سالمندی جمعیت و ضرورت بازتعریف مفاهیم اجتماعی

گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، علی ورمزیار، در سال‌های اخیر با توجه به تغییراتی که جامعه امروز با آن روبرست که ریشه در جهانی شدن و ظهور فناوری‌های نوین در حوزه اطلاعات و ارتباطات دارد، نسل جدیدی شکل گرفته است که در دنیای خود با هنجارها، بایدها و نبایدهای فردی و اجتماعی روبروست که قبول یا درک آن برای اسلافشان چندان مقدور نیست.

البته اگر در درک نسل جدید مانند گذشتگان قائل به فاصله نسل‌ها باشیم که در همه ادوار نیز فقط موجب دغدغه والدین بوده و با حوصله و صبر و مرور زمان بالاخره اوضاع  به روشی مسالمت‌آمیز تغییر می‌کرد می‌توان صبر کرد تا شرایط به خودی خود بهتر شود اما آنچه در حال حاضر در حوزه ازدواج و فرزندآوری رقم خورده است از جنس تفاوت نسل در انتخاب همسر و تشکیل خانواده نیست و می‌توان آن را تغییر نگرش فرض کرد که کم‌کم در میان نسل امروز به صورت فرهنگی مقبول در حال شکل‌گیری است.

باید قبول کرد نسل امروز تعاریف خود را برای سبک زندگی دارد که در آن پیشرفت فردی، ارتقای شغلی و راحتی دارای وزن بیشتری است هرچند در ظاهر هیچ‌یک فی‌النفسه مغایر اصول تشکیل خانواده نیستند اما اگر این معیارها را از ظواهر بروز نگرش فردگرایانه برای نسل امروز بدانیم در آن صورت در اغلب موارد در مقابل تشکیل خانواده قرار خواهند گرفت زیرا راهبردهای فردی جایی برای مشارکت و همراهی شخص دیگری را به عنوان همسر نخواهد گذاشت و در چنین فضای فردگرایانه‌ای تشکیل خانواده نیز بیشتر حول محور تآمین منافع فردی شکل می‌گیرد که نتایج حاصل از آن با نتایج یک خانواده به معنای عام فاصله خواهد داشت.

به نظر می‌رسد آنچه در این مقوله باید از مدت‌ها قبل در حوزه علوم انسانی به آن پرداخته می‌شد باز تعریف مفاهیم است که با رشد شدید و سریع فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی تغییر کرده است، مفاهیمی که به اتکای آن خانواده تشکیل می‌شود و قوام می‌گیرد اگر  متولیان علوم انسانی به موقع مفاهیم فردی که نسل جدید از آنها به عنوان معیارهای اساسی انتخاب‌های خود یاد می‌کنند را بازتعریف می‌کردند مقدمات تغییرات فعلی فراهم نمی‌شد.

مرور تجربه کشورهایی که در روند سالمندی جامعه خود تغییر ایجاد کرده‌اند و رشد مثبتی در حوزه جوانی جمعیت و فرزندآوری به وجود آورده‌اند نشان می‌دهد از بسته های حمایتی روانی و اجتماعی برای نسل جوانشان بیشتر از بسته‌های اقتصادی بهره برده‌اند.

باید توجه داشت بسته‌های حمایتی روانی و اجتماعی هر جامعه مختص خودش هست و نمی‌توان با الگوبرداری از جایی منتظر نتایج مثبت آن برای خود بود این همان نقطه است که علمای علوم انسانی باید نقش خود را ایفا کنند و با بازتعریف مفاهیم فردی و اجتماعی مبتنی بر گرایشات و تحولات جوانان امروز جامعه اسلامی کشور پیوند موجهی بین پیشرفت فردی و اصول اجتماعی برقرار کنند تا مجریان امور نیز بر اساس آن  قادر به تدوین بسته‌های حمایتی روانی منطبق با گرایشات نسل امروز برای کشور باشند.

متخصصان علوم انسانی باید بسیاری از ارزش‌ها و نگرش‌های فردگرایانه نسل جدید را به صورتی معنادار با ارزش‌های اجتماعی اصیل پیوند بزنند تا سبک اجتماعی مناسبی برای نسل امروز تبیین شود.

ذگر این نکته ضروری است که باید تعاریف جدید مرتبط با زیست فردی و اجتماعی متناسب با نیازمندی‌های نسل جوان تعیین شود تا دوگانه‌هایی ایجاد کرد که موجب شود نگرش به خانواده و فرزند به درستی تغییر کند باید با دقت و به موقع تعاریف به‌روزی برای اعتماد، رفاه و پیشرفت خلق کرد که در این صورت مشوق‌های اقتصادی نیز تأثیر متصور خود را خواهند داشت.