ایجاد فرهنگ و الفبای کار گروهی در بستر انجمن‌های علمی

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ احسان عربی مفرد- انجمن‌های علمی در دانشگاه آزاد اسلامی چند سالی است که زیر نظر باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه در هر واحد دانشگاهی فعالیت می‌کنند و سالانه فعالیت آنها رتبه‌بندی و اعلام می‌شود.

انجمن‌های علمی دانشجویی متشکل از دانشجویان فعال، باانگیزه و با ظرفیت‌های بالا هستند که موجب تجمیع و متمرکزشدن دانشجویان مشتاق به فعالیت‌های پژوهشی و علمی می‌شوند.

بخش عمده این ظرفیت‌ها، ابتدای کار به‌صورت بالقوه هستند و اگر دانشگاه‌ها بستر مناسبی را برای فعالیت انجمن‌ها فراهم آورند؛ بالفعل‌شدن این ظرفیت‌ها دور از دسترس نخواهد بود؛ بنابراین در راستای ترویج روحیه علمی، توانمندسازی و ایجاد انگیزه در دانشجویان، دانشگاه باید انجمن‌های علمی دانشجویی را فعال و حمایت کند.

پوشش خلا‌ءهای موجود در زمینه‌های علمی و پژوهشی از وظایف انجمن‌های علمی است که با ارائه راه حل برای مسائل علمی و برگزاری برنامه‌های مختلف می‌توان این خلا‌ءها را جبران کرد.

انجمن علمی دانشجویی زیست‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسللامشهر در آخرین رتبه‌بندی مرکز دفتر مرکزی باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی با امتیاز ۱۰۷ و ۲۵ فعالیت در گروه +A کشوری قرار گرفت.

خبرنگار خبرگزاری آنا در شماره ۹۱ از پرونده «توسعه دانش‌های نو با انجمن‌های علمی» درباره مأموریت‌ها، اهداف، برنامه‌ها، دستورکار‌ها و دستاورد‌های انجمن علمی دانشجویی زیست‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر با کیانوش سلطانی دانشجوی کارشناسی ارشد میکروبیولوژی و دبیر انجمن زیست‌شناسی واحد اسلامشهر گفت‌وگو کرده است که در ادامه می‌خوانیم.

آنا: از انجمن علمی دانشجویی زیست‌شناسی واحد اسلامشهر بگویید.

سلطانی: اوایل سال ۱۴۰۰ با برگزاری انتخابات و مشارکت پرشور دانشجویان هسته مرکزی انجمن علمی دانشجویی زیست‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر را تشکیل دادیم و به صورت تخصصی فعالیت‌های علمی خود را در زمینه‌های علم زیست سلولی و مولکولی، میکروبیولوژی، ژنتیک و... آغاز کردیم.

انجمن علمی دانشجویی زیست‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی اسلامشهر ۶ عضو اصلی دارد و نزدیک به ۵۰۰ عضو در انجمن فعال هستند.

آنا: جایگاه و وظایف انجمن‌های علمی در دانشگاه‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید و وجود آن‌ها را چقدر مفید می‌دانید؟

سلطانی: انجمن‌های علمی در دانشگاه‌ها در واقع نقش بازوی قدرتمند علمی را ایفا می‌کنند. انجمن بستری است که امکان فعالیت‌های علمی و پژوهشی را برای دانشجویان علاقه‌مند و مستعد فراهم می‌‌کند و از همه مهم‌تر، ایجاد فرهنگ و الفبای کار گروهی -که یکی از اساسی‌ترین وظایف هر انجمنی است- را محقق می‌‌کند.

پوشش خلا‌ءهای موجود در زمینه‌های علمی و پژوهشی از دیگر وظایف انجمن‌های علمی است که با ارائه راه حل برای مسائل علمی و برگزاری برنامه‌های مختلف علمی می‌توان این خلا‌ءها را جبران کرد و پوشش داد.

آنا: انجمن‌های علمی به عنوان هسته‌های تخصصی چه نقشی در پیشبرد علمی و توسعه علم و دانش به‌ویژه دانش‌های نوین دارند؟

سلطانی: انجمن‌های علمی عنوان هسته‌های تخصصی هر رشته را یدک می‌کشند و متشکل از دانشجویان فعال، پویا و ممتاز رشته تحصیلی خود هستند و تقریباً بیشتر از بقیه مشکلات و آسیب‌های مرتبط با رشته خودشان را شناسایی می‌کنند. همین شناسایی مشکل گام نخست در ایجاد و طرح مسئله است.

حالا برای رسیدن به پاسخ و ارائه راه حل اعضای انجمن باید در این هسته‌ تخصصی که قرار دارند با مطالعه، افزایش سطح علمی و مهارتی خود، قدرت تحلیل بالا در زمینه‌های علمی و کار گروهی در پیشبرد و توسعه علم و دانش‌های نوین کوشا باشند.

آنا: حمایت دانشگاه از انجمن‌های علمی دانشجویان را چگونه ارزیابی می‌کنید و مشکلات و چالش‌های مسیر فعالیت خود را چه چیز‌هایی می‌دانید؟

سلطانی: انجمن‌های علمی با مشکلات زیادی در دانشگاه‌ها مواجه هستند و اصلی‌ترین چالش بی‌اعتمادی مسئولان دانشگاه به انجمن‌های علمی است؛ اگر بخواهییم مصداق این موضوع را بگوییم به عنوان مثال دانشگاه و حتی استادان برای پیشبرد طرح‌های پژوهشی از انجمن‌های علمی کمکی نمی‌گیرند و یا برنامه‌ای نمی‌خواهند، شاید دانشجویی پویا و فعال ایده‌ای بهتر و کاربردی‌تر برای طرح‌ها داشته باشد، یکی از اصلی‌ترین دلایل این چالش را می‌توان نبود شناخت در ساختار و توانمندی دانشجویانی که در انجمن‌های علمی فعالیت می‌کنند، ذکر کرد.

مشکل بعدی که اکثر انجمن‌ها درگیر آن هستند، بحث‌های مالی و بودجه‌ای است، تفکر برخی از مسئولان دانشگاهی این است که چرا باید بودجه سالانه پژوهشی را برای فعالیت‌ها و برنامه‌های انجمن‌های علمی مصرف کنیم. بار‌ها شاهد این اتفاق بوده‌ایم که با ارائه یک طرح پژوهشی دانشجویی به دانشگاه و درخواست بودجه انتظار پیشبرد و به سرانجام رساندن طرح را داشته‌ که با موافقت نشدن بودجه درخواستی منجر به تعطیلی پروژه شده‌ایم، این چالش به همان بی‌اعتمادی مسئولان به انجمن‌های علمی باز برمی‌گردد.

انجمن‌های علمی عنوان هسته‌های تخصصی هر رشته را یدک می‌کشند و متشکل از دانشجویان فعال، پویا و ممتاز هستند و بیشتر از بقیه مشکلات و آسیب‌های مرتبط با رشته خودشان را شناسایی می‌کنند.

یکی دیگر از چالش‌ها و مشکلاتی که در انجمن‌ها با آن روبه‌رو هستیم، نبود امکانات و فضای فیزیکی منحصر به انجمن‌هاست و بار‌ها به دلیل نبود فضای مناسب جلسات و کارگاه‌های ما لغو شده است؛ اما با این حال با تمام چالش‌ها و مشکلاتی که با آن سروکار داریم، سعی کردیم انگیزه و تلاش خودمان را به مراتب بیشتر کنیم و ذهنیت خودمان را درگیر مشکلات نکنیم که البته اگر این مشکلات وجود نداشت، قطعاً انجمن‌های علمی بیشتر حرف برای گفتن دارند، امیدوارم با تدابیر مسئولان دانشگاهی و سازمانی، این مشکلات به حداقل برسد که آسیبی به اصل هدف انجمن‌های علمی نزند.

آنا: انجمن‌های علمی چگونه تقویت شوند تا در پیشبرد علم موفق شوند؟

سلطانی: در صورتی‌که مشکلات در مسیر فعالیت انجمن‌ها به حداقل برسد و امکانات و فضای کافی برای فعالیت آنها در اختیار دانشجویان قرار بگیرد، خود، یکی از اصلی‌ترین راه‌های تقویت انجمن‌های علمی است.

همکاری وسیع اکثر دانشجویان با فعالیت‌ها و کمک کردن و مشورت دادن استادان و اعضای هیئت علمی در برنامه‌های مختلف علمی و پژوهشی از دیگر راه‌های تقویت انجمن‌هاست.

آنا: نحوه همکاری مسئولان مربوط در دانشگاه با انجمن متبوع‌تان چگونه بوده است؟

سلطانی: رئیس باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر دلسوزانه پیگیر برنامه‌ها و فعالیت‌های انجمن‌هاست، استاد مشاور انجمن با رهنمود‌های معلمانه بهترین فعالیت‌ها را برای انجمن رقم زده و مدیرگروه زیست شناسی حامی انجمن بوده که از ایشان قدردانی می‌کنیم.

آنا: علاوه بر بیان دلایل برتری انجمن متبوع‌تان، تازه‌ترین فعالیت‌های اجتماعی، علمی، فرهنگی و موفقیت‌ها و دستاورد‌های انجمن را تشریح کنید.

سلطانی: از زمان آغازه فعالیت انجمن تا زمان بررسی فعالیت‌های انجمن‌های علمی و رتبه بندی از سوی سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی فرصت کمی در اختیار داشتیم؛ اما در همین بازه زمانی با برگزاری چند کارگاه و سخنرانی علمی، مسابقه علمی، بازدید و تور علمی، تولید محتوای چندرسانه‌ای، انشتار نشریه، انعقاد تفاهم‌نامه با مراکز مختلف، فعالیت‌های خیرخواهانه، همکاری علمی با مراکز بین‌المللی و... توانستیم با کسب رتبه +A انجمن برتر و برگزیده واحد اسلامشهر شویم.

از تازه‌ترین فعالیت‌های انجمن زیست‌شناسی واحد اسلامشهر می‌توان برگزاری مسابقه ملی ایده‌شو با موضوع «شناسایی آلودگی‌های زیست محیطی ناشی از حاشیه‌نشینی» و برگزاری مسابقه درون واحدی با موضوع لیگ ارائه علمی و چند کرسی علمی-ترویجی و اندیشه‌ورزی را ذکر کرد.

آنا: و کلام آخر ...

سلطانی: مسئولان دانشگاهی بیش از پیش به انجمن‌های علمی بها بدهند و آنها را به رسمیت بشناسند، انجمن‌های علمی متشکل از دانشجویان نخبه و برتری است که بدون هیچ چشمداشتی در حال فعالیت و ارائه راه حل برای توسعه علم و دانش هستند.