چرا امت اسلامی نیازمند وحدت است؟

گروه سیاست خبرگزاری آنا- م. کریمی- یکی از مسائل مهم و مورد تأکید در دین اسلام مسئله وحدت و انسجام بین آحاد ملت است که در آیات قرآن و احادیث ائمه به آن سفارش شده است. تفرقه و اختلاف در مقابل وحدت قرار دارد که باید به طور جدی از آن بر حذر بود. امام خمینی بار‌ها در سخنان خود ملّت ایران را به حفظ وحدت و اتّحاد سفارش کرده‌اند، به این جهت که ایشان وحدت تمام ملّت را یکی از رموز پیروزی می‌دانستند، به طوری که وحدت ملّی یکی از علل به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی است.

امام راحل در خصوص حفظ وحدت ملّی خطاب به اقلیت‌های قومی که دشمنان سعی داشتند بین آن‌ها با بقیه مردم ایران جدایی بیندازند فرمودند: ... اسلام بین همه افراد مسلمین را عقد اخوت بسته است. مؤمنین را برادر خوانده است. شما برادر‌ها پشتیبان هم باشید. نکند که اعدای اسلام بخواهند با طریق‌های مختلف تفرقه بیفکنند بین شما‌ها و دیگران. وحدت یعنی پیروان دو مذهب با هم برادر باشند و احساس برادری کنند؛ نه این که شیعه، سنی و سنی، شیعه بشود.

از منظر رهبر معظم انقلاب مراد از وحدت، وحدت در حفظ منافعِ امّت اسلامی است. اوّل تشخیص بدهیم منافع امّت اسلامی کجاست، در چیست، بعد در این زمینه ملّت‌ها با هم توافق کنند. دولت‌ها هم اگر چنانچه ان‌شاء‌الله به این راه هدایت بشوند، خدا دل‌هایشان را به این سمت بکشاند، در جهت منافع امّت اسلامی توافق کنند؛ ببینند امّت اسلامی امروز به چه احتیاج دارد، با چه کسی باید دشمنی کرد، با چه کسی بایستی چه جوری دشمنی کرد، با چه کسی باید دوستی کرد و چه جوری دوستی کرد؛ این جهت‌گیری‌ها را در ضمن گفتگو‌ها و مذاکرات، به توافق برسند و در این جهت حرکت کنند. مراد این است؛ اشتراک عمل در برابر نقشه‌های استکبار.

از منظر علمای روشنفکر اسلامی وحدت اسلامی محدودیت مذاهب به یک مذهب یا گرفتن اشتراکات مذاهب و طرد کردن تفاوت‌های آن‌ها نیست، چرا که نه عاقلانه و منطقی است و نه مورد پسند و عملی، بلکه منظور این دانشمندان جمع شدن مسلمین در یک صف در برابر دشمنان مشترکشان است، این کار علاوه بر اینکه با کتاب قرآن و سنت سازگار است، عاقلانه و مورد پسند هم خواهد بود.

مسلمانان باید بدانند که وحدت سبب رشد در تمام زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می‌شود؛ یکی از دلایل وحدت بین شیعه و سنی اتحاد در برابر یک دشمن بزرگ مانند دول استکباری از جمله آمریکا است، اتفاقا همواره در طول تاریخ دشمنان اسلام دنبال این بودند که شیعه و سنی را به جان هم بیاندازند و روز به روز قدرت اسلام را تضعیف کنند تا خودشان به مقاصد شومشان برسند، همان گونه که رهبر معظم انقلاب در بیانات خود به این نکته اشاره داشتند، عواملی که اختلاف‌افکنی می‌کنند، نه شیعه‌اند، نه سنی؛ نه مقدسات شیعه را قبول دارند و نه مقدسات سنی را، نمی‌خواهیم بگوییم اختلاف شیعه و سنی همیشه مربوط به استعمار بوده؛ نه، احساساتِ خودشان هم دخیل بوده؛ بعضی از جهالت‌ها، بعضی از تعصب‌ها، بعضی از احساسات، بعضی از کج‌فهمی‌ها دخالت داشته؛ لیکن وقتی استعمار وارد شد، از این سلاح حداکثر استفاده را کرد.

در مسئله اختلافات شیعه و سنی لازم و ضروری است بعد از اینکه مشخص شد مبانی دینی مشترکی داریم، بدانیم که چه کسانی هستند از این اختلافات میان مسلمانان بیشترین سود و منفعت را می‌برند. سیاستمداران استعمارگر به خوبی می‌دانند که اگر هویت یکپارچه جهان اسلام شکل بگیرد، راه بر سلطه سیاسی و اقتصادی آنان بسته خواهد شد، بنابراین با تلاشی همه‌جانبه و بلندمدت، به اختلافات در میان مسلمانان دامن زدند و زیر چتر این سیاست خبیثانه، از غفلت توده‌های مردم و سست‌عنصریِ بعضی زمامداران سیاسی و فرهنگی، بهره‌برداری کردند و کار خود را در تسلط بر کشور‌های اسلامی پیش بردند.

در مسئله حفظ وحدت با برادران اهل سنت مقام معظم رهبری در یکی از دیدار‌های خود بیان کردند: باید مراقب باشید که دشمنان اسلام این همزیستی و برادری بین شیعه و سنّی را به هم نزنند، یکی از افتخارات ما این است که مردم ما در نقاطی که تفاوت‌های مذهبی و قومی وجود دارد و امکان و زمینه اختلاف هست، از درگیری و اختلاف قومی و مذهبی پرهیز می‌کنند، دشمنان این را نمی‌پسندند. جنگ شیعه و سنّی برای دشمنان اسلام خیلی قیمت دارد. اختلاف و تفرقه میان امّت اسلامی موجب می‌شود که معنویت، طراوت، قدرت، شکوه و عظمت ائتلاف ملی شما را در هم بشکند... همیشه در این میان عده‌ای هستند که کارشکنی می‌کنند و با سوءاستفاده از احساسات دینی مردم هیزم بر آتش تفرقه و جدایی میان مسلمانان می‌افکنند و بدون در نظر گرفتن عواقب اعمالشان و با جریحه‌دار کردن احساسات شیعه و سنی بذر خشم و نفرت را در میان جوامع مسلمان می‌کارند.

رهبر معظم انقلاب درباره افرادی که احساسات دینی اهل سنت را برانگیخته و بر آتش تفرقه‌افکنی دامن می‌زنند به این نکات اشاره داشتند: ما با کسانی که به عنوان طرفداری از تشیع، احساسات برادران اهل تسنن را برانگیخته می‌کردند برخورد جدّی کردیم، این باید همه‌گیر بشود. باید اتفاق نظر بوجود بیاید. البته در هر دو طرف تندروانی وجود دارند، هم در شیعه افرادی هستند که حالا یا بر اثر اعتقاداتشان یا هر چه تندروی می‌کنند، در سنی‌ها هم کسانی هستند که تندروی می‌کنند، تندروی وجود دارد، ما این تندرویِ تندروان را موجب این ندانیم که اصلِ اهلِ مذهب را متّهم کنیم. ما دیدیم کسانی، وهّابی‌ها، از دویست سال قبل قبورائمّه را ویران کردند. رفتند کربلا قبر مطهّر سیدالشّهدا علیه‌السّلام را ویران کردند و ضریح چوبی بود، ضریح را سوزاندند، در داخل حرم آتش درست کردند، قهوه درست کردند، قهوه خوردند، این اتّفاق افتاد. رفتند نجف نتوانستند بیایند به خاطر مرحوم شیخ جعفر کاشف‌الغطا که نیرو داشت و طلبه‌ها و دیگران را بسیج کرد و نجف حصار داشت، نتوانستند بروند نجف. رفتند کوفه، مسجد کوفه و شیعه بودند آن‌ها، آن‌ها را قتل‌عام کردند، افراد زیادی را کشتند. این موجب نشد که علمای شیعه، بزرگان شیعه، مراجع شیعه اهل سنّت را متّهم کنند؛ نه. این‌ها تندروانی بودند این کار را کردند. در زمان خود ما، داعش؛ داعش در عراق یک جور، در سوریه یک جور، اخیراً در افغانستان یک جور. به مدرسه بچّه‌ها هم رحم نمی‌کنند. مدرسه دخترانه، مدرسه پسرانه منفجر می‌کنند، خانواده‌ها را داغدار فرزندانشان می‌کنند. این کار‌ها را می‌کنند، امّا ما به هیچ‌وجه اهل سنّت را متّهم نمی‌کنیم. این‌ها یک تندروانی هستند. این طرف هم باید همین‌جور باشد. کسانی ممکن است تندروی کنند، امّا نبایستی جامعه تشیّع را متّهم کرد، به خاطر تندروی. الآن وظیفه این است که به خاطر حفظ اسلام و قوی‌تر شدن اسلام و مسلمانان باید در مقابل کفر و استکبارجهانی وحدت را حفظ کرد. به اعتقادات دیگر مسلمانان اهانت نکرد. وقتی می‌شود در حل اختلافات از کار‌های عقلی و علمی و منطقی استفاده کرد و با استدلال و منطق پیش رفت، چرا از اهانت که فقط موجب ایجاد دشمنی می‌شود، استفاده شود؟ یکی دیگر از راهکار‌های انسجام وحدت استفاده از جریانات وحدت‌گرا در جامعه است، مانند همین بحث‌های جهادی که کمک شایانی به حفظ و انسجام وحدت می‌کند. اردو‌های جهادی زبان مشترک خدمت به مسلمانان چه شیعه و چه سنی را به منصه ظهور رسانده است.

باید دانست و ایمان داشت که قطعا و یقینا جریان وحدت پیروز خواهد شد، به شرط آنکه سستی و عدم انسجام در جبهه حق نباشد و طرح و نقشه‌ای که جبهه استکبار در مقابل همه‌گیر شدن اسلام پیش می‌برد را جدی گرفت و با آن به مقابله برخاست. باید فهمید آن‌ها چگونه از نقاط ضعف جهان اسلام استفاده و روی هیجانات و رفتار‌های احساسی حساب باز می‌کنند. باید فهمید که ایران نقطه ثقل جهانی شدن اسلام در دنیاست و به همین دلیل متحمل بیشترین ضربات از سوی دشمنان اسلام است. باید دانست دشمن چطور بنا دارند حلقه ناامنی حول ایران درست کند تا جبران حلقه ناامنی که حول اسرائیل شکل گرفته شود. باید بدانیم که کجا ساکت باشیم و کجا فریاد بکشیم.