صفر تا صد سامانه «چکاد» بانک صادرات ایران

 

 

سامانه «چکاد» که مخفف عبارت «چک امن دیجیتال» است، بر اساس الزامات مقرر در تبصره ذیل ماده ١ قانون «اصلاح قانون صدور چک» و با رویکرد کمینه‌سازی مخاطرات و نقاط ضعف موجود در فرآیند چک‌های کاغذی و ارایه روشی امن و آسان برای بهبود تجربه مشتریان بانک‌ها طراحی و عملیاتی شده است.

 

چک امن دیجیتال یا به اصطلاح چک الکترونیک دقیقاً دارای کارکردهایی مشابه چک کاغذی است، با این تفاوت که کارکردهای مذکور را با سرعت، دقت و امنیت بیشتر و وضعیت نقدشوندگی مناسب‌تری در اختیار مشتریان قرار می‌دهد. به عبارتی فنی‌تر، چک الکترونیک، نسخه دیجیتال چک کاغذی است که در آن داده‌های مرتبط با اطلاعات مورد نیاز چک با امضای الکترونیکی صادر کننده آن اعتبار می‌یابد و مبلغ مورد نظر به صورت الکترونیکی از حساب صادرکننده برداشت و به حساب دریافت کننده واریز خواهد شد. تحت این شرایط تمامی اطلاعاتی که بر اساس قانون جدید چک لازم است روی چک‌های کاغذی درج شود، در داخل سامانه چکاد وارد شده و به صورت خودکار روی چک ثبت می‌شود.

 

 

طراحی و عملیاتی‌سازی چک الکترونیکی در چارچوب رویکردهای متحولانه و زیرساخت‌های فناوری اطلاعات سبب ایجاد مزایای نسبی فراوانی برای آن نسبت به چک کاغذی شده که ارزش افزوده حایز اهمیتی را برای مشتریان، نظام بانکی و جامعه به همراه دارد. برخی از اصلی‌ترین این مزایا عبارتند از سرعت بالای صدور و پرداخت، بالا بودن میزان امنیت و به تبع آن کاهش جرایمی نظیر جعل یا سرقت، کارمزد کمتر نسبت به چک کاغذی، صرفه‌جویی در مصرف کاغذ و به تبع آن حفظ منابع طبیعی، امکان مشاهده و پیگیری روند نقل و انتقال چک و بسیاری از منافع اقتصادی و اجتماعی دیگر که نقش حایز اهمیتی را در بهبود تجربه مشتری و تسهیل تعاملات تجاری بر عهده دارد.

 

 

نخستین موضوعی که باید مدنظر قرار گیرد، این است که چک دیجیتال یک رکورد داده بوده و مبتنی بر تصویر نیست و استفاده از خدمات این سامانه تنها از طریق درگاه‌های غیرحضوری امن بانک صادرات ایران امکان‌پذیر است. برای استفاده از این سامانه ضروری است، صادرکنندگان و انتقال دهندگان چک دیجیتال گواهی امضای دیجیتال نماد داشته باشند که این موضوع در ارتباط با گیرندگان چک ضرورتی ندارد و گیرندگان می‌توانند از طریق خدمت استعلام دارنده چک یا خدمت مشاهده کارتابل که از بانک دریافت می‌کنند از صحت اطلاعات و نهایی شدن صدور چک اطمینان یابند. با لحاظ کردن این موضوع که استفاده از سامانه مذکور در بازه زمانی فعلی تنها برای مشتریان حقیقی فراهم شده، در زمان صدور و انتقال، ذی‌نفعان با کد شناسائی مشخص شده که ترکیبی است از شماره ملی، شناسه فراگیر در ارتباط با اتباع خارجی حقیقی و شناسه ملی.

 

 

در طراحی سامانه این مقوله مدنظر قرار گرفته که از طریق احصای نیازهای مشتریان، خدماتی روی سامانه طراحی و عملیاتی شوند که منطبق بر نیازهای آنها باشند. در شرایط فعلی سامانه چکاد می‌تواند دامنه وسیعی از خدمات مورد نیاز دارندگان چک را ارایه دهد که عبارتند از درخواست و صدور دسته چک الکترونیکی، صدور، انتقال و دریافت چک الکترونیکی، وصول چک الکترونیکی درون و برون بانکی، صدور چک الکترونیکی چند امضایی، انجام ضمانت چک توسط شخص ثالث، باطل یا مسدود کردن چک، دریافت گواهی عدم پرداخت و نهایتاً استعلام و مشاهده کارتابل چک‌های دریافتی.

 

 

در طراحی فرآیند و ایجاد واسطه‌های کاربری استفاده شده در چکاد بانک صادرت ایران تلاش شده است تا موارد مذکور با رویکرد بهینه‌سازی تجربه مشتری انجام پذیرند. در این راستا مشتریان بانک صادرات ایران برای صدور چک دیجیتال باید در وهله نخست نسبت به دریافت و نصب همراه بانک اقدام کنند و به صورت موازی برای انجام امضای الکترونیکی نرم‌افزار «هامون» را نصب کنند و عملیات احراز هویت را به صورت غیرحضوری انجام دهند. تحت این شرایط فعالسازی خدمت چک دیجیتال از طریق بخش مربوطه در نرم‌افزار همراه بانک و سپس امضای تراکنش مربوطه در نرم‌افزار «هامون» امکان‌پذیر خواهد بود. پس از انجام این مراحل توسط مشتری و طی شدن فرآیندهای مربوطه به صدور دسته چک الکترونیکی توسط شعبه و بدون نیاز به حضور مشتری، چک‌های صادره در کارتابل مشتری قرار خواهند گرفت و وی قادر خواهد بود نسبت به صدور چک در وجه ذی‌نفع از طریق منوی مربوطه در نرم‌افزار همراه‌بانک اقدام کند و ذی‌نفع نیز می‌تواند نسبت به وصول وجه چک به صورت غیرحضوری و حضوری اقدام کند.