در ۲ نشست رئیس دانشگاه تهران با طیفهای مختلف دانشجویی چه گذشت؟
به گزارش گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا، دومین گفتوگوی رئیس دانشگاه تهران با نمایندگان تشکلهای صنفی، سیاسی و علمی برگزار شد. هر چند سید محمد مقیمی، رئیس دانشگاه تهران در نخستین نشست خانه گفتگو اعلام کرد که بنا دارد خانه گفتگو را به عنوان نهادی دائمی در دانشگاه تثبیت کند و نشستهای اینچنینی را بر سر موضوعات مختلف کشور ادامه دهد، اما برخی اساتید اظهار عقیده کردند که مسئولان فقط در بحران به فکر این نوع نشستها میافتند و وقتی شرایط عادی میشود دیگر گفتگو از دستور کار خارج میشود.
اما دومین گفتوگوی رئیس دانشگاه با نمایندگان تشکلهای صنفی، سیاسی و علمی رقم خورد و در روزهای بعد، با حضور در جمع دانشجویان متحصن دانشکدگان فنی و همچنین در سه نشست جداگانه با عدهای دیگر از دانشجویانی که تجمعاتی در پردیس مرکزی دانشگاه شکل میدادند، باب گفتگو با این دانشجویان نیز باز شد.
با فروکش کردن ناآرامیها، فضای گفتگو همچنان ادامه دارد؛ به طوری که تریبون آزاد دانشجویی با موضوع «درباره زن، زندگی، آزادی» توسط معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه و استقبال دانشجویان از طیفهای مختلف برگزار شد و تشکلهای سیاسی اعم از بسیج دانشجویی، جامعه اسلامی دانشجویان و تشکل آرمان (جنبش عدالتخواه دانشجویی) نیز به میدان آمدند و روز شنبه ۳۰ مهر ماه نشست پرسش و پاسخ با حضور رئیس دانشگاه و معاونان دانشجویی و فرهنگی و اجتماعی را در محل تالار فردوسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران برگزار کردند. رئیس و اساتید دانشکده علوم اجتماعی هم از رئیس دانشگاه دعوت کردند تا روز یکشنبه اول آبان ماه در جمع دانشجویان حضور پیدا کند.
رئیس دانشگاه تهران در نشستهای پرسش و پاسخ در مواجهه با دانشجویانی که درباره عاقبت بیپرده صحبت کردن در تالارهای دانشگاه ابراز بیم میکردند، به آنها تضمین داد که هیچ مشکلی برای هیچ دانشجویی که در فضای گفتگو حتی سنگینترین نقدها را مطرح میکند بوجود نخواهد آمد. دکتر مقیمی تاکید کرد: «هیچ کس بابت اظهارنظرش حتی یک تذکر هم دریافت نمیکند. این باعث افتخار نظام جمهوری اسلامی ایران است که افراد به راحتی حرفشان را میزنند.»
دانشجویانی که در دو نشست اخیر در دانشکده ادبیات و علوم انسانی و دانشکده علوم اجتماعی حضور داشتند، دغدغههای مشترکی را مطرح کردند؛ از دغدغه آنچه که تحت عنوان «ورود نیروهای امنیتی» و «لباس شخصی» به داخل دانشگاه نام میبردند تا گلایه و شکایت از عملکرد حفاظت فیزیکی و حراست دانشگاه و ابراز نگرانی درباره تداوم بازداشت چند دانشجو. برخی از آنها خبر اعلامی از سوی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری مبنی بر «راهاندازی دفتر نیروهای مسلح در دانشگاه» را به مثابه آزاد شدن ورود نیروهای نظامی به داخل دانشگاه تعبیر میکردند.
یکی از نقدهای جدی دانشجویان دغدغهمند این بود که در «جنگ روایتها» چرا روایت دست اول از اتفاقات دانشگاه توسط تریبون رسمی دانشگاه اطلاعرسانی نمیشود. منتقدان معتقد بودند که در این شرایط، در جایی که روایت رسمی از یک واقعه وجود ندارد، روایتهای مخدوش فرصت جولان پیدا میکنند.
از لابلای سخنان دانشجویان میشد یک نقطه مبدا برای هر کدام از دغدغهها پیدا کرد. وقتی انگاره آنچه که تحت عنوان «ورود نیروهای امنیتی و لباس شخصی به دانشگاه» مطرح میشد، گو اینکه نگرانی از تکرار اتفاق تلخ دانشگاه صنعتی شریف به یک فریاد در گلوی دانشجویان منتقد و معترض تبدیل شده بود و آنجا که از حفاظت فیزیکی و حراست دانشگاه انتقاد میشد، رد پای تشدید کنترل کارتهای دانشجویی در درهای ورودی دانشگاه خودنمایی میکرد.
زاویه بیان و منظری که دانشجویان به این محورها ورود میکردند شاید در ظاهر متفاوت با راهبردهای دانشگاه در مدیریت بحران بود، اما در عمل وقتی مدیریت دانشگاه برای مدیریت فضای ملتهب برنامهریزی میکرد، به دنبال این بود که همان حساسیتهایی که دانشجویان مطرح میکردند اتفاق نیفتد و کار به جایی نرسد که حرمت دانشگاه و دانشجو خدشهدار شود.
سید محمد مقیمی، رئیس دانشگاه تهران در جمع دانشجویان حاضر در نشست پرسش و پاسخ در دانشکده ادبیات و علوم انسانی، بحث خود را با دغدغه اصیل دانشگاهیان مبنی بر استقلال دانشگاه آغاز کرد، همان دغدغهای که دانشجویان نیز آن را مطالبه میکردند. رئیس دانشگاه تهران گفت: «چارچوب استقلال اداری و مالی دانشگاه باید تعریف و در قوانین بالادستی گنجانده شود و در برنامه هفتم توسعه قید شود که دانشگاه محیط مستقلی است. برخی اینطور تعبیر میکنند که وقتی ما از استقلال دانشگاهها صحبت میکنیم منظورمان استقلال از حاکمیت است؛ این درحالی است که اصلاً منظور ما این نیست بلکه مطالبه ما اداره دانشگاه به صورت هیأت امنایی است، به گونهای که سازمان برنامه و بودجه، سازمان امور اداری و استخدامی و نهادهای نظارتی حق دخالت در امور دانشگاهها را نداشته باشند.»
وی افزود: «برای اینکه استقلال دانشگاه را فراهم کنیم باید پیشزمینههایی را فراهم کنیم، اما با اتفاقات اخیر در دانشگاهها، تا حدودی افرادی که باید برای تحقق این استقلال تصمیمگیری کنند دچار این تردید شدهاند که آیا دانشگاهها به آن بلوغ رسیدهاند که به آنها استقلال اعطا شود. اتفاقاتی که در روزهای آغازین سال تحصیلی جدید روی داد که مهمترین آن موضوع فضاسازی برخی دانشجویان برای تحریم کلاسها بود، نشان داد که دستمان برای دنبال کردن استقلال دانشگاهها خالی است.»
رئیس دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: «اینکه برخی دانشجویان با تهدید، قصد ایجاد مانع برای حضور سایر دانشجویان در کلاسهای درس را داشته باشند، چهره خوبی از دانشگاهها به بیرون مخابره نمیکند. بخشی از افراد آگاهانه این کار را انجام دادند و برخی هم سهلانگارانه دنبالهروی کردند.»
مقیمی در پاسخ به انتقادهای دانشجویان درباره تشدید کنترل کارتهای دانشجویی در مبادی ورودی دانشگاه و آنچه که تحت عنوان چند مورد برخورد بین نیروهای حفاظت فیزیکی و دانشجو در این حین عنوان شد، اظهار داشت: «روی این بحثی ندارم که برخی رفتارهای حفاظت فیزیکی باید اصلاح شود، همانطور که رفتارهای خود بنده، و حتی برخی دانشجویان که از ارائه کارت دانشجویی به مأموران حفاظت فیزیکی امتناع کرده و رفتارهای خارج از عرف از خود نشان میدهند هم باید اصلاح شود. وقتی فردی علاوه بر امتناع از ارائه کارت شناسایی به نیروی حفاظت فیزیکی، حتی توهین و فحاشی هم میکند، نیروی حفاظت فیزیکی چه روشی را اعمال کند که هم وظیفهاش را انجام دهد و هم کمترین تنش ایجاد شود.»
رئیس دانشگاه تهران پیش از این در جمع نمایندگان تشکلهای دانشجویی هم از دستگیری فردی که تلاش میکرد با عنوان دانشجو و بدون ارائه کارت دانشجویی وارد دانشگاه شود خبر داده و گفته بود: «در پی دستگیری این فرد توسط نیروی انتظامی مشخص شد که دانشجوی دانشگاه تهران نبوده و در کولهپشتی خود مقادیری مواد آتشزا حمل میکرده است.»
وی در نشست با دانشجویان در دانشکده ادبیات و علوم انسانی اظهار کرد: «برخی دانشجویان تشدید کنترل کارتهای دانشجویی را به منزله محدود کردن دانشجو برداشت میکنند. بخش مهم تشدید کنترل کارتها برای افزایش امنیت خود دانشجویان است؛ البته دانشگاه برای برخورد انضباطی با عده قلیل دانشجویانی که در تجمعات شعارهای هتاکانه و ساختارشکنانه سر دادهاند هم به شناسایی آنها و دعوت به کمیته انضباطی میپردازد.»
رئیس دانشگاه تهران ادامه داد: «بهترین ساز و کار برای رسیدگی به موارد خارج از عرف دانشگاهی که در جریان اعتراضات اخیر در دانشگاهها رخ داد، ساز و کار کمیته انضباطی است. البته معتقدیم کمیتههای انضباطی نباید جنبه تنبیهی صرف داشته باشند بلکه باید کارکرد تربیتی و ارتقادهنده به خود بگیرند.»
دانشجویی با طرح این انتقاد که چرا برخی دانشجویان را از خوابگاه اخراج کردهاید، خواستار پاسخگویی مسئولان شد. علیرضا وجهی، معاون دانشجویی دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه هیچ دانشجویی بخاطر شرکت در تجمعات از خوابگاه اخراج نشده است، اظهار کرد: «به تازگی در یکی از اتاقهای خوابگاه، مقادیری از انواع مواد مخدر کشف شده است که به دانشجوی ساکن در آن اتاق ابلاغ شد که یک ماه خوابگاه را ترک کند تا نتیجه کمیته انضباطی مشخص شود.»
دانشجوی دیگری درباره اتفاق چند شب گذشته خوابگاه حافظ که شیشه در ورودی آن شکسته شده بود و در رسانههای بیگانه عنوان شد که نیروهای امنیتی و انتظامی وارد خوابگاه شده و دانشجویانی را دستگیر کردهاند، سوال کرد. وجهی تاکید کرد: «همان شب از هر هفت طبقه خوابگاه بازدید کردم، ورود نیروی انتظامی به خوابگاه کذب محض بود و هیچ دانشجویی هم دستگیر نشده بود.»
مقیمی در ادامه در پاسخ به آنچه که تحت عنوان ورود نیروی لباس شخصی به دانشگاه عنوان شد، اظهار داشت: «تا آنجا که ما از سابقه بکار بردن اصطلاح «لباس شخصی» به خاطر داریم، این اصطلاح برای فضاهایی بکار برده میشده که برخوردی از سوی افرادی غیر از نیروهای انتظامی و امنیتی صورت میگرفته است. در کدامیک از تجمعات دانشجویانی که شعار آزادی سر میدهند و در محیط داخل دانشگاه صورت گرفت، فردی از نیروی انتظامی، امنیتی و یا افراد غیردانشگاهی مداخلهای داشته است؟ و اصولاً کدام تجمع دانشجویی از سوی انتظامات دانشگاه به خشونت و درگیری کشیده شده است؟ در طول مدت این التهابات، دستور کار مدیریت دانشگاه که عدم تعرض به تجمعات دانشجویی از سوی حراست و انتظامات دانشگاه بوده، کاملاً روشن بیان شده و خوشبختانه با کمترین نقص به اجرا درآمده است. آیا موردی را سراغ دارید که در حین تجمعات شما که حتی فاقد مجوز قانونی هم بود، برخورد تندی از سوی انتظامات و حراست صورت گرفته باشد؟»
وی در بخش دیگر سخنانش به پاسخگویی درباره دغدغهای پرداخت که ناظر بر حساسیت دانشگاهیان برای ورود نیروهای امنیتی به داخل دانشگاه بود. دکتر مقیمی در این باره گفت: «عناوین مختلفی مثل لباس شخصی و نیروهای امنیتی نباید ورودی به دانشگاه داشته باشند. دانشگاه تهران کمترین صدمه را در میان دانشگاهها، از بحث ورود افراد غیر از انتظامات و حراست دانشگاه داشته است. اگر بخواهیم صادق باشیم باید گفت که نهادهای امنیتی نسبت به اتفاقات دانشگاه بیتفاوت نیستند و تصاویری که از تجمعات برای رسانههای بیگانه فرستاده میشود را رصد میکنند.» دانشجویی که از پاسخ رئیس دانشگاه قانع نشده بود، از وسط جمعیت پرسید «آقای رئیس بالاخره لباس شخصیها وارد دانشگاه شدهاند یا نه». رئیس دانشگاه در پاسخ به این دانشجو گفت: «لباس شخصی یعنی چه؟»
دانشجو گفت: «پیراهن چهارخانه پوشها». رئیس دانشگاه پاسخ داد: «اگر منظورتان افرادی است که غیر از نیروهای انتظامات دانشگاه که لباس فرم بر تن ندارند و با لباس عادی در هنگام تجمعات یا جلوی درب ورودی میایستند؛ باید بگویم که اعضای حراست دانشگاه فاقد لباس فرم هستند و همانند همه ما لباس عادی بر تن دارند؛ به این افراد لباس شخصی نمیگویند، بلکه کارکنان حراست، بخشی از بدنه رسمی دانشگاه هستند که وظایف محوله را انجام میدهند و همین نیروهای حراست دانشگاه که شما به اشتباه آنها را لباس شخصی مینامید، ورودشان به تجمعات و کنترل دربهای ورودی دانشگاه تهران در حداقلترین میزان ممکن اتفاق افتاد.»
مقیمی در پایان این نشست و در حالی که تعدادی از دانشجویان دور او حلقه زده بودند، به برخی پرسشهای دانشجویی پاسخ داد و جلسه سه ساعته به پایان میرسد.
روز یکشنبه اول آبان ماه قرار بر حضور رئیس دانشگاه در جمع دانشجویان و اساتید دانشکده علوم اجتماعی است. زمان نشست در تالار ابن خلدون، تعدادی دانشجو در سالن حضور دارند، اما تعدادی هم در محوطه حضور پیدا کردهاند. از روز قبل، برخی دانشجویان در گروههای دانشجویی با ابراز این نظر که نشستهای گفتگو، نمایشی هستند، دانشجویان را ترغیب به عدم حضور در نشست کردهاند. با این حال رئیس دانشگاه وارد سالن شده، کم کم استادان هم اضافه میشوند. عدهای از دانشجویان در بیرون از سالن روی زمین نشستهاند. رئیس دانشگاه به اساتید میگوید با دانشجویانی که بیرون هستند وارد صحبت شوند تا آنها هم با حضور در سالن، بدون محدودیت به گفتگو بپیوندند. در حالی که برخی از آنها عکس همکلاسیهای خود که گفته میشد همچنان در بازداشت هستند را در دست دارند، وارد سالن میشوند.
چند دانشجو که یکی از آنها نماینده شورای صنفی دانشکده علوم اجتماعی بود، نقدهایی مطرح و خطابههایی قرائت کردند. دانشجویان، اقدامات کنترلی حفاظت فیزیکی در شناسایی از روی کارت دانشجویی را توهین به خود دانسته و نسبت به اینکه کارت برخی از آنها ضبط شده و دیگر تحویلشان نشده است، معترض بودند. دکتر وجهی، معاون دانشجویی دانشگاه تهران در مقام پاسخگویی برآمد و گفت: «حفاظت فیزیکی و حراست دانشگاه هم میتواند کارت دانشجویی را ببیند و هم اینکه کارت را بگیرد. در عرض ۱۵ دقیقه در جلوی درب ورودی دانشگاه، کارتی که از سوی ۲ نفر به ظاهر دانشجو ارائه شد را شناسایی کردم که اصلاً کارت دانشجویی دانشگاه تهران نبود و آنها را پانچ کردم؛ بنابراین برای جلوگیری از ورود افراد غیردانشجو باید کارتها را دید و بررسی کرد.»
معاون دانشجویی دانشگاه تهران افزود: «تعداد ۲۷ کارت از دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی گرفته شده است. بخاطر اینکه کارتها را با تأخیر برمیگردانیم عذرخواهی میکنم. قول میدهم کارتها را فردا برگردانیم. به هر حال خطاهایی رخ میدهد. خطاهایی که از سوی بنده به عنوان یک مسئول سر میزند واقعاً قابل دفاع نیست، اعتراضهای شما هم روی چشم ما، اما بدانید که برنامه اصلی دانشگاه برای تحصیل علم است نه برای اعتراض؛ ضمن اینکه لطفاً در شأن دانشجویی اعتراض کنید، کلام زشت و هتاکانه جایی در دانشگاه ندارد.»
یک دانشجو در اظهاراتی واکنشی، عنوان کرد «شما نمیتوانید برای ما تعیین کنید که چطور و چگونه اعتراض کنیم.» در همین حال، هادی بهرامی احسان، معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه پاسخ داد: «اینکه اعتراض حق دانشجو است را میپذیریم، اما حد این اعتراض چقدر است؟ یک فضای آرام و قابل پیگیری ایجاد کنیم تا مشکلات رفع شود. اگر میخواهید رشد کنید باید بشنوید. ما که در یک زیست مشترک داریم زندگی میکنیم باید همدیگر را درک کنیم. خط قرمز ما در دانشگاه، درس است و سلامت. این قابل پذیرش نیست که تعدادی معدود در دانشگاه فضایی ایجاد کنند که استادان و دانشجویانی که سر کلاس میروند تهدید شوند.»
مقیمی، رئیس دانشگاه نیز گفت: «افرادی که نسبت به موضوعی اعتراض دارند و بیان اعتراض را از راه تجمع میدانند، به معاونت فرهنگی مراجعه کنند و درخواست خود را ارائه دهند. ولی آیا اعتراض یعنی بایستیم در راهروها و از تشکیل کلاس جلوگیری کنیم؟ جنس اعتراض در محیط دانشگاه باید دانشگاهی و در چارچوب مقررات دانشگاه باشد. نیروهای حفاظت فیزیکی و حراست هیچ برخوردی با تجمعات در محیط دانشگاه نکرده و اعتراضی را متوقف نکردهاند. اما افرادی که توهین کرده و شعار ساختارشکنانه دادهاند باید جلوی درب کارتشان گرفته شود و در روزهای آینده به کمیته انضباطی دعوت شوند.»
دانشجویی درخواست داشت تا نیروهای حفاظت فیزیکی و حراست، برچسب اسم داشته باشند تا اگر تخلفی از سوی آنها در قبال دانشجویی سر زد، بتوانند به مدیریت دانشگاه گزارش کنند. دکتر مقیمی، رئیس دانشگاه در پاسخ به این دانشجو، از برنامه مدیریت دانشگاه برای این اقدام خبر داد و تاکید کرد که به جای اسم، شماره پرسنلی مأموران حفاظت فیزیکی بر سینه ایشان نصب میشود.
یکی دیگر از دانشجویان هم پیشنهاد داد که گیتهایی در ورودیهای دانشکدهها و دانشگاه قرار داده شود تا کارت دانشجویی به این شیوه بررسی شود. معاون دانشجویی دانشگاه تهران در این باره اظهار کرد: «هفته گذشته به راه حل و نتیجه شما رسیدیم و تعدادی گیت سیار سفارش دادند تا بتواند روی گوشی هم نصب شود.»
در ادامه یکی از دانشجویان اعتراض خود را نسبت به تماسهایی که از دانشگاه با خانواده برخی دانشجویان در جریان نقش آنها در ناآرامیهای اخیر گرفته شده است، ابراز کرد. این دانشجو میخواست بداند که کدام بخش دانشگاه با خانواده او تماس گرفتهاند. معاون دانشجویی دانشگاه از برنامه این معاونت برای تماس و ارتباطگیری با خانوادهها صحبت کرد و رئیس دانشگاه نیز گفت: «درک ضرورت ارتباط دانشگاه با خانوادهها مربوط به امروز و دیروز نیست. تماس با خانوادهها بسیار هم کار خوبی است. این اقدام در زمینه جلوگیری از برخی حرکتهای هنجارشکنانه، مؤثر بوده است. دانشجویانی که از سوی دانشگاه با خانوادههایشان تماس گرفته شده بود، دیگر در بازداشتیهای بعدی نبودند. خانوادهها از دانشگاه انتظار دارند در جریان وضعیت فرزندشان قرار بگیرند. خانواده انتظار دارد اگر فرزندش سر کلاس نمیرود، اطلاع داده شود.»
در این نشست، میرزایی، جوادی یگانه، صادقی و آزاد ارمکی به بیان دیدگاههای خود در زمینه نشستهای گفتگو پرداختند. میرزایی با بیان اینکه این نشست بیانگر اراده مدیریت دانشگاه و اساتید و دانشجویان برای حل ابهام و اختلاف است، گفت: دانشگاه تهران برای مدیریت شرایط دانشگاه و برای آزادی دانشجویان بازداشتی خیلی تلاش کرد، شخصاً پیگیریهایتان را دیدم. اما برخی برخوردها از سوی مأموران انتظامات برای گرفتن کارت دانشجویان، چالشزا شده است.
جوادی یگانه نیز با تأیید اینکه حق اعتراض به معنای هرج و مرج نیست، اظهار کرد: اگر قرار باشد حق اعتراض را به رسمیت بشناسیم، جای آن همین جا است. جلسهای که با حضور اساتید در دانشگاه تهران برگزار شد، گام اول گفتگو بود. اگر اعتراض در دانشگاه پذیرفته نشود در هیچ جای دیگر هم پذیرفته نمیشود.
آزاد ارمکی نیز به عنوان جمعبندی این نشست، از گفتوگوی رئیس و اعضای هیأت رئیسه دانشگاه تهران با دانشجویان و اساتید به عنوان یک «جلسه درخشان» نام برد و اینکه رئیس دانشگاه مینشیند و تندترین انتقادات را با حوصله میشنود، امری بیسابقه در دانشگاه تهران دانست و گفت: مسئله علوم اجتماعی، مسئله است. استادهای علوم اجتماعی هم منتقد اجتماعی هستند؛ از راست راست تا چپ چپ در این دانشکده داریم. ما تجربههای رادیکال در کشور داشتهایم، اکنون تجربه مدنی نیاز داریم و آنقدر باید ادامه دهیم تا مسئولان یک سری تغییرات را بپذیرند. ما کنش مدنی نیاز داریم تا مشکلات حل شود. حراست و انتظامات باید اعتراضات دانشجویی را نظارت کند، مسئولیت اجتماعی استادان هم میانداری است تا دانشجو آسیب نبیند.
مقیمی در پایان ضمن صحه گذاشتن بر جمعبندی آزاد ارمکی، اظهار کرد: «ما صرف نظر از جایگاه استادی، دانشجویی، کارمندی و مدیریتی باید در قالب نقش اجتماعی خود انجام وظیفه کنیم و در برابر قوانین و مقررات تمکین کنیم و قبل از قضاوت کردن، باید سخنان همه طرفین در فضایی قانونی و منصفانه شنیده شود.» وی در پایان کمیتهای را تعیین نمود که ضمن بررسی مسائل گذشته در دانشکده، برای ارائه چارچوبی قانونمند و علمی جهت ابراز دیدگاهها و اعتراضات در محیط دانشگاه چارهجویی کنند.
یک دانشجو در پایان این نشست، این سوال را پرسید: «آیا اساتید، حامی حقوق دانشجویانی که میخواهند سر کلاس بروند هم هستند؟» این دور از گفتگو هم به پایان رسید. دانشجویانی که بیانیههایشان را خوانده بودند و سالن را ترک کرده بودند، حالا در محوطه دانشکده جمع شدهاند. دبیر شورای صنفی دانشگاه از رئیس دانشگاه میخواهد که هیچ کدام از دانشجویان بخاطر صحبتهایی که کردهاند، توبیخ نشوند. اما رئیس دانشگاه قبل از ابراز نگرانی دبیر شورای صنفی، بارها از دانشجویان خواسته بود صریح باشند.
انتهای پیام/۴۱۶۷/
انتهای پیام/