صادرات غیرنفتی از ۴۵.۳ میلیارد دلار فراتر رفت

به گزارش گروه اقتصاد خبرگزاری آنا به نقل از سازمان توسعه تجارت، علیرضا پیمان‌پاک رئیس سازمان توسعه تجارت ایران با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری با موضوع «رشد تجارت خارجی» با بیان اینکه دولت سیزدهم متنوع‌سازی بازار‌های صادراتی را در دستور کار قرار دارد، به سوالات مطرح شده پاسخ داد که متن این گفتگو را در زیر می‌خوانید:

با توجه به افزایش تحریم‌های ظالمانه علیه جمهوری اسلامی ایران، تجارت غیرنفتی کشور در ۱۰ ماهه امسال ۱۸ درصد افزایش داشته است. این میزان افزایش، نشان از چه چیزی دارد؟

تقریبا در ۱۰ ماهه نخست سال ۱۴۰۱، حدود ۱۸ درصد رشد صادرات داشتیم و آمار قطعی صادرات ما از ۴۵ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار گذشت. با برنامه‌ریزی‌ها و تلاش‌های صورت گرفته برای ۲ ماه پایانی سال، امیدواریم این عدد از مرز ۵۱، ۵۲ میلیارد دلار عبور کرده و به بیشترین میزان رشد صادرات غیر نفتی کشور در طول ۱۰ سال گذشته دست یابیم. برخلاف ۱۰ سال گذشته، امسال بالاترین آمار و رکورد صادرات غیر نفتی کشور را زده و برای چند موضوع برنامه‌ریزی خواهیم کرد؛ موضوعاتی که از ابتدای دولت سیزدهم اقدامات لازم در خصوص آن‌ها را شروع کردیم.

ابتدا بحث متنوع کردن بازار‌های صادراتی کشور بود؛ یعنی به یک ظرفیت‌های جدیدی که پیشروی کشور است، توجه کنیم. ما بازار‌های خوب کشور‌های همسایه را در دولت جدید فعال کردیم، بازار‌های خوبی مانند عمان که تقریبا بیش از ۷۰ درصد رشد صادرات امسال‌مان به این کشور بود. سال گذشته هم باز ۷۰ درصد نسبت به سال ۹۹ رشد داشتیم که یک امار ویژه است. در حوزه اوراسیا هم امسال و در مجموع کشور‌های حوزه اوراسیا ۲۴ درصد رشد صادرات داشتیم.

از سوی دیگر، به برخی بازار‌ها و حوزه‌های بکر تجاری که واقعاً سال‌های سال برای کل حاکمیت و کشور مغفول مانده بود، (البته به دولت‌های قبلی و سیاست‌های‌شان کاری نداریم) توجه ویژه‌ای کرده‌ایم، ازجمله حوزه آفریقا که ظرفیت بسیار بالایی دارد و توجه بسیار ویژه‌ای در این دولت، به این بازار شد؛ بازاری که کشور‌هایی مانند ترکیه و چین حضور بسیار جدی در آنجا دارند.

در حوزه صادرات محصولات غیر نفتی، سال گذشته ۱۰۰ درصد رشد صادرات داشتیم و امسال حدود ۵۰ درصد بیشتر از سال ۱۴۰۰ رشد داشتیم. در حوزه صدور خدمات فنی و مهندسی و حضور در پروژه‌های حوزه آفریقا، امسال ۶۰۰ درصد رشد فعالیت‌ها، پروژه‌ها و صادرات خدمات فنی و مهندسی داشتیم. در حوزه آمریکای لاتین هم همینطور، در حوزه جنوب شرق آسیا واقعا این فعالیت‌ها صورت گرفت، در حوزه شبه قاره هند ما تقریبا ۸ درصد رشد داشتیم.

خوشبختانه توجه جدی و ایجاد تنوع در بازار‌های صادراتی هدف که در دولت سیزدهم دنبال می‌شد، یکسری رویکرد‌ها داشت. گام اول‌مان توسعه بازار بود، توسعه بازار یکسری فعالیت‌هایی را شامل می‌شد که در قدیم دنبال می‌شد مانند برگزاری نمایشگاه، اعزام پذیرش هیات و ... هرچند در گذشته این اقدامات صورت می‌گرفت، اما هدف و رویکرد مشخص و مدونی نداشت.

همانگونه که اشاره کردید، اتفاق‌های خوبی در ایجاد تنوع در بازار‌های صادراتی افتاده است، به موازات آن، باید برخی اقدامات در زیرساخت‌ها، جدا از برگزاری نمایشگاه، رویکرد‌ها و ... بیافتد تا آن چیزی که در حوزه تجارت خارجی دنبال می‌کنیم، تسهیل شود. این اتفاقات رخ داده است؟

گام نخست‌مان برای تغییر در روش‌های سنتی، هدفمند کردن فعالیت‌ها بود که اعزام و پذیرش هیات‌های خارجی و برگزاری و نظم‌دهی به نمایشگاه‌ها، جزو این موارد محسوب می‌شود.

اما در برخی دیگر از حوزه‌ها هم در توسعه بازار و هم در زیر ساخت‌هایی مانند لجستیک و مسائل بانکی یکسری اقدامات جدیدی در دولت صورت گرفت. به‌عنوان مثال یکی از این اقدامات، ایجاد ارتباط بین پلتفرم‌های بازاریابی ایرانی و پلتفرم‌های خارجی در همان بازار کشور‌های هدف بود. به جای اینکه تجار‌مان در یک بازار متنوع سردرگم باشند، بخواهند استفاده کنند از ظرفیت‌ها و زمانشان را صرف پیدا کردن نقطه هدف کنند؛ با ارتباط بین پلتفرم‌ها، فضای جدیدی را بر‌ای مدیریت زمان ایجاد کردیم تا اثر بخشی حضور تجار در بازار‌های مقصد را افزایش دهیم. در حوزه لجستیک هم روی فضا‌هایی مانند خطوط مستقیم حمل و نقل دریایی، تسهیل عبور و مرور در کریدور‌های مرزی و افزایش راندمان بنادر کشور فعالیت شد.

در حال حاضر در کشور‌های همسایه خطوط مستقیمی را ایجاد کردیم. در گذشته کالا‌های ایران در امارات به بازار‌های هدف ریکسپورت می‌شد، اما امروزه روی ایجاد ظرفیت خطوط مستقیم متمرکز شدیم. در حال حاضر برای کشور‌های همسایه خطوط مستقیم داریم و به حوزه آفریقا در سه بخش غرب، شرق و شمال شرق سه خط مستقیم برقرار شده است. برای غرب و شمال آفریقا هم به‌زودی خط مستقیم برقرار می‌شودو البته سازمان توسعه تجارت در اقدامات خود روی زیرساخت‌های دولتی متمرکز نشد بلکه از ظرفیت‌های بخش خصوصی استفاده کرد. خط غرب آفریقا که برای نخستین مرتبه در طول تاریخ جمهوری اسلامی ایران در حال ایجاد شدن است، با استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی است، یا خطوط مستقیم در کشور‌های منطقه غیر از امارات با ظرفیت بخش خصوصی ایجاد شده است.

جدا از اقدامات و برنامه‌ریزی‌های بسیار خوب سازمان در توسعه تجارت خارجی، به نظر می‌رسد در پیشبرد برخی از زیرساخت‌ها یا برنامه‌ریزی در بعضی از عملکرد‌ها در حوزه زیر ساخت‌ها، لایه‌های پایین مقاومت‌هایی را صورت می‌دهند، یا همچنان تفکر سنتی قبل همچنان حاکم است. در کنار امضای تفاهم‌نامه‌های سازمان توسعه تجارت باید اقدام بسیار خوبی با سرعت و شتاب بیشتری صورت گیرد که شاید به کندی پیش می‌رود...

در حوزه توسعه بازار به‌عبارتی فعال‌سازی ظرفیت دیپلماسی اقتصادی و تجاری، دولت در کوتاه مدت می‌توانست این موارد را فعال کند. در این زمینه، بحث افزایش تعداد رایزنان جمهوری اسلامی از ۵ به ۲۰ رایزن، موضوع اخذ مصوباتی از شورای امنیت و از مجموعه‌های مختلف برای استفاده از ظرفیت بخش خصوصی در حوزه رایزنی، بحث ایجاد مرا کز تجاری (امروز ۳۰ مرکز تجاری داریم) که ظرفیت بخش خصوصی بوده و برای راهنمایی و به عبارتی مدیریت روابط تجاری دو کشور تاسیس شده است، اقداماتی بود که خود را در کوتاه مدت نشان می‌دهد که باعث افزایش رشد صادرات، افزایش تقاضا در بازار‌های هدف و ... می‌شود.

اما برخی بحث‌های زیر ساختی وجود دارد مانند گمرکات، حوزه لجستیک یا حوزه روابط بانکی که تاحدودی زمان‌بر است. شما می‌توانید در بازار هدف برای کالای ایرانی تقاضا ایجاد کنید که واقعا در حوزه صنعت، برخی کالا‌های‌مان ناشناخته است، زیرا وقتی در حوزه کشور‌های هدف ورود می‌کنیم نخستین کالایی که از ایران می‌بینند، پسته و زعفران است، درحالیکه امروز توربین، کاتالیست، تجهیزات پزشکی صادر می‌کنیم.

وقتی شما این ظرفیت را به طرف مقابل معرفی کردید و تقاضا ایجاد شد، در لجستیک و موضوعات پشتیبانی باید پاسخگو باشیم، اما در کوتاه مدت نمی‌توان ظرفیت ریلی و گمرکات را توسعه دهیم. این موضوعات در ابتدا نیازمند زمان است که واقعاً دولت به این موضوعات توجه دارد. البته در لایه‌های پایین دست، تغییر و تحول لازم ایجاد نشده و هنوز رویکرد این است که یک دلار آفریقا و یک دلار روس را با یک دلار آلمانی و فرانسوی متفاوت می‌بینند؛ در صورتی که در حوزه تجارت شما باید در بازار جدید نفوذ کنید، درآمد ارزی را افزایش دهید و حضور پایداری داشته باشید.

آیا اقدامات لازم برای تغییر نگرش شروع شده است؟

- این موضوع در حال اتفاق افتادن است، زیرا پشتیبانی‌های خوبی را از مقامات بلندپایه داریم، خود رئیس جمهور، وزرا، معاون اول هم این پیشتبانی‌ها را انجام می‌دهند، اما گاهی اوقات مقاومت‌هایی وجود دارد و تلاش می‌کنیم مقابل این مقاومت‌ها ایستاده و آن‌ها را به سوی یک مسیر پایدار و مطلوب برای توسعه صادرات و تجارت کشور هدایت کنیم.

در خصوص فعالیت مراکز تجاری هم توضیح می‌دهید؟

- این مجموعه‌ها طی سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ توسعه دادیم و امروز بیش از ۳۰ مرکز تجاری داریم. در تمامی کشور‌های همسایه مراکز تجاری با موافقت اولیه فعال شده است. در حوزه آفریقا ۷ مرکز تجاری داریم، ۵ مرکز در حوزه اوراسیا و در حوزه‌های جنوب شرق آسیا و شرق آسیا مراکزمان فعال است.

برای این مراکز بیش از ۵۰ نوع خدمت برای آن‌ها مشخص شده که ارائه خدمات مشاوره‌های کسب و کار، حقوقی و آماد و حمل و نقل، اعزام و پذیرش هیات‌های تجاری، زمینه‌سازی برای حضور شرکت‌های ایرانی در نمایشگاه‌های معتبر کشور‌های میزبان و استفاده از ظرفیت‌های فضای مجازی برای معرفی توانمندی‌های صادراتی ایران، از جمله خدمات قابل ارائه از سوی مراکز تجاری برای توسعه تجارت است.

نتایج اتفاقاتی از جمله افزایش‌های صورت گرفته در حوزه تجارت خارجی، توسعه مراکز مختلف و ... چگونه به‌صورت ملموس (مستقیم یا غیر مستقیم) توسط مردم دیده می‌شود؟

وظیفه ما توسعه صادرات است، اما در آن فرایند در حال تلاش هستیم. در ابتدا، به طور کارشناسی و علمی، وقتی توسعه صادرات اتفاق می‌افتد، رونق تولید را به‌دنبال دارد، واحد‌های تولیدی کشور فعال می‌شوند و بازار‌هایی پیشروی‌شان قرار می‌گیرد. مخصوصاً در دوره‌ای که با سال‌های سال تورمی که اتفاق افتاده، درآمد و قدرت خرید مردم کاهش پیدا کرده، واحد‌های تولیدی دنبال بازار‌های جدید هستند که توسعه صادرات و ایجاد ظرفیت‌های جدید صادراتی می‌تواند به واحد‌های تولیدی کمک کند. مطمئنا رونق تولید منجر به ایجاد اشتغال، حفظ اشتغال و به‌عبارتی توسعه صنعتی کشور می‌شود.

این نکته، مدنظر شخص آقای رئیس جمهور هم بود و ایشان گفتند غیر از اینکه در فرایند فعال‌سازی دیپلماسی اقتصادی و توسعه صادرات که آثار غیر مستقیمی در سفره مردم دارند، فعالیت می‌کنید، یکسری راهکار‌ها هم تعریف شود که مردم از نزدیک دیپلماسی فعال دولت را لمس کنند.

در این راستا، تلاش کردیم که به‌طور مستقیم استان‌های کشور را با مقاصد بازار‌های صادراتی‌مان ارتباط دادیم یعنی الان بعضی از استان‌های کشور با استان‌های کشور هدف در ارتباط هستند، مثلا استان اصفهان را با استان سن‌پترزبورگ روسیه، استان فارس را با آفریقا و استان‌های جنوبی کشور مانند بوشهر را با کشور‌های عربی ارتباط دادیم و استان سیستان و بلوچستان را بر روابط تجاری با پاکستان متمرکز کردیم. این مساله در سه منظر گردشگری، بحث مراودات تجاری و همکاری‌ها و مشارکت‌های صنعتی اتفاق افتاده است. اتاق‌های استانی فعال شده‌اند، معاونت‌های اقتصادی استانداری و ... محور شدند و تلاش می‌کنیم تمرکز زدایی هم داشته باشیم تا همه فعالیت‌ها در تهران متمرکز نشود. به عبارتی استان‌ها با فعالیت در عرصه بین‌الملل آشنا و درگیر شوند که این مساله در رشد و رونق تولید استانی و منطقه‌ای بسیار موثر است.

در همه سفر‌های خود برای امضای تفاهم‌نامه‌ها، سفر‌های اقتصادی در حوزه توسعه تجارت، بر صادرات در حوزه کالا‌ها با ارزش افزوده بیشتر تاکید دارید. ضمن اینکه برای مدیریت منسجم در حوزه واردات هم تاکید دارید. راجع این موضوع هم توضیح دهید؟

- یکی از موضوعاتی که در کنار تنوع ایجاد کردن در بازار‌های صادراتی در سازمان توسعه تجارت مدنظرمان بود، حرکت به سمت صادرات کالا‌های با ارزش افزوده بیشتر بوده است. نکته‌ای که بعضاً برخی از دوستان می‌گویند وزن صادرت‌مان رشد جدی نداشته یا به عبارتی کم بوده، اما ارزش افزایش پیدا کرده، ما به این سمت حرکت می‌کنیم. به‌عنوان مثال در حوزه دارو‌های بیوتکنولوژی به ازای هر تن دارو ۲۷ هزار دلار ارزش افزوده دارید، درصورتی‌که در حوزه کاشی سرامیک ۵۷ دلار می‌شود، یعنی شما همان میزان تناژی که صادرات انجام می‌دهید، ارزش افزوده به مراتب بالاتری دارید. این موضوع در حوزه‌های قطعات خودرو، تجهیزات صنعتی، کیف و کفش و ... وجود دارد.

ما حوزه‌های کالایی را دسته‌بندی کردیم و بیشترین تمرکز و اولویت‌مان را در شناسایی ظرفیت‌هایی گذاشتیم که ایران در آن مزیت نسبی دارد، واقعاً در حوزه صنعتی ظرفیت خوبی داریم، اما در بازار‌های هدف ما شناخته شده نیست.

یعنی هم ارزش افزوده بیشتر و هم تنوع گسترده‌تر؟

- بله دقیقا، این نکته برای‌مان جالب بود که در بازارها، نمایشگاه‌ها، هیات‌ها، حتی پذیرش و دعوت از صنایع بزرگ کشور‌های هدف برای بازدید از زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های صنعتی و تولیدی کشور که این ارتباط به وجود می‌آید، برای کشور‌های مقصدمان جای تعجب داشت که آیا ایران به سطح از پیشرفت و فناوری دست پیدا کرده است.

امروز در بسیاری از حوزه‌ها حتی در حوزه قطعات خودرو لایسنس عرضه می‌کنیم، در حوزه دارو‌های بیوتکنولوژی ما قرارداد‌های چند ۱۰ میلیون دلاری داریم. ان‌شاءالله به‌زودی در یکی از کشور‌های هدف، یک دستاورد بسیار بزرگ در حوزه تجهیزات پزشکی داریم که طی ۲-۳ ماه آینده خبر آن که بسیار مسرتبخش است، اعلام می‌شود.

همچنین در حال عبور از بحث‌های فانتزی در حوزه صادرات محصولات دانش‌بنیان و دستیابی به حوزه تجاری آن هستیم. این بزرگ‌ترین اقدامی است که اگر انجام دهیم، می‌توانیم حضور پایدار در بازار‌های هدف داشته باشیم. وقتی محصول کشاورزی و نیمه خام (مثل شمش، ورق، محصولات پلیمری و پتروشیمی) صادر می‌کنید، چون برندینگ نیست و نشان ندارد، حضور پایدار و مستمری برای‌مان ندارد و به‌راحتی قابل جایگزینی در میان مدت از سوی رقبا بوده، اما اگر شما محصول نهایی صادر و روی کیفیت و استاندارد آن کار کنید، شما ماندگاری چند ده ساله در بازار هدف خواهید داشت که این اقدام را انجام دادیم.

یک موضوع بسیار مهمی که در دوره جدید در وزارت صنعت، معدن و تجارت مورد توجه قرار گرفته، مشارکت‌های صنعتی است. الان در ۲-۳ کشور همسایه خطوط تولید مشترک لوازم خانگی ایجاد کردیم. یک جا محصول نهایی صادر می‌کنید، هم در هزینه حمل و نقل دچار مشکل هستید و کمتر می‌توانید رقابت کنیم و هم نکته مهم این است که کشور‌های مقصد دنبال بومی‌سازی و داخلی‌سازی تولیداتشان هستند. وقتی در این کشور‌ها واحد‌های تولیدی می‌زنیم، محصولات را ارسال می‌کنیم، مثلا در حوزه لوازم خانگی الکتروموتور، برد و محصولات مختلف را از ایران صادر می‌کنیم، آنجا مونتاژ می‌کنیم. این اتفاق از یکسو واقعاً تعرفه به‌عنوان مواد اولیه محسوب می‌شود، تعرفه پایینی دارد و یک بازار رقابتی به شما می‌دهد و از سوی دیگر در قالب یک نشان مشترک تجاری در بازار مقصد، حضوری ماندگار و پایدار دارید و دیگر نسبت به نوساناتی که به‌وجود می‌آید، نگرانی ندارید. این‌ها رویکرد‌هایی است که برای حضور پایدار در بازار‌های مقصد داریم.

در خصوص مدیریت واردات هم توضیح می‌دهید؟

- نکته دیگر در حوزه مدیریت واردات است که از ابتدای سال این مساله مورد توجه جدی وزارت صنعت، معدن و تجارت بود. اگر طی چندماه اخیر مقداری در حوزه تراز تجاری دچار مشکل شدیم، تمرکز و تاکید دولت طی چند ماه گذشته برای تامین کالا‌های اساسی بود. ما رشد فزاینده‌ای را در تامین کالا‌های اساسی مردم داریم، اما در حوزه کالا‌های مصرفی، این کاملاً مدیریت شده است.

امروز ۷۰ درصد واردات‌مان، واردات مواد اولیه است، حدود ۲۰ درصد واردات مواد و ماشین آلات و تجهیزات است و تنها ۱۰ الی ۱۳ درصد مواد مصرفی است که آن را هم مدیریت می‌کنیم. مدیریت واردات یک اصل است که از ابتدا مورد توجه دولت بوده است.

در حوزه صنعت، معدن و تجارت، کاهش واردات مواد مصرفی داشتیم، اما در حوزه صنایع غذایی و در حوزه کالا و محصولاتی که نهاده‌های تولیدی بودند برای امنیت غذایی کشور، با توجه به آن ضرورت‌هایی که داشت، جنگ اوکراین، نگرانی از کمبود از مواد غذایی مورد نیاز، یک مقداری افزایش واردات در آن حوزه داشتیم.

* آنچه در قالب تجارت آزاد، تفاهم‌نامه‌های سازمان شانگ‌های یا تفاهم‌نامه دو جانبه یا چند جانبه امضا شده است، در هدف‌گذاری سازمان توسعه تجارت برای افزایش صادرات، مدیریت واردات و هر برنامه‌ریزی دیگر چه تاثیری خواهد داشت؟

یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در توسعه تجارت و توسعه صادرات مطرح است، رقابت‌پذیر بودن قیمت کالای شما در بازار مقصد است. همیشه این مثال را می‌زنیم که ترکیه با تمرکز بر این حوزه، همواره در حال کاهش تعرفه واردات کالای خودش در بازار‌های مقصد است که این فرایند از طریق پیمان‌های تجارت آزاد و یا تعرفه‌های ترجیحی اتفاق می‌افتد.

در طول سال‌های گذشته، ما تنها یک تجارت آزاد با سوریه داشتیم که آن را هم فعال نکردیم و یکی دو تجارت ترجیحی هم داشتیم. در طی فعالیت دولت سیزدهم، نخستین گامی که برداشته شد، فعال کردن تجارت‌های ترجیحی است و تلاش برای به ثمر رساندن مذاکرات تجارت آزاد.

طی یکسال اخیر، یک تجارت آزاد را با اتحادیه اوراسیا دنبال می‌کردیم و تمام تمرکزمان روی این موضوع بود که این تفاهم‌نامه و موافقتنامه، نهایی شود. یک کار بسیار بزرگی بود، نخستین موافقتنامه تجاری، چند کشوری و چند ملیتی جمهوری اسلامی بود که به ثمر رسید. این اتفاق، یک اتفاق مثبتی است که بعد از تصویب در دولت و مجالس ۶ کشور، از اواسط سال آینده می‌تواند یک بازار کاملاً رقابتی را پیشروی ایران بگذارد که ۹۰ درصد کالا‌های تولیدی ما با تعرفه صفر وارد بازار‌های کشور‌های هدف شود.

برای همین فرایند، مذاکرات‌مان را با کشور‌های جنوب شرق آسیا، اندوزی، تایلند، ویتنام و ... شروع کرده، با پاکستان طی سه چهار هفته گذشته به عبارتی تعرفه ترجیحی‌مان را فعال و موافقتنامه تجارت آزاد را شروع کردیم، در آمریکای لاتین با ونزوئلا و نیکاراگوئه مذاکرات تجارت آزاد را شروع می‌کنیم. این اتفاق فرصتی را برای حضور رقابتی کالا‌های‌مان در بازار‌های کشور‌های هدف، پیش روی‌مان می‌گذارد.

اما یک نکته مهم دارد ما چه کشور‌هایی را برای تجارت آزاد انتخاب می‌کنیم؟ ما یکسری تجارت آزاد با برخی از کشور‌ها داشتیم که به خاطر مسالئ سیاسی اسم آن‌ها را نمی‌برم؛ دیدیم اگر واقعاً این‌ها نهایی شود یا تجارت ترجیحی‌ها فعال شود که در دولت‌های قبلی یک مقداری کم توجهی شده بود، به مبدایی برای واردات از این کشور‌ها تبدیل می‌شویم. به نوعی با توجه به قدرت رقابت‌پذیری این کشور‌ها در حوزه تولیدات محصولات صنعتی و کشاورزی، تولید ما آسیب می‌بیند، اما این کشور‌هایی که ما انتخاب کردیم که حاصل مطالعات گسترده مثلا موسسات پژوهشی‌مان مانند موسسات پژوهشی بازرگانی، اتاق بازرگانی و مجموعه مختلف کشور‌هایی هستند که اقتصاد مکمل با ایران دارند. یعنی آن مواد اولیه‌ای که اشاره کردم ۷۰ درصد واردات‌مان مواد اولیه و واسطه‌ای است، از این کشور‌ها با قیمت مناسب می‌تواند تامین شود. اولویت و ویژگی این کشور‌ها، صادرات مواد اولیه است و در مقابل نیاز به محصولات نهایی و کالا‌های صنعتی ما دارند.

تعداد رایزن‌های بازرگانی‌مان از ۵ به ۲۰ رسیده، فکر می‌کنید این عدد کم نیست؟ با توجه به اینکه ما توسعه مناسبات اقتصادی و تجارت خارجی را در دستور کار داریم؟

این نکته مهمی است؛ توسعه‌ای صورت گرفته با شرایط خاص بوده است، زیرا با تلاش‌ها و همکاری‌های مختلف، تامین بودجه و انتخاب رایزن بازرگانی صورت گرفت. همچنین شرایط سختی که انتخاب رایزن دارد مانند کارمند رسمی بودن، از یکسری وزارتخانه‌های خاص بودن، یکسری تخصص‌ها و مطالعات خاص داشتن؛ دایره انتخاب را محدود می‌کند.

ما دنبال استفاده از ظرفیت بخش خصوصی برای توسعه فعالیت‌های رایزنی هستیم که یکسری مصوبات را اخذ کردیم و عزیزانی که در بخش خصوصی فعال هستند، به ما کمک می‌کنند. استفاده از ظرفیت مراکز تجاری را در برنامه‌ریزی قرار دادیم، زیرا بخش خصوصی هستند. مراکز تجاری ایران در روسیه توسط اتاق تعاون و مرکز تجاری در امارات با کمک اتاق بازرگانی ایجاد شده است. حتی ما ۳-۴ مرکز در اروپای شرقی، لهستان، رومانی داریم. مرکز تجاری در مجارستان با همکاری خانه صنعت و معدن ایجاد شده است. این مراکز همان وظایف رایزن را دنبال می‌کنند، اما با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی. با این رویکردی که داریم، تلاش می‌کنیم بتوانیم با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و کمکی که سال آینده در بودجه سازمان برنامه و بودجه و مجلس به ما دارند، بتوانیم ظرفیت را افزایش دهیم.

کشور‌هایی که مقاصد صادراتی و وارداتی‌مان هستند، کشور‌های محدودی هستند. آیا برنامه‌ریزی خاصی در قالب تجارت آزاد یا سایر موافقتنامه‌ها برای گسترش تعداد این مقاصد وجود دارد؟

یکی از اصلی‌ترین اهداف سازمان توسعه تجارت، تنوع بخشی به بازار‌های صادراتی است. امروز صادرات‌مان به بعضی از کشور‌های همسایه و برخی از حوزه‌ها مانند آفریقا، جنوب شرق آسیا و حوزه اوراسیا الان به عدد چند میلیارد دلار می‌رسد و با تمرکزی که داریم، این روند صعودی است. مطمئنا با حمایت و کمک سایر ارگان‌ها، دستگاه‌ها و نهاد‌ها و فعال کردن زیر ساخت‌ها، خصوصاً در حوزه‌های لجستیک و حوزه مالی، این ظرفیت‌ها فعال می‌شود و مقاصد صادراتی کشور قطعاً متنوع‌تر خواهد شد.

همچنین باید تاکید کرد که یکی از راهکار‌های مدیریت قیمت ارز و رونق تولید بحث توسعه صادرات است. تمرکز سازمان توسعه تجارت طی یکسال و نیم گذشته، توسعه صادرات و رفع موانع پیشروی صادر کنندگان بوده که این رویه را ادامه داده تا بتوانیم دستاورد‌های دیگری را در برنامه‌های مختلف اطلاع‌رسانی کنیم.