ساخت نانوماسک گیاهی با منشأ «گلایسینین»

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ احسان عربی مفرد- شهاب اوجانی متولد ۱۳۶۸، عضو انجمن مخترعین کشور و عضو برتر باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی است که رتبه ممتاز و دانشجوی نمونه در مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی (Ph.D) را در کارنامه خود دارد.

او چند ثبت اختراع در حوزه‌های مختلف و مقالات داخلی و خارجی دارد و مدیر کنترل کیفیت و آزمایشگاه شرکت داروسازی درسا دارو، مؤلف دو کتاب دانشگاهی در حوزه نانو با عنوان (کاربرد کاتالیزگر‌ها در سنتز ترکیبات هتروسیکل) و (نانوتکنولوژی در صنعت)، داور مجلات معتبر و عضو هیئت تحریریه برخی از مجلات و نشریات، عضو فعال در بیش از ۲۰ انجمن علمی از قبیل (انجمن نانو فناوری پزشکی ایران، انجمن مدیریت و کارآفرینی ایران، انجمن گیاهان دارویی ایران، انجمن زیست فناوری سلامت ایران، انجمن پارک علم و فناوری ایران، انجمن مدیریت کیفیت ایران و...) علاقه‌مند به پژوهش در حوزه‌های داروسازی به‌ویژه (فارماکوگنوزی)، نانو، گیاهان دارویی و سایر مباحث مرتبط، مسلط به ارائه فرمولاسیون‌های جدید محصولات دارویی، آرایشی – بهداشتی، شوینده و غذایی نیز بوده است.

اوجانی اختراعی با عنوان «نانوماسک گیاهی با منشأ گلایسینین برای کنترل آلاینده‌های زیست محیطی» ثبت کرده است که خود به عنوان مالک و شاهین اوجانی، میثم پاشایی، مهدی میرزایی چگنی، معصومه میرزایی چگنی و زهرا منصورزارع هم دیگر مخترعانی هستند که با او همکاری کرده‌اند.

خبرنگار خبرگزاری آنا به همین مناسبت با اوجانی دانشجوی دکتری تخصصی شیمی با گرایش شیمی آلی (تخصص فارماکوگنوزی) دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن به گفت‌وگو نشسته و جزئیاتی از چگونگی و کارکرد اختراع نانوماسک گیاهی با منشأ گلایسینین - که در سیزدهمین نمایشگاه فناوری‌نانو(۹ تا ۱۲ مهر) نیز حضور داشت- را از وی جویا شده است که در ادامه می‌خوانیم.

آنا: جرقه اختراع و محصول مورد نظر چه زمانی به ذهن شما رسید و چه چیزی باعث ساخت آن شد؟

اوجانی: با شیوع بیماری کرونا و روند تصاعدی تلفات مربوط به آن، ایده اختراع نانوماسک گیاهی با منشأ گلایسینین جهت کنترل آلاینده‌های زیست محیطی به ذهنم رسید.

زمان طراحی محصول به عنوان اختراع در واقع دنبال این دسته از موضوعات بودیم که به نوعی مشکلات و نقایص مربوط به ماسک‌های قبلی را پوشش بدهیم و دنبال راهی برای ارتقای سطح کیفی بهداشت و سلامت جامعه باشیم.

در این راستا، بافت ماسک در اختراع به صورت کاملاً گیاهی در نظر گرفته شد که به نوعی مقرون به صرفه باشد و از همه مهم‌تر به محیط زیست آسیبی وارد نکند.

مورد بعدی این بود که محصول مورد نظر با تکنولوژی روز همراه باشد که به همین منظور با توجه به اینکه در برخی از فصول سال شاهد بارش برف و باران هستیم وهنگامی که از ماسک استفاده می‌کنیم، ماسک در اثر بارش برف و باران خیس می‌شود از این رو با در نظر گرفتن اثر نیلوفری (اثر لوتوس) و استفاده از تکنولوژی نانو توانستیم این مشکل را برطرف کنیم.

مواقعی که فرد از ماسک استفاده می‌کند، ممکن است در صحبت کردن، عطسه یا سرفه، آب دهان و بزاق آن با لایه‌های ماسک به‌خصوص لایه درونی تماس داشته باشد و به دلیل بوی بد، حس خوبی را ایجاد نکند و منجر به آزردگی فرد شود که در این راستا از اسانس‌های گیاهان معطر از قبیل (گل مگنولیا، گل مریم، گل ارکیده، گل لیلیوم و گل یاس) برای ایجاد بوی خوش و رایحه مطبوع استفاده شد.

با توجه به نوع ساختار و طراحی خاص نانوماسک گیاهی در این اختراع باعث شده است که حتی افرادی که در محیط‌های آلوده، صنایع شمیایی یا افرادی که در پمپ بنزین و یا در محیط‌های آرایشی در سالن‌های زیبایی برای کاشت ناخن یا رنگ مو مشغول به کار هستند و در طول روز با یک سری از مواد شیمیایی، مضر و خطرناک در ارتباط هستند، می‌توانند برای حفظ سلامتی خود از این نوع ماسک استفاده کنند.

آنا: چرا نانوماسک گیاهی؟ بیشتر توضیح دهید.

اوجانی: آلودگی هوا از بزرگ‌ترین دغدغه‌های عصر کنونی است و هر گونه اقدامی در راستای در امان ماندن از آن، بسیار تأثیرگذار است. از این رو، بعضی از گیاهان آپارتمانی، سلاح‌های ارزشمندی در مقابله با افزایش آلودگی‌های هوا به شمار می‌روند. آلاینده‌های مختلفی در فضا‌های بسته وجود دارند و سلامتی انسان‌ها را تهدید می‌کنند که می‌توان برخی از آن‌ها مانند حشره‌کش‌ها، اثرات مواد شوینده، ضدعفونی‌کننده‌ها و ... را ذکر کرد که عوارض و مشکلاتی از قبیل سردرد، آلرژی، خستگی و ... را ایجاد و در صورت ادامه‌دار بودن می‌تواند باعث ابتلا به سرطان و بیماری‌های خطرناک شوند.

با افزایش آلودگی هوا، مطالعات زیادی روی این موضوع انجام شده و در حال انجام است که دیگر با قطعیت می‌توان گفت، دنیای گیاهان یک راه تضمین شده و مؤثر در مقابله با آلودگی‌های داخل فضای بسته است.

 به‌تازگی مشخص شده حتی ریشه گیاهان هم در از بین بردن این آلودگی‌ها نقش دارند. نحوه کار گیاهان خیلی سخت نیست. آن‌ها باید در حین انجام تبادلات گازی معمولی خود، این آلاینده‌ها را هم از طریق منافذ روی برگ‌ها جذب کنند و سپس آن‌ها را از بین ببرند. علاوه بر حذف آلاینده‌ها، گیاهان آپارتمانی در میزان رطوبت، دما و کنترل آلاینده‌های صوتی هم نقش بسزایی دارند.

گیاهان آپارتمانی، میزان ذرات آلاینده موجود در هوا را کاهش می‌دهند. به‌خصوص آلاینده‌هایی مانند بنزن، تولوئن، زایلن و ... که در این راستا تحقیقات نشان داده است وجود یک گیاه در محیط، می‌تواند بین ۷۵-۵۰ درصد باعث کاهش میزان این آلاینده‌ها شود. به عنوان مثال طبق بررسی‌هایی که بر جذب و نابودی «بنزن» انجام شده است، مشخص شده که گیاه می‌تواند این آلاینده را جذب کند و به یک ترکیب کربنی بی‌خطر تبدیل کند.

نکته جالب این است که گیاه این ترکیب کربنی را برای استفاده خود در آینده ذخیره می‌کند! گیاهان می‌توانند کربن دی اکسید موجود در هوا را هم از بین ببرند. این موضوع بسیار مفید است؛ زیرا وجود کربن دی اکسید زیاد در هوای اتاق، می‌تواند باعث کاهش عملکرد افراد شود. از طرفی نیز گیاهان می‌توانند ذرات معلق بیماری‌زا و میکروبی را هم از بین ببرند و با افزایش رطوبت هوا به سلامت افراد کمک کنند.

از آنجایی که حضور آلاینده‌های فرار در محیط بسته بسیار بیشتر از محیط‌های باز و بیرونی است، این موضوع به این دلیل است که ذرات در محیط بسته حبس می‌شوند وازآنجایی‌که گردش هوای خاصی در یک اتاق انجام نمی‌شود در همان محیط باقی می‌مانند و تا امروز حدود ۳۵۰ نوع از این آلاینده‌ها شناخته شده‌اند و همین آلاینده‌ها، دلیل اصلی ایجاد سندرم «ساختمان بیمار» هستند.

همانطور که قبل‌تر گفته شد در واقع آلودگی هوا مخلوطی از ذرات معلق و گازهایی است که غلظت آن به محدوده مضر برای انسان رسیده است که می‌تواند باعث افزایش انواع بیماری‌ها در انسان شود. مقداری از آلودگی هوا از منابع طبیعی مانند فعالیت آتشفشان‌ها و ... ایجاد می‌شود؛ اما اکثر آلودگی هوا ناشی از فعالیت‌‌های انسانی مانند فعالیت کارخانجات، فعالیت وسایل نقلیه، سوزاندن سوخت‌های فسیلی و ... است.

آلودگی هوا هم به شکل حاد و هم مزمن بر سلامت انسان و نیز تعدادی از اندام‌ها و سیستم‌های مختلف تأثیر می‌گذارد به‌طوری‌که گستره این تأثیرات شامل تحریکات تنفسی بالا یا جزئی، بیماری‌های قلبی و تنفسی مزمن، سرطان ریه، عفونت‌های تنفسی حاد در کودکان و برونشیت مزمن در بزرگسالان، وخیم‌تر شدن بیماری‌های ریوی و قلبی قبلی و حملات آسمی می‌شود. علاوه بر آن، مواجهه طولانی مدت و کوتاه مدت با آلاینده‌ها با مرگ زودرس و کاهش امید زندگی ارتباط دارد. معمولاً میزان آسیب بستگی به میزان قرارگرفتن در معرض مواد شیمیایی زیان بار مانند تماس با آلاینده‌‌ها و غلظت مواد شیمیایی دارد. از طرفی، بیماری‌های عفونی از دیرباز به عنوان یکی از مشکلات بهداشتی جوامع بشری مطرح بوده و تلاش‌های فراوانی برای درمان آن صورت پذیرفته است.

پس از کشف عوامل میکروبی اقدامات بر محور پیشگیری متمرکز شد و کاهش مواجهات پرخطر به عنوان یکی از راهکارهای اثربخش با هزینه اندک شناخته شد. جامعه پزشکی به‌ویژه کارکنان بخش بهداشت و درمان مسئول مراقبت از بیماران مبتلا به بیماری‌های واگیردار در معرض مواجهات شغلی خطرناک قرار دارند. این کارکنان نه تنها در معرض ابتلا به بیماری‌های عفونی قرار دارند؛ بلکه ممکن است زمینه گسترش عفونت را به دیگران نیز فراهم آورند که در همین راستا، یکی از اجزاء کلیدی و تجهیزات حفاظت فردی مورد استفاده کارکنان بخش بهداشت و درمان که آنها را از تماس با عوامل پاتوژن در حین مراقبت از بیمار محافظت می‌کند، ماسک‌های تنفسی هستند.

آنفولانزاها، مننژیت باکتریال، طاعون، سرخچه، سرخک، سل، سیاه زخم (استنشاقی) و سیاه سرفه از مهم‌ترین بیماری‌هایی هستند که از طریق آئروسل‌های تنفسی منتقل می‌شوند و استفاده از ماسک در کنار سایر تجهیزات حفاظتی نقش بسزایی را ایفا می‌کند. در حقیقت برای کنترل و جلوگیری از بروز عوارض ناشی از این مشکلات از ماسک‌هایی استفاده می‌شود که قدرت جذب و فیلترکردن ذرات آلاینده را دارند و باعث جلوگیری از انتقال و از بین بردن ویروس‌های مرتبط با دستگاه تنفسی می‌شوند.

ماسک‌های معمولی قابلیت به دام انداختن ذرات آلوده، آئروسل و بقیه ترکیبات مضر را در خود را ندارند؛ اما ماسک‌های نانوالیاف قابلیت بالایی در مقابل این عوامل دارند به‌طوری‌که برای عموم، پزشکان و افرادی که نسبت به آلودگی محیط زیست حساسیت بالا دارند، قابل استفاده است.

آنا: چه اهدافی را در این تصمیم و اختراع خود دنبال کردید و نحوه عملکرد محصول چگونه بوده و برای چه مقاصدی سودمند است و کارایی و کاربرد دارد؟

اوجانی: هدف از اختراع، ارائه نانوماسک گیاهی با منشأ گلایسینین برای کنترل آلاینده‌های زیست محیطی بوده است. در واقع در این اختراع برای نخستین‌بار از ترکیب نانو پروتئین گلایسینین استخراج شده از سویا به منظور تولید نانوالیاف برای تهیه پارچه ماسک و تولید نانوذرات گیاهی «سلنیوم و سیلیکا» به روش فیتوسنتز به کمک دستگاه مایکرویو با رعایت اصول شیمی سبز از عصاره گیاهان (سانسوریا، پوتوس طلایی و عنکبوتی) استفاده و از طرفی نیز از ترکیبات موثره گیاهان دارویی (آلوئه‌ورا، سرخارگل، بادرنجبویه، درخت چای، گل شمعدانی و گل بنفشه) برای تقویت سیستم ایمنی و ایجاد قابلیت ضد ویروس، ضد میکروب، ضد قارچ، ضد آلرژی، ضد آسم و ... و در نهایت از گیاهان معطر از قبیل (گل مگنولیا، گل مریم، گل ارکیده، گل لیلیوم و گل یاس) برای ایجاد بوی خوش و رایحه مطبوع استفاده شده است که با توجه به انتخاب هوشمندانه این مواد و خواص درمانی هر یک از آنها، امید است که با تولید و فرآوری این محصول ارزشمند بتوانیم نقش بسزایی را در حفظ سلامتی و بهبودی افراد جامعه ایفا کنیم.

آنا: مزایای شاخص اختراع نانوماسک گیاهی چیست؟

اوجانی: گیاهی و طبیعی بودن، دارای اثرات بیولوژیک قابل توجه و  نوین بودن جنس ماسک و قابلیت‌های ویژه آن از قبیل زیست تخریب پذیری، اثر لوتوس یا خاصیت «نیلوفرآبی» و ... از مزایای شاخص این اختراع است

ماسک پیشنهادی با توجه به قابلیت بالای آن می‌تواند در بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها، آزمایشگاه‌ها، کلینیک‌ها و سایر مراکز بهداشتی و درمانی، انواع کارخانجات صنعتی به‌خصوص حوزه مواد شیمیایی، مراکز آموزشی و تحقیقاتی و ادارات، اماکن عمومی به عنوان محافظی برای افراد در برابر آلاینده‌ها و ... به کار گرفته شود.

با توجه به نیاز جامعه، اهمیت تولید و استفاده از ماسک‌ها، اختراع نانوماسک گیاهی با منشأ گلایسینین می‌تواند در همه صنایع مانند حوزه بهداشتی و درمانی کاربرد داشته باشد.

آنا: آیا نمونه خارجی این محصول و اختراع وجود دارد؟

اوجانی:  خیر

آنا: هزینه ساخت از نمونه اولیه تا محصول چقدر بوده است؟

اوجانی: هزینه ساخت از نمونه اولیه تا محصول کمتر از ۵۰۰ میلیون ریال بوده است و در مسیر ساخت از هیچکدام از نهادها، ارگان‌ها و دانشگاه‌ها کمکی صورت نگرفته است.

آنا: اختراع و محصول مورد نظر اکنون در چه مرحله‌ای است آیا به تولید انبوه رسیده یا خواهد رسید؟ برای تولید آن از طرف نهاد یا ارگان خاصی استقبال شده است؟

اوجانی: اختراع نانوماسک گیاهی با منشأ گلایسینین بعد از تأیید در اداره ثبت اختراع و ستاد توسعه فناوری نانو در مراحل تأییدیه‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر مراکز مربوط است و مطمئنا با توجه به نیاز جامعه به منظور حفظ سلامتی اقشار مردم و ارتقای سطح کیفیت محصولات و همراه شدن با تکنولوژی روز دنیا، ظرفیت بالایی را برای به تولید انبوه رسیدن خواهد داشت.

انتهای پیام/۴۰۶۲/