تولید دانش‌بنیان فرآورده‌های آزمایشگاهی و پزشکی

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ مدیران یک شرکت دانش‌بنیان به عنوان متخصصان حوزه میکروب‌شناسی پزشکی، بیوشیمی بالینی و فیزیولوژی به منظور توسعه اقتصاد دانش‌بنیان به تولید فرآورده‌های آزمایشگاهی و پزشکی روی آورده‌اند. فرآورده‌هایی که از کشور‌های اروپایی و چین و ...  به کشور وارد می‌شود.

این متخصصان و فناوران در حوزه تولید فرآورده‌ها و تجهیزات مورد نیاز در آزمایشگاه‌های علوم پزشکی و تشخیص طبی و حتی اتاق‌های عمل و بیمارستان‌ها فعالیت داشته و تاکنون ۱۶ عنوان محصول پرکاربرد را تولید کرده‌اند و در مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمین به عنوان بستری علمی برای تجاری‌سای طرح/ایده‌های خلاقانه و دانش‌پایه و پذیرای صاحبان طرح‌های نوآورانه، مستقر هستند.

داود آزادی مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان «ساتراس زیست فناور» که از سال ۱۳۹۷ با هدف تجاری‌سازی طرح‌ها و ایده‌های خلاقانه در حوزه تجهیزات و فرآورده‌های علوم آزمایشگاهی و علوم پزشکی در مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمین راه‌اندازی و مستقر شده است در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری آنا درباره فعالیت‌های این شرکت سخن گفته است که در ادامه می‌خوانیم.

آنا: درباره فعالیت شرکت دانش‌بنیان در حوزه تجهیزات و فرآورده‌های علوم آزمایشگاهی و علوم پزشکی توضیح دهید.

آزادی: این شرکت دانش‌بنیان از سال ۱۳۹۷ و با حمایت‌های مادی و معنوی مرکز رشد دانشگاه آزاد واحد خمین در زمینه تولید فرآورده‌های آزمایشگاهی و پزشکی کار خود را آغاز کرد و تاکنون موفق به تجاری‌سازی حداقل ۱۰ عنوان محصول ارزشمند شده است که تاکنون از شرکت‌های چینی و اروپایی وارد کشور شده است.

لازم است دوایر دولتی و اداری و نهاد‌هایی که صدور مجوز‌ها و تأییدیه‌های تولید را بر عهده دارند با اصلاح برخی مقررات اداری راه را برای این نوع تولیدات دانشگاهی هموارتر کنند.

شرکت علاوه بر دریافت سه گواهی ثبت اختراع، موفق به اخذ مجوز‌ها و تأییدیه‌های فنی و علمی از مراجع ذی‌صلاح از جمله سازمان غذا و دارو شده است و به‌تازگی موفق به اخذ گواهی دانش‌بنیان سطح ۳ شیده و به دنبال دریافت ایزو‌ها و مجوز GMP است.

بسیاری از تجهیزات و فرآورده‌های آزمایشگاهی مانند محیط‌های کشت، محلول‌های رنگ‌آمیزی، معرف‌ها و شناساگر‌های کنترل کیفی از کشور‌های اروپایی و چین به کشور ما وارد می‌‌شود درحالی‌که دانش و توان تولید بسیاری از آنها در کشورمان موجود است؛ بنابراین، این واحد فناور با تمرکز روی موضوع و با هدف پوشش نیاز کل کشور و حتی صادرات در این حوزه حرکت می‌کند.

اکنون همه آزمایشگاه‌ها، خط تولید و فضا و تجهیزات لازم برای تولید را در یک مجموعه ۲۵۰ متر مربعی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمین گردآورده‌ایم و قدردان حمایت‌های دانشگاه هستیم.

آنا:‌ از چه زمانی فعالیت خود را آغاز کردید و تاکنون چه موفقیت‌هایی در مسیر طی شده حاصل شده است و چه دستاورد‌هایی داشته‌اید؟

آزادی: آشنایی شرکت با مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمین و رئیس مرکز سال ۱۳۹۵ کلید خورد. از آن زمان در راستای تجاری‌سازی طرح‌ها و ایده‌های خلاقانه جلسات فنی بسیاری برگزار شد. همان زمان، رئیس وقت واحد خمین با استقرار شرکت در مرکز رشد موافقت کرد، سپس از سال ۹۷ و با جدی‌شدن برنامه‌ها، شرکت را ثبت کردیم. ابتدا با یک محصول و سپس محصولات بعدی و بعدی وارد عرصه تولید شدیم.

تاکنون سه گواهی ثبت اختراع، تأییدیه‌های فنی و تخصصی از سازمان ملی استاندارد، مجوز تولید از سازمان غذا و دارو و عنوان‌های برتر در رویداد‌ها و همایش‌های مختلف داشته‌ایم. امسال نیز برای دومین بار در هفته پژوهش استان مرکزی به عنوان شرکت فناور برتر انتخاب شده‌ایم.

آنا: زمینه فعالیت و نوع محصول و خدمات شرکت دانش بنیان شما چیست؟

آزادی: شرکت در حوزه تولید فرآورده‌ها و تجهیزات مورد نیاز در آزمایشگاه‌های علوم پزشکی و تشخیص طبی و حتی اتاق‌های عمل و بیمارستان‌ها فعالیت داشته و تاکنون ۱۶ عنوان محصول پرکاربرد را تولید کرده‌ایم. اکنون نیز پیگیری‌های لازم برای اخذ ایزو‌های بین‌المللی و مجوز GMP در دست اقدام است.

آنا: آیا شرکت متبوع شما در کسب درآمد‌های غیرشهریه‌ای دانشگاه نقشی داشته است و دانشگاه سهمی از فعالیت شما دارد؟

آزادی: تاکنون مسیر توسعه یافتگی و رشد را در قالب فرایند‌های مرکز رشد واحد خمین طی کرده و از امسال به مرحله کسب درآمد و تجاری‌سازی محصولات رسیده‌ایم. 

مرحله اخذ تأییدیه‌ها و مجوز‌های تولید بسیار طولانی، طاقت فرسا و پیچیده و گاهی مبتلا به بوروکراسی غیرضرور اداری بوده و حداقل سه سال از وقت و هزینه و توان شرکت را به خود معطوف داشته است.

دانشگاه طبق مقررات مراکز رشد سهم بسزایی در حمایت‌های مادی و معنوی شرکت داشته و بدیهی است در درآمد‌های شرکت نیز سهیم شود. امیدواریم از امسال و با انجام بازاریابی‌های اصولی بتوانیم بخشی از بازار را به طور دائم به خود اختصاص دهیم تا در ایجاد درآمد‌های غیرشهریه‌ای دانشگاه سهم چشمگیر داشته باشیم. اکنون در آغاز راه فروش هستیم و درآمدهایمان به واسطه خرد بودن میزان فروشمان اندک بوده و البته صرف تجهیز بهتر شرکت شده است.

آنا: محصول شرکت متبوع شما چه نیازی از نیاز‌های مردم و کشور را برطرف می‌کند؟

آزادی: می‌توانیم بخش اعظمی از نیاز آزمایشگاه‌های تشخیص طبی، سیستم‌های استریل کننده بیمارستانی، اتاق‌های عمل و دندان پزشکی‌ها را به انواع محیط‌های کشت میکروبی، محلول‌های رنگ آمیزی، معرف‌های بیوشیمیایی و شناساگر‌های کنترل کیفی بیولوژیک پوشش دهیم.

آنا:‌ نواقص و کمبود‌ها در راه تجاری‌سازی محصولات فناور را بیان کنید.

آزادی: فرایند اخذ مجوز‌های تولید و تأییدیه‌های محصول از مراجع ذی‌صلاح بسیار دشوار و گاهی ناامیدکننده و مستهلک است. از طرفی در شهرستان‌ها دسترسی واقعی (نه مجازی) به شبکه‌های فروش و سرشاخه‌های توزیع کالا آنطور که در تهران و مراکز استان وجود دارد، وجود نداشته و این باعث می‌‌شود در جذب بازار کلان و پایدار با مشکلات عدیده دست و پنجه نرم کنیم. همین عامل با گذشت زمان بسیار طاقت‌فرسا شده و در مواردی موجب تعطیلی شرکت‌های فناور و نوپا می‌‌شود.

آنا: آیا حمایت لازم را از سوی دانشگاه و مراکز و نهاد‌های مربوط با مأموریت خود داشته‌اید؟ انتظارتان از مسئولان چیست؟

می‌توانیم بخش اعظمی از نیاز آزمایشگاه‌های تشخیص طبی، سیستم‌های استریل کننده بیمارستانی، اتاق‌های عمل و دندان پزشکی‌ها را به انواع محیط‌های کشت میکروبی، محلول‌های رنگ آمیزی، معرف‌های بیوشیمیایی و شناساگر‌های کنترل کیفی بیولوژیک پوشش دهیم.

آزادی: از مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمین و مدیر مرکز رشد این دانشگاه تشکر و قدردانی می‌‌کنیم. انصافاً صادقانه و امیدوارانه و محکم در کنار شرکت ایستاده‌اند و این بزرگ‌ترین شانس شرکت بوده است. دانشگاه مجموعه‌ای مجهز و مناسب به مساحت ۲۵۰ متر مربع را به همراه بخشی از تجهیزات در اختیار شرکت قرار داده و می‌کوشد راه ارتباط فناوران با مسئولان و بازار باشد.

در برخی ارگان‌های دولتی که متولی صدور برخی تأییدیه‌های فنی و یا مجوز‌های تولید و بهره‌برداری هستند، ریل‌گذاری لازم از طریق صدور دستورالعمل‌های چابک صورت نگرفته است و گاهی دیده می‌شود مدیران و کارشناسان نه تنها به مقوله تولید دانش‌‌بنیان اعتقاد ندارند، بلکه خلاف آن نیز حرکت می‌‌کنند. با این موارد زیاد برخورد داشته‌ایم و از طریق مسئولان شهرستان مانند فرماندار و نماینده مجلس پیگیری هم کرده‌ایم.

با اقدامات سازنده‌ای که دانشگاه آزاد برایمان انجام داده است، ارتباط قوی با فرماندار و نمایندگان ادوار شهرستان خمین در مجلس داشته و داریم. این یکی از حمایت‌های معنوی است که دانشگاه‌ها می‌‌توانند برای شرکت‌های نوپا و فناور داشته باشند. نکته قابل توجه و تأکید اینکه به منظور رشد و شکوفایی مراکز رشد، برخی مقررات و دستورالعمل‌ها در مراکز رشد نیازمند به‌روزرسانی بوده و بودجه‌های حمایتی هم باید افزایش یابد.

آنا: بحران کرونا چه تأثیری در فعالیت شما داشت و آیا در زمینه مقابله با کرونا هم محصول یا خدماتی داشته‌اید؟

آزادی: کرونا مشوق فناوران شرکت در تولید برخی محصلات بود به‌طوری‌که شورای دانش‌بنیان استان مرکزی بودجه حمایتی برای شرکت تعیین کرد.

آنا: و سخن آخر....

آزادی: حمایت از طرح/ایده‌های خلاقانه در مراکز رشد، سرا‌های نوآوری و مراکز تحقیقاتی دانشگاهی اتفاق بسیار خوبی است که سال‌های اخیر رخ داده است و باعث ورود دانشگاه‌ها به عرصه ارزش آفرینی و خلق ثروت از راه دانش و تقویت اقتصاد دانش‌بنیان شده است. این مهم، باعث می‌‌شود استادان و دانشجویان به دنبال تحصیل مهارت‌محور باشند تا بتوانند از راه دانش کسب درآمد و ایجاد اشتغال پایدار کنند؛ ینابراین علاوه بر تقویت ابعاد مختلف این موضوع، لازم است دوایر دولتی و اداری و نهاد‌هایی که صدور مجوز‌ها و تأییدیه‌های تولید را بر عهده دارند با اصلاح برخی مقررات اداری راه را برای این نوع تولیدات دانشگاهی هموارتر کنند.

گفتگو از مرتضی توکلی