توجه به «دیپلماسی عمومی» در نمایندگی‌های ایران جدی گرفته شود

گروه منطقه و جهان و خبرگزاری آنا: عبارت «دیپلماسی» در سال‌های اخیر به علت انتشار وسیع اخبار مذاکرات حول موضوع هسته‌ای، احتمالاً در ذهن مردم، تصویری منحصر در مسائل سیاسی دارد که متولی آن هم صرفاً دولت است. اما دیپلماسی عمومی دقیقاً به همین خاطر که یک سوی آن مردم هستند و فرهنگ است که بیش از سیاسی توده مردم را شکل می‌دهد، دیپلماسی عمومی عمدتاً معادل با «دیپلماسی فرهنگی» هم به کار برده می‌شود.

دولت‌ها طبیعتا پیش‌تر به این موضوع اندیشیده‌اند و با ایجاد اکانت‌های رسمی از سفارت‌خانه‌هایشان در کشور‌های دیگر، تلاش می‌کنند تا راه مفاهمه و تأثیرگذاری بر ذهن مردم آن‌ها را باز کنند.

 این دقیقا همان رابطه‌ای است که از آن با نام «دیپلماسی عمومی» یاد می‌کنند، رابطه دولت-مردم که از طریق شبکه‌های اجتماعی به طور خاص شکل می‌گیرد. 

شبکه‌های اجتماعی خصوصاً شبکه‌ای مثل توئیتر که جدی‌تر از سایر رسانه‌های نوین در روابط میان دولت‌ها و ملت‌ها ظاهر شده‌اند، این روز‌ها جولانگاه حضور سفارت‌خانه‌ها و نهاد‌های دیپلماسی کشور‌ها و دیپلمات‌هایشان هستند.

دیپلماسی عمومی به عنوان یکی از کارآمدترین ابزار‌های قدرت نرم برای اثرگذاری بر کنش‌های بازیگران بین‌المللی، از سوی برخی کشور‌های قدرتمند در عرصه سیاسی مورد استفاده قرارگرفته است، اما با پیشرفت تکنولوژی و گسترش ارتباطات، دیپلماسی عمومی نیز ساز و کار نوینی را برای تحقق اهداف خود به کار گرفته است.

تاثیرگذاری بر افکار عمومی کشور‌های دیگر یکی از وظایف نمایندگی‌های هر کشوری در کشور میزبان است و برای تحقق این هدف باید از ابزار‌های مختلفی استفاده کرد. 

پیام‌های تبریک و تسلیت به مناسبت‌های مختلف اعیاد، روز‌های استقلال ملی، موفقیت‌ها یا شکست‌های تیم‌های ورزشی، فعالیت‌های شخصی و روزمره شخص سفیر حتی و موارد بسیار دیگر می‌تواند همگی سوژه ایجاد ارتباط نمایندگی‌های ایران و سفرای ما با مردم کشور‌های میزبان باشد. 

هر موضوعی که بتواند خارج از امور رسمی و ارتباطات دیپلماتیک رسمی، سبب نزدیکی دو ملت و دولت گردد در گسترده فعالیت‌های قابل تعریف برای «دیپلماسی عمومی» قابل تعریف است.

حضور سفرای ما در میان مردم کشور‌های میزبان، در اماکن عمومی آنها، ورزشگاه ها، نمایشگاه ها، بازار‌های آنها، گالری‌های هنری و فرهنگی، رستوران و دیگر اماکنی که قابل تصور است میتواند در این زمره تعریف شود و طبعیتا میتواند منجر به احساس نزدیکی و صمیمیت میان مردم آن کشور با ایران و شناخت و ارتباط بیشتر دو طرف شود.

سفرا و سرکنسول‌های ما در کشور‌های مختلف باید از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی استفاده کرده که این مهم می‌تواند از دو طریق کلی هم از طریق اکانت رسمی نمایندگی‌ها و هم اکانت‌های شخصی خودشان، صورت گیرد.

یکی از نقاط ضعف نمایندگی‌های ما در کشور‌های مختلف این است که نتوانسته اند آنگونه که باید از این ظرفیت بر عکس سفارت خانه‌های خارجی فعال در ایران (آلمان، فرانسه، انگلیس، سوئیس و...) استفاده نمایند که متاسفانه به نظر می‌رسد این امر نیز تا کنون مورد توجه جدی مرکز برای امتیاز دهی نمایندگی‌های ما قرار نگرفته است.

اکثر سفارت خانه‌های ایران دارای تارنمای الکترونیکی (سایت) هستند که با نگاهی کلی و گذرا به آن متوجه اندک بهبود و ارتقای آن‌ها نسبت به گذشته خواهیم شد، اما تا آن نطقه‌ای که بتوان گفت سطح خوبی دارد فاصله هنوز هم بسیار است.

سفارت خانه‌های ما و شخص سفرای ما بعضا قائل به فعال بودن اکانت‌های تلگرامی، توئیتر، اینستاگرامی نیستند یا به هر دلیلی از آن برخوردار نیستند.

شاید یکی از مصادیق قابل اشاره، کنسولگری ایران در اربیل عراق است که باتوجه به حساسیت بالای مسائل میان دو طرف و ارتباطاتی که در این مدت میان مسئولین محلی اقلیم کردستان عراق با رژیم صهیونیستی ایجاد شده لازم است که کنسولگری ما در آن منطقه فعال باشد تا بتواند تاثیرگذاری بیشتری را در راستای تامین منافع ملی ایران داشته باشد.

بانگاهی به بازتاب فعالیت‌های آن کنسولگری در مقایسه با کنسولگری ایران در سلیمانیه عراق و عملکرد فعالانه سرکنسول ایران «مهدی شوشتری» که همواره در صفحه شخصی خود در یکی از پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی، مخاطبان را از فعالیت‌هایش آگاه می‌سازد، متوجه این نکته خواهیم شد که لازم است بیش از پیش این کنسولگری نسبت به فعال کردن دیپلماسی عمومی از طریق استفاده از شبکه‌های اجتماعی و دیگر ابزار‌ها استفاده کند.

بنابراین، این امید می‌رود که وزارت امور خارجه بتواند با ضریب دادن به این موضوع مهم، نمایندگی‌های خارج از کشور خود را موظف کند حتما نسبت به این ارتقای این مهم تلاش و اهتمام جدی داشته باشند و نتیجه عملکرد آن‌ها در این حوزه را در امتیازبندی‌های معمول برای نمایندگی‌ها دخیل نمایند.

در خاتمه این یادداشت آنکه، حتما و باید در این برهه از زمان از «ظرفیت قدرت نرم» در قالب دیپلماسی عمومی در راستای تامین حداکثری منافع ملی استفاده شود و این مهم محقق نمی‌گردد مگر آنکه برنامه‌ای جامع تدوین و ترسیم شود و دستگاه دیپلماسی کشور نیز بیش از گذشته نسبت به اهمیت آن پی ببرد تا سفرا و سرکنسول‌های خود را موظف نماید که از این ابزار قدرتمند در راستای گسترش هرچه بیشتر تعاملات فرهنگی و پس از آن اقتصادی ایران با کشور‌های مختلف استفاده نمایند.