مروری بر زندگی ۵ فیلسوف بزرگ ایرانی/ از دانشمند سرزمین‌های اسلامی تا فیلسوفی که پدر علم شیمی شد
به گزارش خبرنگار گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا، ایران به علت تمدن کهن خود، از گذشته‌های دور مهد علم و دانش در جهان بوده است. در این سرزمین بزرگان زیادی رشد پیدا کرده‌اند که پس از قرن‌ها به عنوان بزرگان فلسفه در دانشگاه‌های معتبر دنیا به سخن آنها استناد می‌شود. فلسفه در واقع تلاشی برای جست‌وجوی حقیقت است، زیرا حقیقت برای فلاسفه همچون افقی است که با نزدیک شدن به آن از ما دور می‌شود. به همین دلیل، حقیقت فلسفه در دست نیافتن به حقیقت است.
انسان به عنوان تنها موجود متفکر با قوه تفکر و خرد خود در تلاش است که به کشف حقایقی درباره هستی، آگاهی و این که جهان هستی از چه چیز به وجود آمده است، بپردازد. برای درک و یافتن پاسخ این پرسش‌ها، اندیشمندان از فلسفه بهره می‌برند. فلسفه، انسان‌ها را به اندیشیدن مستقل و بدون تعصب و تفاهم متقابل و صلح‌دوستی دعوت می‌کند.
اهمیت فلسفه به ضرورت تفكر بر می‌گردد. بشر بدون خودآگاهی نمی‌‌تواند زندگی كند و اين صرفا تفكر جزئی نگر علمی نيست كه می‌تواند مسائل ما را حل كند، بلكه بشر نياز دارد كه درباره جهان، انسان و جايگاه انسان در جهان بيانديشيد. همچنين در مورد معناداری و بي معنايی جهان فكر كند. اين ها مسائلی نيست كه دانشمندان علوم تجربی يا رشته‌های ديگر مانند حقو، مديريت و آي تي به آن بپردازند. بنابراين تفكر كلی درباره جهان را اهل فلسفه به عهده می‌گيرند و فلسفه است كه ما از تفكر جزئی نگر علمی رهایی می‌دهد.
در طول تاریخ بشردانشمندان فراوانی ظهور کرده‌اند که هر کدام به نوبه خود نقطه عطفی در تاریخ اندیشه بشر ایجاد کرده‌اند. آنها توانسته‌اند تغییر شگرفی را در فضای فکری و اجتماعی جامعه زمان خود به وجود بیاورند. این دانشمندان به جز اینکه شبانه روز در راه علم و اندیشه تلاش کرده‌اند، در شرایط تاریخی خاصی هم قرار گرفته‌اند و شاید بتوان گفت قرار گرفتن در این موقعیت تاریخی حساس بوده است که فضا را برای بروز نبوغ ذاتی آنها فراهم کرده و باعث شده نقششان در تاریخ علم ماندگار شود. در این راستا به معرفی ۵ فیلسوف نامدار ایرانی پرداخته‌ایم که در ادامه از نظر می‌گذرانید.
**فارابی؛ شکوفایی تمدن اسلامی
فارابی یکی از نوابغی است که تاثیر عمیق و به سزایی در تفکر اندیشمندان بعد از خود بر جای گذاشت. تاثیر فارابی به قدری شگرف است که شاید بتوان گفت او و اندیشه‌هایش بود که توانست زمینه را برای شکوفایی تمدن اسلامی فراهم سازد. دغدغه اصلی فارابی پیوند و تلفیق میان دین و فلسفه بود. معلم ثانی، موسس فلسفه اسلامی و انتقال دهنده منطق صوری یونانی به جهان اسلام از جمله عناوینی است که در تاریخ اندیشه اسلامی به ابونصر فارابی اطلاق شده است. در اهمیت جایگاه علمی و فلسفی فارابی همین بس که بسیاری از تذکره نویسان از وی به عنوان بزرگترین فیلسوف مسلمان یاد می‌کنند.
**ملاصدرا؛ سومین مکتب مهم فلسفی در جهان اسلام
صدرالدین محمد بن ابراهیم شیرازی مشهور به ملاصدرا، فیلسوف، عارف و بنیانگذار مکتب فلسفی حکمت متعالیه به عنوان سومین مکتب مهم فلسفی در جهان اسلام بود. وی به صدرالحکما و صدر المتألهین نیز معروف است. او نظام فلسفی خود را در مهم‌ترین کتاب خود «الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة» معروف به اسفار تبیین کرد. پس از او سنت عقلانی شیعه تحت تأثیر آموزه‌های وی قرار گرفت و فیلسوفان متعددی از جمله ملاهادی سبزواری، آقا علی مدرس زنوزی و علامه طباطبایی به شرح اندیشه‌های او پرداختند.
صدرالدین شیرازی شاگرد میرداماد و شیخ بهایی است و فیض کاشانی و عبدالرزاق لاهیجی را از معروف‌ترین شاگردان او دانسته‌اند. او در شیراز، اصفهان و قم زندگی می‌کرد و در کنار آثار متعدد فلسفی، کتاب‌هایی نیز در زمینه تفسیر قرآن و شرح اصول کافی نگاشت.
بیشتر بخوانید:
فلسفه، علاقه‌مندی به دانش و مطالعه حقیقت است
**شیخ بهایی؛ آشنایی با علوم غریبه
بهاء الدین محمد عاملی مشهور به شیخ بهایی از دانشمندان بنام عهد شاه عباس صفوی است. حکیم، فقیه، عارف، منجم، ریاضیدان، شاعر، ادیب، مورخ و دانشمند نامدار قرن دهم و یازدهم هجری؛ که در دانش‌های فلسفه، منطق، هیئت و ریاضیات تبحر داشت. در حدود ۹۵ کتاب و رساله از او در سیاست، حدیث، ریاضی، اخلاق، نجوم، عرفان، فقه، مهندسی و هنر و فیزیک بر جای مانده است.
بهاءالدین نه تنها عالم دینی و مردی متکلم بود بلکه ریاضیدان، مهندس، معمار و کیمیادان بود از علوم غریبه نیز آگاهی داشت. تحصیل علوم ریاضی را از نو زنده کرد و رساله‌هایی در ریاضیات و نجوم نوشت که آنها را از تلخیص آثار گذشتگان فراهم آورده بود. از آثار او می‌توان به «کشکول»، «دیوان غزلیات»، «جامع عباسی (در فقه)»، «خلاصةالحساب»، «تشریح الافلاک» و دو مثنوی معروف «نان و حلوا» و «شیر و شکر» اشاره کرد. وی در سال ۱۰۳۰ هجری قمری در اصفهان دار فانی را وداع گفت.
**ابوعلی سینا؛ دانشمند سرزمین‌های اسلامی
ابوعلی سینا پزشک، دانشمند، فیلسوف، منجم، نویسنده، ریاضیدان، شیمیدان و... بزرگ قرن چهارم هجری و مشهور به ابن سینا، پورسینا و شیخ الرئیس است. این دانشمند ایرانی در یکم شهریور سال ۳۵۹ چشم به جهان گشود. وی در همه علوم به ویژه پزشکی مهارت قابل توجهی داشت، به همین علت او را پدر علم پزشکی نامیدند؛ از جمله آثار مهم او می‌توان به کتاب «قانون در طب»، «شفا» و «دانشنامه علائی» اشاره کرد. دوران تحقیق و فعالیت این دانشمند بزرگ به نام دوران طلایی اسلام شناخته می‌شود.
وی ۴۵۰ کتاب در زمینه‌های گوناگون نوشته است که شمار زیادی از آنها در مورد پزشکی و فلسفه است. ابو علی سینا تاثیر عمیقی روی فلسفه اسلامی برجای گذاشته است و هنوز اندیشه‌های وی مورد بحث فیلسوفان و متکلمان است.
**جابر ابن حیان؛ فیلسوفی که پدر علم شیمی ایران شد
ابوموسی جابر بن حیان دانشمند و کیمیاگر و فیلسوف ایرانی بود. او را پدر علم شیمی نامیده‌اند و بسیاری از روش‌ها مانند تقطیر و انواع ابزارهای اساسی شیمی مانند قرع و انبیق را به او نسبت می‌دهند. جابر هم شیعه ، هم فیلسوف و هم کیمیاگر بوده است. او در سیاست ، شیعه در بحث و استدلال فیلسوف و در علم و دانش، شیمیدان بود. نام امام جعفر صادق (ع) فراوان در کتاب‌های جابر آمده است، زیرا وی از شاگردان این امام بزرگوار بوده است.
۶۰۰ اثر به وی نسبت داده شده است که ۲۱۵ کتاب از او موجود است و بقیه پیدا نشده‌اند. کتاب‌ها و رسالات متعدد جابر، سال‌ها بعد از او، توجه کیمیاگران اروپایی را به خود جلب کرد و سال‌ها از آن به عنوان منبع معتبری استفاده می‌کردند. به گفتهٔ آنها، این کتاب‌ها تأثیر عمیقی بر تغییر و تصحیح دیدگاه کیمیاگران غربی گذاشته است.
**سهرودی؛ مؤسس فلسفه اشراق
شَهاب‌‌الدین یحیی سُهرِوَردی (۵۴۹ق-۵۸۷ق) معروف به شیخ اِشْراق، از فیلسوفان نامدار مسلمان و مؤسس فلسفه اشراق بود. او عمر زیادی نداشت؛ اما همان روزهای کوتاهی که در این دنیا گذراند، به تحصیل علم و فلسفه مشغول شد. وی در زمینه فلسفه و حکمت اسلامی آثار متعددی دارد که مهم‌ترین آنها، کتاب «حکمة الاشراق» است که دربردارنده آخرین آرای فلسفی او است. آثار سهروردی را به شیوه‌های مختلفی طبقه‌بندی کرده‌اند که یکی از آنها توسط سید‌‌حسین نصر و هانری کربن انجام شده است. از دیگر القاب سهروردی «شیخ مقتول» و «شیخ شهید» است. اعطای این القاب به شهاب‌الدین شهروردی به‌دلیل سرنوشتی است که در پایان عمر داشت. وی به‌دلیل اعتقاداتی که داشت در هنگام بحث در یک جلسه مناظره، به او اتهام زدند و او را کشتند؛ ازاین‌رو، لقب شیخ شهید گرفت.
**ابوریحان بیرونی؛ تاریخ نگار بزرگ ایرانی
ابوریحان بیرونی دانشمند بزرگ و ریاضیدان، ستاره شناس، تقویم شناس، انسان شناس، هندشناس و تاریخ نگار بزرگ ایرانی در سده چهارم و پنجم هجری است. وی دانشمند برجسته‌ای است که در رشته‌های گوناگون دانش، ریاضی، جغرافیا، زمین شناسی، مردم شناسی، فیزیک و اخترشناسی، سرآمد روزگار خود بوده و خدمات ارزنده‌ای به جامعه بشری عرضه داشته است.
انتهای پیام/۱۱۰/
انتهای پیام/