به صدا درآمدن زنگ خطر عدم اقبال به رشته‌های علوم پایه/ مسئولان به فکر راه چاره باشند

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا – پروین طالبیان؛ علوم پایه همانطور که از نامش پیداست علوم پایه‌ای و زیربنایی است و بدون این علوم قطعاً بقیه ساختمان علم شکل نمی‌گیرد. متاسفانه هر ساله تعداد علاقه مندان به این رشته کم و کمتر می‌شود تا جایی که بسیاری از مسئولان در این زمینه هشدار داده‌اند.

عدم اقبال داوطلبان آزمون به رشته‌های علوم پایه

آمارها نشان می‌دهد که در کنکور امسال گروه ریاضی و فیزیک کمترین جمعیت داوطلبان را داشت که معادل ۱۴۵ هزار نفر می‌شد، این در حالی است که ظرفیت اعلامی دانشگاه‌ها برای گروه ریاضی و فیزیک بیش از ۲۵۰ هزار نفر است.

۶۴۷ هزار داوطلب در آزمون کارشناسی امسال ثبت‌نام کرده‌اند که از این تعداد ۴۳۵ هزار نفر در گروه علوم انسانی هستند. در گروه علوم پایه تنها ۳۵ هزار نفر متقاضی بودند.  

در کنکور دکتری امسال نیز ۱۸۶ هزار داوطلب شرکت کرده‌اند که ۱۲۰ هزار نفر آنها در رشته‌های علوم انسانی ثبت‌نام کرده‌اند، فنی و مهندسی‌ها ۲۷ هزار نفر و علوم پایه‌ ۱۳ هزار نفر بوده‌اند.

عبدالرسول پورعباس، رئیس سازمان سنجش آموزش این آمار را زنگ خطر می‌داند و می‌گوید: «نحوه توزیع داوطلبان در گروه‌های آموزشی نرمال نیست و قطعاً نیازمند هدایت تحصیلی هستیم.» وی معتقد است که هدایت تحصیلی در آموزش عالی هوشمندانه نیست.

محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم نیز با هشدار کاهش داوطلبان رشته‌های علوم پایه بیان می کند: «امروز سیاست نهایی حاکمیت، توزیع متوازن استعدادها در رشته‌های مختلف است، اما پیشرفت چندانی برای توجه به رشته‌های علوم پایه نداشتیم و توزیع متوازن استعدادها در این رشته‌ها اتفاق نیفتاده است. لازم است هدایت تحصیلی درستی در مراکز آموزشی صورت بگیرد تا جایگاه علمی کشور آسیب نبیند، چرا که در حال حاضر داوطلبان براساس عشق ژنتیکی و علاقه، رشته مورد نظر خود را در ورود به دانشگاه‌ها انتخاب نمی‌کنند، بلکه انتخاب رشته براساس شغل آینده صورت می‌گیرد که این نوع نگاه، نوعی ظلم به علم است.»

نبود آینده شغلی مناسب در رشته‌های علوم پایه

علی دانشجوی دوره کارشناسی ریاضی که به خاطر رتبه‌اش وارد این رشته شده به خبرنگار آنا می‌گوید: «رشته کامپیوتر را دوست داشتم اما با رتبه‌ای که کسب کرده بودم نمی‌توانستم وارد این رشته شوم به همین خاطر وارد رشته ریاضی شدم تا بتوانم در دوره کارشناسی ارشد وارد رشته کامپیوتر شوم.

او که هم‌اکنون در رشته ریاضی درس می‌خواند می‌گوید: بیشتر هم‌کلاس‌هایم نمی‌دانند که در آینده می‌خواهند چه کاره شوند تعدادی شرایط من دارند برخی هم می‌خواهند پس از پایان دوره کارشناسی دیگر ادامه تحصیل را رها کنند.

زهرا گویا، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌وگویی عنوان می‌کند: یک فارغ‌التحصیل دوره کارشناسی یا کارشناسی‌ارشد ریاضی درحال حاضر سردرگم است که کجا دنبال شغل بگردد. عده‌ای از دانش‌آموختگان ریاضی یا در بانک‌ها استخدام می‌شوند یا وارد تدریس خصوصی ریاضی می‌شوند یا در مدارس ویژه، در واقع به بیگاری گرفته می‌شوند! البته بیگاری را از لحاظ مالی نمی‌گویم، اما وقتی شما اختیار کار خود را نداری و هر چه که مدرسه می‌گوید را باید اجرا ‌کنی، از نظر من بیگاری محسوب می‌شود.

طبق مصوبه سازمان علمی و فرهنگی یونسکو، سال ۲۰۲۲ میلادی به عنوان «سال بین‌المللی علوم پایه برای پیشرفت پایدار» نامگذاری شده است. در این راستا، ایران اقدام به تأسیس «ستاد ملی سال بین‌المللی علوم پایه برای پیشرفت پایدار» کرده است. شورای سیاست‌گذاری بزرگداشت سال بین‌المللی علوم پایه با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری به عنوان رییس این شورا، دبیر شورای عالی عتف به عنوان نایب رییس و سعدالله نصیری قیداری، رییس دانشگاه شهید بهشتی به عنوان دبیر ستاد تشکیل شده است.

نصیری قیداری، دبیر ستاد ملی سال بین المللی علوم پایه برای توسعه پایدار با اشاره به اقدامات این ستاد، بیان می‌کند: «لازم است در طول این هر سال تلاش کنیم که جامعه به اهمیت علوم پایه پی ببرد و در این زمینه نیاز به شواهد ملموس داریم تا جامعه به این موضوع پی ببرد و دانشگاه‌ها نیز در این زمینه برنامه‌هایی دارند، از جمله دانشگاه شهید بهشتی که پایلوت طرحی به نام طرح «توانش» را است و آن را اجرایی کرده که طی آن مهارت آموزی حین تحصیل به دانشجویان ارائه می‌شود و امیدواریم وزارت علوم برای توسعه این طرح، حمایت‌های لازم را داشته باشد.»

اجرای برنامه‌های تشویقی در حوزه علوم پایه

همچنین مقرر شد تا ۱۰۰ نفر ظرفیت جذب پسا دکتری یا فرصت مطالعاتی در علوم پایه به دانش آموختگان دکتری یا هیات علمی کشورهای همسایه و اسلامی اختصاص یابد تا زیر نظر اساتید برجسته کشور پژوهش هایی را اجرایی کنند. به گفته نصیری قیداری؛ به ازای هر نفر، ۵۰ میلیون تومان به دانشگاه های میزبان کمک مالی خواهد شد.

برمبنای مصوبات ستاد ملی سال بین المللی علوم پایه، مقرر شده به ۱۰۰ نفر دانشجوی مستعد جهان اسلام برای مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در رشته های علوم پایه بورس تحصیلی اعطا شود. همچنین در ستاد ملی سال جهانی علوم پایه مصوب شده که ۵۰ طرح  ملی در حوزه علوم پایه تعیین و تصویب شود و در استان‌ها توزیع شود. بر اساس برنامه ریزی های انجام شده ۳ پروژه در استان تهران و استان‌های بزرگ ۳ پروژه و بقیه استان ها یک پروژه واگذار خواهد شد و تا ۳ میلیارد تومان کمک مالی در نظر گرفته خواهد شد.

با این حال به نظر می‌رسد که برای ارتقای جایگاه علوم پایه در کشور اقدامات بلندمدت،‌ میان مدت و کوتاه مدت باید مدنظر قرار گیرد و در این مسیر اقداماتی نظیر ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﺸﮑﻼت ﻋﻠﻮم ﭘﺎﯾﻪ در ﮐﺸﻮر، آﺷﻨﺎﯾﯽ ﻣﺮدم و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺎ ﻣﻔﺎﺧﺮ ﮐﺸﻮر در ﻋﻠﻮم ﭘﺎﯾﻪ؛ ﻧﺸﺎن دادن اﻫﻤﯿﺖ و ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺎﯾﻪ ﺑﺮای ﺟﺎﻣﻌﻪ؛ ﺣﻤﺎﯾﺖ از داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن و ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻋﻠﻮم ﭘﺎﯾﻪ؛ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻇﺮﻓﯿﺖ‌ﻫﺎی ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﯽ؛ ﺗﻮﺳﻌﻪ روش‌ﻫﺎی ﻧﻮﯾﻦ آﻣﻮزﺷﯽ در ﺣﻮزه ﻋﻠﻮم ﭘﺎﯾﻪ در دستورکار باشد.

انتهای پیام/۴۰۴۰/