صیادی؛ مهمترین تهدید برای آبزیان

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی آنا، محمود حافظیه در برنامه «گفت‌وگوی علمی» رادیو گفت‌و‌گو با موضوع آبزیان دریایی از ظهور تا انقراض با بیان اینکه فشار صیادی بر ذخایر آبزیان کشور تاثیر گذاشته است، افزود: در کنار این مسئله، موضوعات دیگری همچون تغییر اقلیم و تغییراتی که در کل جهان در حال رخ دادن است از جمله گرم شدن و ورود آلودگی‌هایی ناشی از بشر نیز آبزیان را تهدید می‌کند.

حافظیه در مورد اهمیت آبزیان عنوان کرد: اهمیت آبزیان از حیث مصرف غذایی بر کسی پوشیده نیست که به عنوان منبع غذایی سالم با توجه به کیفیت بالایی که دارند، مطرح است و این اولویت با توجه به حجم بالای بیماری‌های قلبی و عروقی که در کشور وجود دارد، خودش را بیشتر نشان می‌دهد و به همین دلیل از آبزیان به عنوان غذا و دارو نام می‌برند.

وی افزود: وقتی وارد عرصه آب‌ها می‌شویم با تنوع بسیار زیاد آبزیان روبرو هستیم که در زنجیره اکولوژیک از اهمیت زیادی برخوردار هستند.

مدیر بخش هماهنگی امور پژوهشی موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور خاطر نشان کرد: در ایران در حوزه آب‌های شمال بالغ بر 122 گونه ماهی داریم و در آب‌های جنوب یعنی خلیج فارس و دریای عمان بالغ بر 900 گونه ماهی شناسایی شده‌اند و در حوزه آب‌های داخلی نزدیک به 200 گونه ماهی و نزدیک به 1222 گونه ماهی در مجموع آب‌های داخلی و باز کشور شناسایی شده‌اند که اگر با سایر آبزیان محاسبه کنیم، بیش از سه هزار گونه از انواع آبزیان در آب‌های سرزمینی وجود دارند.

حافظیه اظهار کرد: بسیاری از این آبزیان به گونه‌ای خودشان را تغییر داده‌اند و شاید در روند تولیدمثل خود شرایطی را ایجاد کرده‌اند که در مواجه با برخی از آنها با واژه بحران روبرو هستیم.

آبزیان هنوز در سبد غذایی خانوار ایرانی قرار نگرفته‌اند

همچنین در این برنامه سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی با اشاره به نقش و اهمیت آبزیان در سبد غذایی مردم ایران بیان کرد: متاسفانه هنوز نتوانسته‌ایم آبزیان را در سبد غذایی خانوار به عنوان یک کالای ضروری بشناسانیم و یا قرار بدهیم.

محمدحسین قربانی با بیان اینکه درصد مصرف محصولات آبزی در ایران کمتر از استاندارد است، افزود: با توجه به وجود گونه‌های متعدد و مختلفی که در آب‌های کشور وجود دارد باید غذای آبزی در سبد غذایی ایرانیان حضور جدی‌تری داشته باشد.

وی ادامه داد: نکته‌ای مهم کاهش آبزیان دریایی در حوزه شمال و دریای خزر است. ماهیان خاویاری امروز به یک شصتم تقلیل پیدا کرده‌اند و صید خاویار به کمتر از 300 کیلو رسیده است. این وضعیت در مورد برخی دیگر از ماهی‌ها مانند ماهی سفید در دریای شمال نیز صدق می‌کند.

قربانی با هشدار نسبت به ادامه روند موجود اظهار کرد: در آینده‌ای نه چندان دور با انقراض بسیاری از گونه‌ها که در سفره مردم شمال کشور وجود دارد، روبرو هستیم. خود مردم بهترین حافظ منابع دریا هستند و به همین دلیل باید در درجه نخست این ذخایر را حفظ کنیم.

وی خاطر نشان کرد: امروز در خطه شمال کشور متاسفانه سیستم فاضلاب و سموم کشاورزی به دلیل عدم مدیریت صحیح وارد تالاب‌ها و رودخانه‌ها و دریای خزر می‌شود و این آلودگی‌ها بزرگترین مصیبت را برای کشور ما در حوزه آبزیان ایجاد کرده است. اتصال سیستم فاضلاب به بسیاری از رودخانه‌ها و دریا مهم‌ترین چالش زیست محیطی خطه شمال در حوزه آبزیان است.

سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس قرار گرفتن آبزیان در سبد کالای غذایی را یک استراتژی مهم در دنیا عنوان و تصریح کرد: بسیاری از کشورهای دنیا به پرورش ماهی در قفس روی آورده‌اند که برای ما هم می‌تواند بسیار مقرون به صرفه باشد و به راحتی در دسترس قرار گیرد و البته از آب‌های موجود و آبزیان صیانت کند.

خطرات جهانی و منطقه‌ای آبزیان را تهدید می‌کند

یک دانشیار دانشکده زیست شناسی دانشگاه تهران نیز در ادامه این برنامه گفت: درباره حوزه آبزیان باید به خطرات و مشکلاتی که در سطح جهان و همچنین خطرات منطقه‌ای و ناحیه‌ای اشاره کنیم. خطراتی که همه جهان با آن مواجه هستند، خطرات تغییرات اقلیمی و آب و هوایی، کاهش بارندگی، فشار صیادی و کشتی‌های صیادی صنعتی بزرگ است.

حسن رحیمیان به تغییر در نیازهای غذایی دنیا اشاره کرد و ادامه داد: چین با درآمد بالا وارد بازار شده است و به عنوان مثال به کوسه علاقه زیادی دارند و به همین جهت فشار زیادی از سواحل آفریقا تا کانادا روی ذخایر کوسه ماهی وارد می‌شود، به طوری که فقط باله‌هایشان را می‌برند و بقیه آن را به دریا می‌اندازند تا سوپ باله درست کنند!

وی در مورد خطرات منطقه‌ای خاطر نشان کرد: کشورهای منطقه حوزه خلیج فارس و دریای مازندران هیچ همکاری به دلایل تاریخی و سنتی و سیاسی نمی‌کنند و به همین دلیل هیچ کشوری توجه نمی‌کند که ماهی‌ها وارد آب‌های سرزمینی کدام کشور شده است و هیچ همکاری مهمی نه از نظر پژوهشی و نه از نظر اجرایی با ندارند.

رحیمیان به بخش داخلی و مشکلات آن اشاره کرد و افزود: اشاره شد که سه هزار گونه در آب‌های کشور در حوزه آبزیان وجود دارد در حالی که باید بگویم، واقعاً نمی‌دانیم چه تعداد گونه داریم زیرا ظرف 5 سال گذشته دانشجویان و همکاران ما در دانشگاه تهران 50 گونه جدید معرفی کردند که نمی‌دانستیم در کشورمان وجود دارد و برخی از آنها برای اولین بار در دنیا دیده شده‌اند.