سهم و نقش معلمان در افزایش بُعد عینی و ذهنی امنیت اجتماعی

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری آنا از پایگاه خبری پلیس، سردار سعید منتظرالمهدی معاون اجتماعی ناجا در یادداشتی به مناسبت گرامیداشت روز معلم آورده است: «در وصف معلم و معلمی فراوان نوشته‌اند و خوانده‌ایم. با این وصف همچنان باید در وصف این قشر برگزیده و صنف فرهیخته و خردمند نوشت و خواند تا همه ما بیشتر و بیشتر به عظمت و اهمیت و ماندگاری کار و حرفه این مربیان دلسوز، با اخلاق، کم توقع، صبور و ایثارگر جامعه واقف شویم... تا شاید اندکی قدردان تلاش‌ها و سپاسگزار اقدامات آنان باشیم.

گر چه همه ما اذعان داریم که هر چقدر در وصف بزرگی این استادان تربیتی و پرورشی جامعه بگوییم و بنویسیم باز هم کم گفته‌ایم و اندک نگاشته‌ایم و تنها اندکی از بسیار را نمایان ساخته‌ایم. بویژه اثرات تربیتی، علمی، فرهنگی، اجتماعی و...

تلاش معلمان گرامی آنچنان پر دامنه و پر شمول است که پرداختن به هر یک از آن‌ها مثنوی هفتاد من است و من در این نوشتار مجمل تنها بنا دارم یکی از اثرات کار معلمان شریف جامعه را که از قضا کمتر مورد توجه اهل قلم و بیان واقع شده است، یادآور شوم.

اثری که من بنا دارم از آن سخن بگویم نقش و کارکرد معلمان در ایجاد و تقویت و استمرار امنیت اجتماعی است، ما مطالعات کمی و کیفی زیادی در اختیار داریم که آشکار می‌سازد معلمان ما در افزایش هر دو بعد امنیت اجتماعی یعنی هم بعد عینی آن و هم وجه ذهنی آن، سهم و نقش دارند.

به بیان گویا‌تر، معلمان ما، هم قادرند وقوع کجروی و جرم و انحراف اجتماعی را کاهش دهند (بعد عینی امنیت اجتماعی) و هم می‌توانند نگرانی، دغدغه، دلواپسی و احساس ناامنی مردم جامعه را فرو بکاهند و احساس امنیت آنان را افزایش دهند (بعد ذهنی امنیت اجتماعی).

معلمان وجه اول را به دو طریق محقق می‌سازند. طریق نخست آنکه، آنان انسان‌هایی را پرورش می‌دهند که گام نهادن در راه کجروی و انحراف و بزهکاری را نه تنها جرم تلقی می‌کنند بلکه آن را عملی غیر اخلاقی و گناه آلود می‌شمارند و لاجرم از اندیشیدن به آن اجتناب می‌ورزند.

به تعبیر دیگر، معلمان ما، در کنار اهتمام جدی به شناخت عاطفی و جسمانی فرزندان جامعه، می‌کوشند تا بعد معنوی و اخلاقی آنان را نیز پرورش دهند و وجدان اخلاقی نیرومندی در نظام روانی آنان پدید آورند.

بی‌نیاز به هیچ استدلالی، افرادی که از وجدان اخلاقی نیرومندی برخوردار باشند برای دست نیازیدن به کنش‌های مخل امنیت اجتماعی نیازی به کنترل بیرونی ندارند و به صورت خودانگیخته و با برخورداری از کنترل درونی، از هنجارشکنی و قانون ستیزی اجتناب می‌ورزند و با تقویت تاب آوری روانی در مواجهه با پدیده‌ها و آسیب‌های اجتماعی، از بحران‌های پیش رو، سربلند بیرون می‌آیند.

اما، روش دیگری که معلمان ما از آن برای افزایش امنیت اجتماعی بهره می‌گیرند مداخله پیشگیرانه در مشکلات رفتاری و کرداری دانش آموزان و اصلاح خطاهای تربیتی والدین است.

آنان از این واقعیت آگاه‌اند که شماری از کودکان و نوجوانان به سبب ترکیب عوامل زیستی، روانی و اجتماعی، مستعد دست یازیدن به اقدامات کجروانه و رفتارهای آسیب زا و امنیت ستان هستند.

لیکن با مداخله زودرس و اقدامات پیشگیرانه می‌توان آسیب پذیری و آسیب زایی آنان را از میان راند.

همه ما می‌دانیم که شمار زیادی از معلمان مسئول و آگاه با اقدامات مشاوره‌ای و مداخلات تربیتی و درمانی خود از سوق یافتن شمار زیادی از این گونه کودکان و نوجوانان به ورطه بزهکاری و کنش‌های انحرافی جلوگیری می‌نمایند و بدین ترتیب از کاهش امنیت اجتماعی (در بعد عینی آن) جلوگیری می‌نمایند.

معلمان امنیت آفرین جامعه ما، برای شکل دادن دنیای روانی امن در درون فرزندان جامعه و ایجاد زمینه‌های نضج و تقویت احساس امنیت، از روش‌های مختلفی استفاده می‌نمایند. اما، از آن میان به نظر می‌رسد که یکی از تلاش‌های آنان اثرگذار‌تر و ماندگار‌تر است.

این تلاش کمک به شکل گیری نگرش واقع بینانه و توام با خوش بینی به جهان پیرامون در کودکان و نوجوانان است. شواهد نشان داده‌اند وقتی چنین نگرش و برداشتی در ذهن کسی شکل بگیرد او همواره احساس امنیت خواهد کرد. چه، او می‌داند که گر چه اتفاقات زیاد و رخ دادهای طبیعی و ساخته دست بشر در دنیای پیرامون او چهره می‌نمایند اما...

اولاً: شمار آن‌ها اغلب کمتر از رخ دادهای مثبت است و ثانیاً: بسیاری از آن‌ها را می‌توان با درایت و عقلانیت و هوشمندی از میان راند.

از آن گذشته، معلمان ما در درون مدرسه دنیای امن، شاد و احترام آمیزی خلق می‌کنند که به نوبه خود سهم زیادی در پرورش امنیت روانی دانش آموزان دارد و من به سهم خود بوسه بر دستان معلمان زحمتکش و بی‌توقع می‌زنم و هماره خود را مدیون آنان می‌دانم.»