افزایش سرعت فرایند ترمیم آثار تاریخی با فناوری نانو

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ آثار تاریخی مهم‌ترین بخش هویتی و پشتوانه هر قوم و ملت را تشکیل می‌دهند؛ بنابراین حفظ و نگهداری از این آثار که به‌عنوان حقوق اساسی بشر شناخته شده‌اند، امری ضروری است. در همین راستا علم نانو با قدرت فراوان در رفع معضلات و مشکلات مرمت‌کاران کاغذ، افقی روشن پیش روی محافظان آثار باستانی قرار داده و از این‌رو استحکام‌بخشی و اسیدزدایی همزمان آثار کاغذی و استفاده از فناوری نانو در حفاظت از آثار تاریخی و... از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.

شرکت دانش‌بنیان «ژن پژوهان» با توجه به اهمیت بالای حفاظت و نگهداری از آثار کاغذی و حساسیت این آثار برابر عوامل فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی محیط در راستای اسیدزدایی و استحکام‌بخشی کاغذ با خلاقیت و استفاده از دانش متخصصان این حوزه در حراست از میراث فرهنگی گام برداشته و در فولاشهر اصفهان مستقر و فعال است.

خبرنگار خبرگزاری آنا به عنوان رسانه دیده‌بان پیشرفت علم، فناوری و نوآوری در راستای معرفی هسته‌ها، واحدهای فناور، شرکت‌های دانش‌بنیان، اختراعات، نوآوران و فناوران به منظور آگاهی از چگونگی اقدام شرکت دانش‌بنیان در حفاظت و نگهداری از آثار کاغذی (آثار باستانی) با کیانوش پبدنی دانشجوی نانو بیوتکنولوژی دانشگاه اصفهان و مدیریت این شرکت گفت‌وگوی کرده است  که در ادامه خواهیم خواند.

آنا: درباره شرکت دانش‌بنیان متبوع خود و زمینه کاری آن توضیح دهید.

پبدنی: در محیط آزمایشگاهی شرکت دانش‌بنیان، بهترین شیوه ممکن را از نانوذره، سنتز و سپس نانوذره هیدروکسیدکلسیم را به روشی کم‌هزینه که باعث افزایش سرعت فرایند ترمیم آثار تاریخی می‌شوند با ترکیب ثانویه فرآوری کرده و به شکل محصول کاربردی عرضه می‌کنیم. در نتیجه دستورالعملی را روی نمونه کاغذ‌های مطالعاتی تاریخی شامل نسخ خطی و چاپی اجرا کرده تا کارشناسان مرمت بتوانند به راحتی از آن استفاده کنند.

از آنجایی که به‌وسیله نانو می‌توان کاغذ را با کمترین آسیب مرمت کرد، شرکت دانش‌بنیان «ژن پژوهان» در راستای بهره‌مندی از ویژگی محافظتی منحصربه‌فرد و پایدار نانو ذرات اکسید روی با استفاده از فناوری نانو، پوشش نانویی بر سطح آثار تاریخی و هنری ایجاد می‌کند که سطح آثار کاغذی را در برابر پرتو‌های نور ماوراءبنفش محافظت می‌کند. بررسی‌های اولیه این محصول با روش‌های متفاوت ازجمله آزمون جذب قطره‌ای، آزمون سنجش خواص ضد باکتریایی و قارچی و آزمون سنجش میزان اسید و قلیا، اجرا شد و دستاورد‌های قابل قبولی را نشان داد.

این سبک از مرمت که شیوه مناسب، آسان، ارزان و بدون آسیب روی نمونه کاغذ‌های مطالعاتی تاریخی شامل نسخ خطی، چاپی قابل استفاده است برای نخستین بار در کشور ایران انجام می‌شود و استحکام و اسیدزدایی بیشتری را بین همه روش‌های مرمتی دیگر دارد.

آنا: از چه زمانی فعالیت خود را آغاز کردید و تاکنون چه موفقیت‌هایی در مسیر طی شده حاصل شده است و چه دستاورد‌هایی داشته‌اید؟

پبدنی: شرکت دانش‌بنیان با شیوه جدید از مرمت کاغذ فعالیت خود را از سال ۱۳۹۹ در فاز آزمایشگاهی آغاز کرد و به نتیجه اثربخش رسید. این شرکت به‌زودی در قالب شرکت هلدینگ فعالیت خود را ادامه خواهد داد و در فاز‌های بعدی از نانوذرات برای مباحث دارورسانی و حوزه پزشکی استفاده خواهیم کرد.

آنا: زمینه فعالیت شرکت دانش‌بنیان متبوع شما چیست؟

پبدنی: از آنجایی که آثار تاریخی و هنری به مرور زمان مقابل هیدرولیز اسیدی و فرآیند‌های اکسیداسیون ناشی از شرایط آب و هوایی آسیب‌دیده و شکننده می‌شوند؛ بنابراین طراحی شیوه و سبک جدید از ترکیباتی که بتواند عملیات مرمت را با سرعت انجام داده و اثر مخربی در درازمدت بر آثار تاریخی نداشته باشد از اهمیت بالایی برخوردار است؛ از این‌رو تصمیم گرفتیم با استفاده از نانوذره هیدروکسیدکلیسم و فرآوری آن، مراحل مرمت کاغذ شامل اسیدزدایی، آنتی‌اکسیدان و استحکام‌بخشی را با اسپری کردن نانوذرات که منجر به عدم ایجاد لکه و چروک و تراکم املاح در کاغذ می‌شود را اجرا کنیم . این شیوه نوین موجب بالارفتن عمق نفوذ ناشی از قابلیت جذب نانوذرات توسط الیاف کاغذ می‌شود.

آنا: آیا دانشگاه سهمی از فعالیت شما دارد؟

پبدنی: شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان با هدف توسعه اقتصاد دانش‌محور، هم‌افزایی علم، ثروت و تجاری‌سازی نتایج تحقیق و توسعه در حوزه فناوری‌های برتر به‌صورت مستقل از تشکیلات دانشگاه اداره می‌شوند و دانشگاه می‌تواند به میزان سهامی که در شرکت دانش‌بنیان دارد در مدیریت، سود و ضرر آن تأثیرگذار باشند. به همین دلیل این شرکت دانش‌بنیان متمایل به همکاری با آموزش عالی است.

آنا: محصول شرکت متبوع شما چه نیازی از نیاز‌های مردم و کشور را برطرف می‌کند؟

پبدنی: بر اساس شواهد باستان شناسان، کشور ایران دارای تمدن چند هزار ساله است که پیشینه آن به هزاران سال قبل برمی‌گردد و دارای فرهنگ و تمدنی غنی و بسیار درخشان است؛ بنابراین حفظ و حراست از آثار به‌جا مانده از آثار، یکی از دغدغه‌های مهم سازمان میراث فرهنگی بوده که علاوه بر اهمیت فرهنگی و هنری، اهمیت اقتصادی ویژه‌ای نیز دارد. این‌ شرکت دانش‌بنیان با نوآوری در شیوه مرمت کاغذ و بومی‌سازی این روش در کشور ایران، به خدمت رسانی به مهم‌ترین بخش هویتی، ملی و تاریخی کشور پرداخته است.

آنا: نواقص و کمبود‌ها در راه تجاری‌سازی محصولات فناور را بیان کنید.

پبدنی: با وجود توجه مسئولان به تجاری‌سازی تحقیقات و فناوری، تجاری‌سازی محصولات با موانع درون‌سازمانی و برون‌سازمانی ازجمله روند کند ثبت شرکت با توجه به بوروکراسی اداری، عدم انعطاف بوروکراتیک، فقدان حمایت‌های مالی از پژوهش‌ها تا سطح تولید و تجاری‌سازی، نبود اطمینان متقابل بین مؤسسات آموزشی و پژوهشی با صنعت و سرمایه‌گذاران، نبود بستر مناسب برای معرفی محصولات فناورانه و ریسک سرمایه‌گذاری برای دانش‌های فنی بومی به دلیل فقدان تضمین فروش محصولات روبه‌رو است؛ اما تیم توانمند این شرکت دانش‌بنیان با اهداف برنامه‌ریزی شده و نگرش نوین به ماندگاری بیشتر صنعت کاغذ با استفاده از علوم و فناوری نانو موجب تحول در این صنعت خواهد شد.

آنا: آیا حمایت لازم را از سوی دانشگاه و مراکز و نهاد‌های مربوط با مأموریت خود داشته‌اید؟ و انتظارتان از مسئولان چیست؟

پبدنی: خیر، تاکنون حمایتی از هیچ ارگان یا سازمانی نداشته‌ایم و انتظار از دولت و مسئولان این است که با تقویت قوانین حفظ حقوق مالکیت فکری، زیرساخت‌های قانونی لازم برای تجاری‌سازی و توسعه کارآفرینی، اعتمادسازی بین صنعت، مؤسسات پژوهشی و دانشگاه را فراهم کنند.

دولت می‌تواند در راستای تشویق مصرف‌کنندگان برای استفاده از شیوه و محصولات جدید تولیدات داخلی، سیاست فرهنگ‌سازی استفاده از محصولات داخلی به جای محصولات خارجی را تدوین کرده و با انجام مشوق‌های قانونی و جبران خسارت ناشی از ریسک‌های سرمایه‌گذاری در پروژه‌های فناوری برای کارآفرینان کمک دهنده باشد. دولت می‌تواند با راه‌اندازی صندوق تجاری‌سازی و تأمین مالی توسط بانک‌ها از پروژه‌های ریسک‌پذیر دانش‌بنیان حمایت کند.

آنا: برای رشد و شکوفایی مراکز رشد در دانشگاه‌ها چه پیشنهادی دارید؟

پبدنی:  تداوم و توسعه کسب‌وکار‌های فناورانه به‌صورت قانونی و در چارچوبی مشخص باید انجام شود؛ بنابراین تیم‌های فناور با ایجاد شرکت در ابتدای مسیر شالوده درستی را پی‌ریزی می‌کنند و بر همین اساس، کسب‌وکار خود را توسعه می‌دهند. از این‌رو مراکز رشد در راستای پیشرفت واحد‌های فناور و شرکت‌های نوپا بستری مناسب به شمار می‌روند. این مراکز با ایجاد ستاد استعدادیابی و مدیریت استعداد‌های کشف شده و برگزاری مسابقات، ایده‌های خلاقانه و حمایت از ایده‌های کاربردی می‌توانند به رشد و شکوفایی برسند.

آنا: بحران کرونا چه تأثیری در فعالیت شرکت فناور متبوع شما داشت؟

پبدنی: در زمان همه‌گیری ویروس کرونا، تفاوت‌های جدی و بنیادین در همه ابعاد زندگی اعم از اقتصاد، سیاست و فضای کسب‌وکار ایجاد شد؛ اما این شرایط مانع کار نبود و فعالیت شرکت با استفاده از ثمرات جلسات مجازی ادامه داشت.

گفت‌وگو از عصمت شریفی

انتهای پیام/۴۱۲۱/