دشمن از نفوذ در مراکز علمی چه هدفی را دنبال می کند؟/ لزوم حمایت بیشتر از نخبگان

گروه سیاست خبرگزاری آنا- مریم بیکی‌حسن-  «العلم سلطان، من وجده صال و من لم یجده، صیل علیه»، به این معنا که «علم، قدرت است؛ هر کس آن را به دست آورد، غلبه می‌یابد و هر کس آن را نیافت، دیگران بر او غلبه می‌کنند.»

این سخنِ امیرالمومنین (ع) و مفهوم و درسی که دارد، همواره مورد توجه و تاکید رهبر معظم انقلاب بوده است. تاکیدی که صرفا جنبه دعوت کلامی نداشته بلکه از زمان تصدی ریاست جمهوری و در بحبوحه جنگ تحمیلی و با حمایت‌های امام راحل (ره)، جنبه عملی به خود گرفته و در دوران رهبری آیت‌الله خامنه‌ای هم، یکی از سیاست‌های بنیادینِ نظام مقدس جمهوری اسلامی بوده است: پیشرفت و توسعه علمی.

در زمان طاغوت، سیستم شاهنشاهی اراده‌ای بر پیشرفت علمی کشور نداشت چرا که نگاهش به دست بیگانگان بود؛ بنابراین با وجود استعداد‌های فراوان، زمینه‌ای برای پیشرفت علم و جویندگان علم، در داخل کشور وجود نداشت و اگر هم زمینه‌ای بود، از استثنائات به شمار می‌رفت و نه روال و رَویه سیستم، چنان که نسل‌هایی که پیش از انقلاب را تجربه کرده‌اند، به یاد دارند که بسیاری از کارشناسان و تکنسین‌های علوم و فنون مختلف، ایرانی نبودند و البته برنامه‌ای هم برای انتقال دانش و تجربیات‌شان به ایرانیان وجود نداشت و به نوعی، نقش کارفرما را برای زیردستان ایرانیِ خود، ایفا می‌کردند.

با آغاز دوران حاکمیت نظام جمهوری اسلامی، چنان که رهبر انقلاب اشاره کردند، با گسترش دانشگاه‌ها و وسعت یافتن دامنه دانشگاهیان و نیز با تاسیس پژوهشگاه‌ها و مراکز علمی گوناگون، جمهوری اسلامی ایران، زمینه را برای تلاش و پویایی نخبگان و نخبه‌پروری، تا حد چشمگیری مهیا کرد.

اما دلیل تاکید‌های مکرر رهبر انقلاب بر «پیشرفت علمی کشور» و «ارج نهادن نخبگان»، چیست و با توجه به ماجرا‌های اخیر کشور، چرا نهاد علم و دانشگاه، این چنین حساس و پراهمیت و محل طمع و چشمداشت دشمنان است؟

**مهم‌ترین ابزار مقابله با سلطه غرب علم است

طبق بیانات رهبر انقلاب، قدرت‌های جهانی از ابزار گوناگونی جهت سلطه بر ملت‌های جهان، بهره می‌گیرند که شامل توان تسلیحاتی، توان فریب  و قدرت رسانه و البته علم است.

اروپایی‌ها از ویژگی‌های مثبت خود در جهت غیرالهی و ضدانسانی، برای سلطه‌جویی استفاده کردند؛ به این نحو که با پیشرفت علمی و انقلاب صنعتی، سلاح‌های نوین را ابداع کردند و این، سرآغاز پدیده استعمار و غارت ملت‌ها شد.

تصرف ممالک بزرگ و نابودی صنایع ملی آن‌ها، پیامد شوم این دستاورد اروپاییان بود و در مقابل، زیربنایی‌ترین و مهم‌ترین ابزار مقابله با سلطه نیز، علم است.

نگاه و تحلیل واقع‌بینانه به ما می‌گوید که هنوز در بسیاری از زمینه‌ها عقب هستیم، اما در عین حال، کشور با حرکتی پرشتاب، در مسیر رسیدن به جایگاه یک قدرت علمی قرار دارد؛ قدرتی که سلطه‌جو و غارتگر نیست و البته، قطعا ضد سلطه و ضد استکبار است.

**جوانان نخبه خلق کننده امید در کشور هستند

رهبر انقلاب از دستاورد‌هایی نام بردند که بیانگر فاصله‌ای نجومی از نظام شاهنشاهی در تمامی زمینه‌های علمی و پژوهشی است. بر این اساس، دلیل تکاپوی دشمنان ایران برای توقف و یا کند کردن حرکت پرشتاب علمی کشور، نمایان می‌شود.

رهبر معظم انقلاب، حضور جوانان نخبه را «خلق کننده امید» عنوان کردند و فرمودند: «برای همین هم هست که کسانی که با پیشرفت کشور موافق نیستند، با حضور شما‌ها در جایی که باید حاضر باشید، موافق نیستند.»

در همین راستا و هم‌جهت با نیات شوم دشمنان خارجی، در داخل کشور نیز گروه‌ها و جریاناتی مغرض یا نادان، همواره در جهت کارشکنی و ناامید کردن جوانان و به ویژه جوانان نخبه، عمل کرده‌اند.

**دانشگاه های کشور گسترش یافته و توانمند باشند

در غائله اخیر که با امید فراوان و البته، اشتباه محاسباتی دشمن همراه بوده و البته که همچنان هوشیاری مردم و مسئولین را می‌طلبد و به نوعی، جنگِ جهانیِ «احزاب» علیهِ موجودیتِ ایرانِ اسلامیِ مقتدرِ یکپارچه است، تلاش‌ها برای به تعطیلی کشاندن مدارس و دانشگاه‌ها به خصوص دانشگاه‌های خاص و مورد اقبال نخبگان کشور پدیده‌ای تامل‌برانگیز است.

چنان که رهبر معظم انقلاب اشاره کردند، این رفتار تازگی ندارد و در مقاطع گوناگون، دشمنان دانشگاه را لَنگ، تعطیل و بی‌ثمر و خالی از استاد و دانشجو می‌خواستند.

در مقابل، جمهوری اسلامی، دانشگاه را «گسترش‌یافته و توانا» می‌خواست و این محقق شد و دانشگاه هم از این فرصت تاریخی استفاده کرد و خودش را توسعه داد. 

گاهی، دامنه موضوعاتی که دستاویزِ پرچمدارانِ تعطیلی دانشگاه و طرفدارانِ سستی دانشجو و استاد قرار می‌گیرد، بسیار سخیف و مضحک می‌شود؛ اما واقعیت دارد!

چنان که گاه، عناصر بی سواد، اما بهره‌مند از شهرت، به تهدید و تمسخر اساتیدی پرداختند که با وجود تهدید جانی، حاضر به «تعطیلی علم» نبودند. همچنین، برخی از بدوی‌ترین و وحشیانه‌ترین حرکاتِ نه‌چندان پرجمعیتی که اخیرا دانشگاه‌ها را نشانه گرفته‌اند.

فارغ از تحرکات ضدعلمی اخیر، همواره اقدامات و رفتارهایی در جهت ناامید کردن دانشجویان و نخبگان جوان از فضای علمی کشور و از آینده کشور، وجود داشته است. برخی از این حرکات، از جنس کوته‌نظری و کج‌اندیشی و گاه، نتیجه اشغال مسندهای مدیریتی توسط افراد نالایق و به واسطه رانت‌های حزبی و سیاسی است. گاهی سودجویی عناصر غیرعلمی منجر به دلسردی و ناامیدی نخبگان و دانش‌پژوهان می‌شود.

در بخشی از کتاب عبرت‌‌آموزِ «آرزوهای دست‌ساز» که حکایت فراز و فرودهای تشکیل یک شرکت دانش‌بنیان توسط چند دانشجوی نخبه، باانگیزه و پرتلاش است، می‌خوانیم که چگونه مدیر نالایق و طماع یک شرکت مهم، با انگیزه گشت‌و‌گذار در کشورهای خارجی و دریافت حق ماموریت و دیگر موارد سعی کرد محصول مهمی را که این جوانان طراحی و تولید کرده‌اند و مورد احتیاج کشور است، بی‌اعتبار کند و در عوض برای واردات نمونه مشابه خارجی آن محصول، اقدام کند!

مدیر شرکت مزبور حتی برای لطمه زدن و به تعطیلی کشاندنِ فعالیتِ دانش‌بنیانِ این جوانان نخبه، با اعمال نفوذ در گمرک، مانع از ترخیص تجهیزات مورد استفاده آنان می‌شد.

بسیاری از مشکلات عرصه علم و فناوری در کشور، چنان که برخی جوانان نخبه در دیدار با رهبر معظم انقلاب، اشاره کردند و خود ایشان نیز تصریح کردند، مشکلات مدیریتی بوده: «بسیاری از مشکلات ما در این سال‌های گذشته، مشکلات مدیریتی بوده؛ راهکار وجود داشته، [اما] مدیریت‌ها به آن راهکار نپرداختند. حالا امیدواریم که این دولت فعلی، ان‌شاءالله با جدیت دنبال کند، که نشانه‌هایش دارد دیده می‌شود.»

علاوه بر مشکلات مدیریتی و تحمیل برخی جوسازی‌ها از سوی جریانات غیردانشگاهی و غیرعلمی، متاسفانه برخی عناصر درون دانشگاه، عملا به جای ترویج و توسعه علم، به دلّال مهاجرتِ استعدادهای علمی تبدیل شده‌اند.

**تفکر خود تحقیری در برخی جریانات داخلی پیشینه زیادی دارد

گاه دیده شده که دانشجویانی که از دانشگاه‌های خارجی به کشور بازگشته‌اند و تحصیلات خود را در ایران ادامه می‌دهند، با رفتار خصمانه و بایکوتِ برخی اساتیدِ دلّال مهاجرت روبه‌رو شده‌اند؛ صرفا به این دلیل که عملا ضدتبلیغی برای کسب و کار اینان هستند.

از سوی دیگر، متاسفانه جریان نفی استعدادها و ظرفیت‌های داخلی و اصطلاحا، «خودتحقیری»، پیشینه بلندی در سوابق برخی جریانات و گروه‌ها بالاخص غربگرایان داشته‌است.

رهبر انقلاب در بخشی از بیانات خود خطاب به نخبگان و مسئولان کشور، آنچه از نخبگان انتظار می‌رود و نیز، انتظاراتی که از دستگاه‌های کشور در قبال نخبگان وجود دارد را، مطرح کردند.

در همین راستا، ایشان  توجه مسئولان را به ضرورتِ تامین خواسته‌های نخبگان و فراهم کردن زمینه مناسب برای فعالیت آنان، جلب کردند. یک نکته جالب توجه، ضرورت تامین خواسته نخبگان برای امکان ادامه تحقیقات و حفظ ارتباط با مراکز علمی دنیاست.

**نفوذ دستگاه های اطلاعاتی خارجی به مراکز علمی و لزوم غفلت نکردن از آن

در عین حال، یکی از انتظاراتی که از نخبه‌ها از سوی رهبر انقلاب مطرح شد، ضرورتِ غفلت نکردن از دشمن و نفوذش در مراکز علمی دنیا بود.

کنار آمدن با این واقعیت در عرصه عمل، بسیار دشوار است، از طرفی دستگاه‌های اطلاعاتی دشمن به مراکز علمی دنیا نفوذ کرده‌اند و در فکر جذب استعدادهای ایرانی و در صورت عدم موفقیت، در تلاش برای ایجاد خطر برای آنان هستند و از طرف دیگر، ارتباط با مراکز علمی دنیا در سطوح مختلف، ضرورتی انکارناپذیر، غیرقابل چشم‌پوشی و مورد نیاز جامعه نخبگان کشور است.

در پایان باید گفت که در این خصوص، تنها هوشیاری دستگاه‌های امنیتی کشور کافی نیست بلکه آمادگی و آگاهی کامل جامعه نخبگان جوان از خطرات پیرامونی و حتی آموزش آنان در این زمینه، می‌تواند بسیاری از خطرات و آسیب‌های احتمالی را خنثی کند و راه  سوءاستفاده دشمن را تا حد قابل توجهی، مسدود کند.