خودکفایی؛ راهبرد دولت مردمی برای تأمین امنیت غذایی

گروه اقتصادوکارآفرینی خبرگزاری آنا - مهسا اخلاقی؛ جنگ اخیر روسیه و اوکراین یک موضوع اساسی را در بر داشت و آن موضوع، این بود که نشان داد محصولی استراتژیک مانند گندم حتی می‌تواند قدرتمندتر از سلاح نظامی عمل کند و کشور‌هایی که غول تولید گندم در جهان هستند می‌توانند با تحریم صادرات این محصول کل معادلات اقتصادی جهان را بر هم بریزند.

حال که ایران با شرایط آب و هوایی مساعد و پتانسیل‌های بالای کشاورزی از اولین کشور‌های جهان در تاریخ تولید گندم بوده، چرا هنوز در تولید این محصول به خودکفایی کامل نرسیده است؟

البته نادیده نگیریم که در یک سال گذشته تولید محصولات کشاورزی در کشورمان و رسیدن به امنیت غذایی جزو اولویت‌های اساسی وزارت جهاد کشاورزی در دولت سیزدهم بوده؛ به طوری که این وزارتخانه در یک سال اخیر با حمایت از کشاورزان در زمینه‌های مختلف از جمله افزایش نرخ خرید تضمینی محصولات کشاورزی، کشت قراردادی و کاهش ۴۵ درصدی قیمت نهاده‌های کشاورزی از جمله کود و سم، به‌دنبال رسیدن به این هدف است.

ابراهیم رییسی رییس جمهور در هفته جاری اینگونه عنوان کرد: دشمن نمی‌خواهد ما به خودکفایی برسیم و به او در تولید بذر و نهال محتاج  نباشیم. جوجه یک روزه را ما در داخل کشور تولید می‌کنیم. دشمن نمی‌خواهد تولیدکننده نهاده‌های دامی باشیم، در حالیکه ما زمین داریم. آب را داریم، البته باید مدیریت دقیق شود. نیروی کارآمد هم داریم. ما برای تامین احتیاجات سفره مردم نباید به دشمن محتاج باشیم، بلکه باید صادرکننده باشیم.

رییسی تاکید کرد: نگاه جهادی باید در حوزه علم و پژوهش در همه دانشگاه‌های کشاورزی به وجود بیاید تا کشاورزی ما علم پایه و فناوری پایه باشد و کار دانش بنیان وجود داده باشد. کشوری که بیش از۱۲ هزار هیات علمی در بخش کشاورزی دارد، باید گام‌های مهمی در کشاورزی علم پایه بردارد تا تولید کشاورزی ارزش افزوده پیدا کند. صنایع تبدیلی در کنار تولید کشاورزی اهمیت دارد و ارزش افزوده ایجاد می‌کند و جلوی خام فروشی را می‌گیرد. در تاکیدات رهبری این مسایل بار‌ها آمده و الان در دستور کار دولت است. این‌ها اهداف آرمانی نیست، بلکه دست یافتنی است. همه کمک کنند تا تصمیم گیری‌های انقلابی همراه با عقلانیت همراه شود تا به استقلال کشاورزی دست یابیم.

حمایت از تولید محصولات ایرانی در دستور کار دولت سیزدهم
به گفته جواد ساداتی نژاد وزیر جهاد کشاورزی، یکی از اصلی‌ترین محور‌های کاری دولت سیزدهم حمایت از تولید کالا‌ها و محصولات ایرانی بوده است، برای صیانت از این کار، کشت قراردادی به‌عنوان یک برنامه محوری در وزارت جهاد کشاورزی طرح‌ریزی شد به طوری که برای این کار ابتدا با کشاورز قرارداد بسته می‌شود به طوری که در ابتدای کار  کلیه امکانات و ملزومات در اختیار خود کشاورز قرار خواهد گرفت و با دریافت بذر، سم و کود و بیمه شدن کشاورزی، کار کشت را انجام خواهد داد و در زمان برداشت محصول با او تسویه را انجام خواهیم داد.

کشت قراردادی بدون شک اثرات بسیار مثبتی برای افزایش تولید در واحد سطح خواهد داشت، به معیشت کشاورزان کمک شده، بذر اصلاح شده در اختیار آنان قرار داده می‌شود و کشت محصولات کشاورزی بیمه می‌شود به همین دلیل کشاورزان می‌توانند محصولات باکیفیتی تولید کنند، زیرا کشاورز بر کشت خود تمرکز دارد. به عبارت دیگر می‌توان گفت هم مصرف‌کننده، هم دولت و هم کشاورزان با اجرای کشت قراردادی در سراسر کشور نفع خواهند برد.

وزارت جهاد کشاورزی در ابتدای شروع فعالیت کاری خود افزایش نرخ خرید تضمینی محصولات اساسی را به میزان تورم و هزینه‌های تولید در دستور کار قرار داد به طوری که با افزایش ۱۳۰ درصدی قیمت خرید تضمینی گندم شاهد آن بودیم که تولید این محصول به طرز قابل توجهی افزایش یافت و میزان خرید تضمینی دولت نسبت به سال گذشته رشدی ۵۵ درصدی را به خود دید.

ارز ۴۲۰۰ تومانی بلای جان تولید
از آنجایی که به زعم کارشناسان اقتصادی، ارز ۴۲۰۰ تومانی مهم‌ترین ضربه و خسارت را به بخش تولید وارد کرده، به جای اینکه سرمایه به بخش تولید وارد شود، به‌دلیل آنکه سود و منفعت در واردات بود سرمایه وارد این بخش شده است.

محمد هاشمی کارشناس امور اقتصادی در گفتوگو با خبرنگار آنا مطرح کرد: محصولات کشاورزی که تأمین‌کننده نیاز اولیه جوامع یعنی خوراک انسان و دام و طیور هستند، از اهمیت به مراتب بیشتری نسبت به کالا‌های اساسی برخوردارند. از این رو میت‌وان گفت این محصولات، استراتژیک هستند.

هاشمی ادامه داد: ایران به‌رغم کاهش بارندگی‌ها در سال‌های اخیر، همچنان مستعد خودکفایی در تولید محصولاتی مانند گندم، جو و نهاده‌های دامی است و این خواسته‌ای است که در مورد گندم چندین بار در مقاطع مختلف محقق شده است.

وی در پاسخ به این سوال که چرا در سالیان گذشته طرح تولید دانه‌های روغنی شکست خورد عنوان کرد: شکست این طرح تنها به علت وجود ارز ۴۲۰۰ تومانی بود، به نوعی این ارز بلای جان تولید بود، زیرا این ارز فسادزا و رانتی بوده است؛ به همین دلیل تولید داخلی این محصول را به شدت کاهش داد و ایران را به بهشتی برای واردات بی رویه تبدیل کرد. به طوری که طی سال گذشته ما حدود ۶۰۰-۷۰۰ هزار تن فقط در دانه‌های روغن افزایش واردات داشتیم.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به برنامه‌های مثبت دولت سیزدهم در حوزه کشاورزی بیان کرد: به گفته مسئولان دولت، سیاست‌های تشویقی و ترویجی در دستور کار دولت قرار گرفته است، پرداخت یارانه کاشت برای سویا شروع شده و به ازای هر هکتار سه میلیون تومان به کشاورزانی که سویا بکارند، پرداخت می‌شود.
وی افزود: در واقع دولت سیزدهم به این جمع بندی رسید که اگر بخواهد به الگوی کشت برسد؛ بهتر است که از الگوی تولید شروع کنید یعنی مثل بازار سهام، پرتفوی اقتصادی یا پرتفوی درآمدی ویژه‌ای را در اختیار کشاورزان قرار بدهد و براساس آن سیاست‌های تشویقی و اولویت کاشت را به کشاورزان ارائه کند.

هاشمی خاطرنشان کرد: خودکفایی در محصولات کشاورزی که خود از مهمترین محصولات حیاتی در هر کشوری محسوب می‌شوند، باعث کاهش آسیب‌پذیر‌ها و افزایش قدرت بازدارندگی و تاب‌آوری کشور در برابر انواع تهدیدات طبیعی و غیرطبیعی می‌شود.

با وجود چالش‌های فراوانی که در بحث تولید محصولات اساسی با آن مواجه هستیم اما، به نظر می‌رسد سیاست‌های تشویقی و ترویجی که دولت در دستور کار خود قرار داده در کنار حمایت از کشاورزان میتواند راهگشا باشد.

برای دستیابی به این هدف کافی است که با حمایت دولت و عنایت به ظرفیت‌های فراوانی که در اختیار داریم، بخواهیم و اراده کنیم و برای تحقق آن برنامه‌ریزی نموده و عملاً اقدام نماییم.

امیدواریم در سال زراعی که از مهر ماه سال جاری آغاز می‌شود حمایت‌ها از کشاورزان افزایش یابد تا خودکفایی در بسیاری از محصولات کشاورزی و کالا‌های اساسی محقق شود.

انتهای پیام/