محصولاتی دانش‌بنیان که بدون آب و شوینده سطوح را پاکیزه می‌کنند

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ احسان عربی مفرد- شرکت «یاور نانوزیست» از واحد‌های فناور مستقر در مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام(ره) به‌تازگی موفق به اخذ تأییدیه شرکت دانش‌بنیان نوپا نوع ۲ در حوزه فناوری «مواد پیشرفته و محصولات مبتنی بر فناوری‌های شیمیایی» از کارگروه ارزیابی شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری شد.

سوسن صمدی عضو هیئت علمی گروه شیمی واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری، فعالیت علمی خود را در ارتباط با موضوع خودتمیز شوندگی (Self-cleaning) از سال ۱۳۸۶ با پروژه «دکتریم» آغاز کرد و سپس با تعریف پروژه‌های مختلف دانشجویی تا سال ۱۳۹۷ ادامه یافت. از آن پس نیز در قالب هسته، واحد فناور و شرکت یاور نانو زیست تا اکنون ادامه دارد.

خبرنگار خبرگزاری آنا به همین مناسبت و در راستای دیده‌بانی پیشرفت علم، فناوری و نوآوری کشور به منظور معرفی مخترعان، نخبگان، هسته و واحدهای فناور، شرکت‌های دانش‌بنیان و ...  و محصولات فناورانه آنها در این شماره با صمدی مدیر یک شرکت دانش‌بنیان گفت‌وگو کرده است که در ادامه می‌خوانیم.

آنا: درباره شرکت متبوع خود و زمینه کاری آن توضیح دهید.

صمدی: هسته فناور «باتیس نانوزیست» با هدف تولید و تجاری‌سازی ترکیب‌های نانوزیستی با قابلیت استفاده در صنایع مختلف کار خود را سال ۱۳۹۷ آغاز و نخستین محصول خود با توانایی آبگریزکردن سطوح را تولید کرد. سپس این‌جانب و «دکتر علی پارسا» همکار در این پروژه با توجه به تحقیق و توانایی تولید محصولات بیشتر، شرکت «یاور نانوزیست» را سال ۱۳۹۹ به ثبت رسانده و نام این واحد فناور به «یاور نانوزیست» تغییر پیدا کرد که زمینه اصلی فعالیت آن تولید نانو ترکیبات خودتمیزشونده است.

آنا: از چه زمانی فعالیت خود را آغاز کردید و تاکنون چه موفقیت‌هایی در مسیر طی شده حاصل شده است و چه دستاورد‌هایی داشته‌اید؟

صمدی: این هسته فناور، نخستین محصول خود را «اسپری آبگریزکننده سطوح» سال ۱۳۹۷ تولید کرد. سپس این هسته موفق به تولید «سل شفاف خود تمیزکننده آبگریز بر پایه تیتانیا» شد و به همین دلیل، سال ۱۳۹۸ به واحد فناور ارتقا یافت. این واحد فناور سال ۱۳۹۹ موفق به ثبت اختراع «سل شفاف خود تمیزکننده آبگریز بر پایه تیتانیا» و اخذ تأییدیه علمی آن از سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی کشور شد. شرکت یاور نانوزیست، سال ۱۴۰۰ گواهی نانومقیاس را از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، دریافت کرده و اکنون با ارزیابی علمی صورت گرفته توسط کارگروه ارزیابی شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان، موفق به اخذ تأییدیه دانش‌بنیان در حوزه فناوری «مواد پیشرفته و محصولات مبتنی بر فناوری‌های شیمیایی» شده است.

آنا: آیا شرکت دانش‌بنیان متبوع شما در کسب درآمد‌های غیرشهریه‌ای دانشگاه نقشی داشته است؟ و دانشگاه سهمی از فعالیت شما دارد؟

صمدی: تاکنون خیر؛ اما تلاش است که مجوز ساخت محصولات تولیدشده را اخذ کرده و با جذب مشتری بتوان درآمد کسب کرد. به جرئت می‌توان گفت اگر حمایت دانشگاه، و روشن‌بینی مسئولان  دانشگاه، وجود نداشت، امکان گسترش فعالیت تا این حد امکان‌پذیر نبوده و در حد پروژه‌های دانشجویی باقی می‌ماند.

آنا: محصول شرکت متبوع‌تان چه نیازی از نیاز‌های مردم و کشور را برطرف می‌کند.؟

صمدی: نظافت و پاکیزگی شهر در بهداشت روانی شهروندان بسیار حایز اهمیت است. این محصولات می‌توانند بدون استفاده از آب، شوینده و یا هر کار مکانیکی، سطوح را پاکیزه و به دور از آلودگی نگاه دارند. با توجه به کمبود آب در کشور ایران و صرفه جویی در هزینه‌ها، لزوم استفاده از چنین محصولاتی که  در ادامه تشریح می‌شود، بیش از پیش خود را نشان می‌دهد.

محصول نانو سرامیک بدنه خودرو (TiSiNa-CBC)، نوعی پلیمر مایع است که روی بدنه خودرو ریخته می‌شود و پس از ترکیب‌شدن با رنگ خودرو، منجر به ایجاد لایه‌ای هیدروفوبیک روی سطح بیرونی رنگ بدنه می‌شود که خاصیت آب‌گریزی دارد. این خاصیت، باعث محافظت بیشتر از بدنه خودرو مقابل گرد و غبار می‌شود و نمای ظاهری خودرو را براق و شفاف نگه می‌دارد.

پوشش‌های نانوسرامیکی به دلیل ماهیت‌شان کاملا بی‌رنگ هستند و علاوه بر اینکه هیچ تغییری در رنگ خودرو ایجاد نمی‌کنند، باعث شفافیت بیشتر نیز می‌‌شوند؛ البته جذابیت تجاری تکنیک ساخت محصول TiSiNa-CBC در آماده‌سازی آنی آن و ایجاد و تثبیت این پوشش روی بدنه خودرو در عرض چند ثانیه یا چند دقیقه با اعمال ۶۰ الی ۷۰ درجه سانتیگراد است.

وجود تیم‌های مختلف و متخصص در دانشگاه که بتوانند در زمینه تجاری‌سازی، اخذ مجوز‌ها و بازاریابی فعالیت تخصص کنند، بسیار ضروری به نظر می‌رسد.

محصول آبگریز بدنه خودرو (TiSiNa-HCB)، با ایجاد یک فیلم پلی سیلوکسان، بدنه خودرو را آبگریز می‌کند و به این ترتیب از باقی ماندن قطرات آب روی بدنه ممانعت می‌کند. این امر به‌خصوص در روز‌های بارانی به عمر مفید بدنه بسیار کمک می‌کند؛ زیرا هم از مرطوب شدن و هم از باقی ماندن گل و لای روی بدنه جلوگیری می‌کند. خشک شدن گل روی بدنه سبب خوردگی سریعتر بدنه خودرو می‌شود؛ اما این محصول سبب تمیز ماندن بدنه خودرو می‌شود.

محصول نانو آبگریز شیشه خور و (TiSiNa-HCG) با ایجاد یک فیلم پلی سیلوکسان، شیشه خودرو را آبگریز می‌کند و به این ترتیب از باقی ماندن قطرات آب روی شیشه ممانعت می‌کند. این امر به‌خصوص در روز‌های بارانی، سبب دید مناسب و بهتر راننده شده و احتمال تصادف را به شدت کاهش می‌دهد. علاوه بر این با جداشدن قطرات آب از سطح شیشه، لکه‌ای برجای نمانده و همیشه تمیز و پاکیزه می‌ماند. این محصول می‌تواند برای تمام سطوح شیشه‌ای دیگر هم مورد استفاده قرار گیرد.

محصول چربی گریز (TiSiNa-OP) با ایجاد فیلم نازک نانوکامپوزیت تیتانیا و سیلیکا سبب چربی گریزی سطح می‌شود. این محصول برای پوشش دهی اجاق گاز‌ها و هود بسیار مناسب است. هنگام آشپزی برای پاک کردن روغن و چربی‌ها به هیچ شوینده و آبی نیاز نیست و کافیست با یک پارچه، تمام این آلاینده‌ها پاک شوند.

محصول سل شفاف خودتمیزکننده آبگریز بر پایه تیتانا (TiSiNa-SC)، سل شفاف خود تمیزکننده آبگریز بر پایه تیتانیا است که دارای هر دو ویژگی آبگریزی و خود تمیزکنندگی است. در این سنتز، سل شفاف و بلورینی از تیتانیا سنتز می‌شود که می‌تواند بر سطوح مختلف مانند سرامیک، آجر و سنگ اسپری شود و فیلمی شفاف روی سطوح تشکیل شود. فعالیت فوتوکاتالیزوری فیلم شفاف ایجاد شده از ترکیب تیتانیای دوپ شده با دو یون نیتروژن و فلوئور (جهت انجام فعالیت فوتوکاتالیزوری در محدوده مرئی) ناشی می‌شود. فعالیت فوتوکاتالیزوری فیلم شفاف باعث تجزیه و حذف آلاینده‌های آلی از سطح پوشش داده شده می‌شود و با خاصیت آبگریزی، آب از سطح جاری و مانع از ایجاد لک‌های سطحی ناشی از رطوبت می‌شود.

آنا: نواقص و کمبود‌ها در راه تجاری‌سازی محصولات فناور را بیان کنید.

صمدی: آنچه که مسلم و مشخص است، در زمینه شیمی و نانوتکنولوژی محقق بوده و توانایی و زمان کافی برای بازاریابی یا کار‌های مرتبط با تجاری‌سازی محصولات را نداریم؛ بنابراین وجود تیم‌های مختلف و متخصص در دانشگاه که بتوانند در زمینه تجاری‌سازی، اخذ مجوز‌ها و بازاریابی فعالیت تخصص کنند، بسیار ضروری به نظر می‌رسد.

آنا:‌ آیا حمایت لازم را از سوی دانشگاه، مراکز و نهاد‌های مربوط با مأموریت خود داشته‌اید؟

صمدی: مسئولان دانشگاه با در اختیار قراردادن آزمایشگاه و فراهم کردن امکانات لازم برای تحقیق، نقش مؤثری در گسترش و پیشرفت تحقیقات دارند. ستاد نانو هم با اختصاص گرنت برای آزمایش‌های لازم به منظور اخذ گواهی نانومقیاس، کمک قابل توجهی داشته‌اند.

آنا: برای رشد و شکوفایی مراکز رشد در دانشگاه چه پیشنهادی ارائه می‌دهید؟

صمدی: برای رشد و شکوفایی، همواره نیاز به بستر مناسب و امکانات هست؛ بنابراین چنانچه هسته‌های فناور بتوانند از امکانات موجود در دانشگاه، بدون قوانین دست و پاگیر استفاده کنند، مسلما پیشرفت‌های بیشتری را در زمینه‌های تحقیقاتی مراکز رشد، شاهد خواهیم بود.

تحقیق و تفحص علمی تنها راه پیشرفت یک کشور بوده و حمایت‌های مالی و تجهیزاتی برای پیشبرد این هدف اجتناب‌ناپذیر است. امید داریم که مسئولان، بیش از پیش حامی محققان خانواده بزرگ دانشگاه آزاد اسلامی باشند تا شاهد شکوفایی هرچه بیشتر در بخش توسعه و تحقیق باشیم.

آنا: بحران کرونا چه تأثیری در فعالیت شما داشت و آیا در زمینه مقابله با کرونا هم محصول یا خدماتی داشته‌اید؟

صمدی: بحران کرونا و محدودیت‌های رفت و آمد سبب شد تا مدتی حدود ۸ ماه از کار در آزمایشگاه دور بمانیم؛ اما پس از عبور از بحران با انگیزه‌ای بیشتر به ادامه تحقیق پرداختیم. در زمینه مقابله با کرونا، محصول خاصی نداریم.