت از نماز سلمان محمدى صلّى اللّه علیه و آله و سلّم است. کیفیت این نماز همانطور است که در روز اول ماه خواند، ولى فرقش با روز اول این است که بعد از سلام هر دو رکعت نماز، دست‌هاى خود را به دعا بلند کرده و به جاى دعایى که در روز اول ماه گفتیم این دعا را مى‌خواند «لا إله إلا اللّه وحده لا شریک له، له الملک و له الحمد یحیی و یمیت و هو حیّ لا یموت بیده الخیر و هو على کلّ شی‌ء قدیر إل‌ها واحدا أحدا فردا صمدا لم یتخذ صاحبة و لا ولدا» سپس دست‌هاى خود را به صورتش مى‌کشد.

** روایتی درباره اهمیت و اعمال این روز

این روز از روزهاى مخصوص و شریف است: سرور ما در اقبال با استناد به «ابن ابى عیاش» روایت کرده است که گفت:

حضرت آدم علیه السّلام عرضه داشت خداى من چه روز‌ها و اوقاتى را بیشتر دوست دارى؟ خداوند متعال به او وحى کرد: اى آدم محبوب‌ترین اوقات پیش من روز نیمه رجب است. اى آدم در این روز با فرمانبردارى و میهمانى کردن، روزه، دعا، استغفار و گفتن «لا اله الا اللّه» به من نزدیکى بجوى. اى آدم مشیت من بر این تعلق گرفته است که یکى از فرزندان تو را - کهمهربان، کریم، دانا، بردبار و بزرگ بوده و از بد اخلاقى، خشونت و تندخویى بدور است - به پیامبرى برانگیخته و روز نیمه رجب را به او و امتش اختصاص دهم. در این روز چیزى از من نمى‌خواهند مگر این که به آن‌ها عطا مى‌کنم و از من بخشش گناهان نمى‌خواهند مگر این که گناهان آنان را مى‌بخشم. روزى از من نمى‌خواهند مگر این که آن‌ها را روزى مى‌دهم. از من نمى‌خواهند جلو لغزششان را بگیرم مگر این که این کار را انجام مى‌دهم. از من بخشش نمى‌خواهند مگر این که آن‌ها را مى‌بخشم. اى آدم کسى که روز نیمه رجب را روزه گرفته و ذاکر و خاشع بوده و از فرج خود محافظت نماید و از مال خود صدقه دهد، پاداشى جز بهشت نزد من ندارد. اى آدم به فرزندانت بگو خود را در رجب حفظ کنند زیرا گناه در آن بزرگ است.

بعد از این که عاقل فهمید این روز در نزد خدا چه ارزشى دارد، باید به خود رحم کرده و نگذارد این سرمایه بزرگ براى جبران حالتهاى سابق و کوتاهی‌ها و تقصیرات گذشته، از دستش برود. زیرا مى‌تواند در یک روز گذشته و آینده خود را اصلاح کند؛ و باید مانند دوستى دلسوز به خود بگوید: چرا در این اندرز و نصیحت الهى تأمل نمى‌کنى اندرزى که اگر به آن عمل کنى، تو را از آتش جهنم و شکنجه دردناک رها و از تاریکی‌ها به نور مى‌برد. متوجه باش خداى بزرگ تو را به مجلس رحمت و امان و بخشش پادشاه و سلطان و عطاى خلعت‌ها و هدایا و اسناد فضل و امتیاز فرا خوانده و تو را در مجلس دوستان خود حاضر کرده و تو را براى رفاقت دوستان صمیمى و برگزیدگان خود برگزیده و در وعده‌هاى خود تصریح کرده که با استغفار تو را مى‌بخشد. پس در استغفار کوتاهى نکن و بکوش در استغفارت صادق بوده و بپرهیز که استغفار را تبدیل به استهزاء نمایى. براى دعاى تو وعده اجابت داده است. بنابراین به خواندن الفاظ و کلمات دعا بسنده نکرده و حال دعا را نیز در خود بوجود آور. زیرا گاهى انسان فقط الفاظ دعا را مى‌خواند و خیال مى‌کند واقعا دعا کرده است.

مهمترین چیز در دعا شناخت خدایى که به درگاه او دعا مى‌کنیم و امیدوارى به اجابت اوست. اغلب مردم در شناخت خداوند دچار تنزیه صرف مى‌شوند که ملازم با انکار خداوند است. عده‌اى نیز خیال مى‌کنند خداوند چیز تو خالى است که بر همه چیز احاطه داشته و در بالاى ستارگان قرار دارد و بهمین جهت خدایى را که در مکان بالایى قرار دارد مى‌خوانند یا گمان مى‌کنند که خود و عالم بى‌نیاز و قائم به نفس هستند. خلاصه این که مهمترین چیز در دعا کامل نمودن شرایط آن است و کمال شرایط به این است که خداوند متعال را بطور اجمال و بگونه‌اى شناخته که در خور دعا کننده باشد؛ و این شرط را حتما باید دارا باشد؛ و هنگام دعا او را حاضر ببیند بلکه دعاى خود را هم که بر زبانش جارى شده است از ناحیه خدا بداند، به او خوش گمان بوده و به اجابت او در صورتیکه مضمون دعا بصلاح باشد امیدوار باشد.

در اول دعاى خود تعدادى از اسامى جمالیه خدا یا آنچه با دعایش مناسب است را بگوید، مدح و ثناى الهى را بجا آورده و سپس هفت بار «یا ارحم الراحمین»

گفته و به گناهان و عیوب خود و سزاوار نبودنش براى اذن در دعا و اجابت آن اقرار کند. سپس بر محمّد و آل محمّد صلّى اللّه علیه و آله و سلّم صلوات بفرستد، به آن‌ها متوسل شده و خداوند را در اجابت دعا به حق آنان قسم بدهد؛ و نیز مطلوب خود را جداگانه نگفته و آن را شرط یا قید یا صفتى براى صلوات آنان قرار دهد. بهتر است مثلا بگوید: بر آن‌ها صلوات بفرست صلواتى که گناهان مرا بخاطر آن ببخشى. سپس دعایش را با صلوات و با گفتن «ما شاء اللّه لا قوة الا باللّه» به پایان برساند. نیز هنگام دعا گریه کند گرچه اشک او به اندازه سر سوزنى باشد؛ و حتما تمام این مطالب را چهار بار تکرار کند. زیرا خدا گداى لجوج را دوست دارد؛ و براى دعا شرایط دیگرى نیز هست که در جاى خود گفته شده.

خلاصه سالک باید اعتقاد به راستى وعده‌هاى خداى متعال را در خود تقویت نماید؛ و در مورد این وعده‌ها و بزرگى این سعادت فکر کند؛ و متوجه این باشد که این روز و این مقام محال است که دو بار در سال بوجود بیاید؛ و هیچ اطمینان و گمانى نیست که در سال آینده چنین روزى را درک کرده و بتواند تقصیرات خود در این روز را جبران نماید؛ و هنگامى که این توجه را در خود بوجود آورد، نخواهد گذاشت این روز بدون بهره از دست برود. بخصوص که شدت احتیاج خود را به مانند آن در بامداد فردا مى‌بیند هنگامى که در پیشگاه پادشاه جبار براى حساب حاضر شود. روزى که بزرگتر از آن، نیست؛ و اگر توانست باید دعاى استفتاح را با شرایط آن بجا بیاورد و اگر نتوانست حتما دعاى تنها را بخواند و امام حسین علیه السّلام را زیارت کند. بهتر است چهار رکعت نماز و دعاى پس از آن را که امیر المؤمنین خواند، بخواند. دعایى که اول آن چنین است: «یا مذل کل جبار»

و سپس حاجات خود را بخواهد؛ و در طول روز بیاد داشته باشد که این روز از امورى است که مخصوص به این امت بوده و بخاطر این اختصاص و کسى که به خاطر او این اختصاص بوجود آمده است، خداى را شکر نماید و بر محمّد صلّى اللّه علیه و آله و سلّم و آل او بسیار صلوات فرستاده و دعاى زیادى به آن‌ها بکند؛ و روز خود را با آنچه روزهاى شریف را با آن به پایان مى‌رساند و بار‌ها گفته شد، به پایان برساند.