گذری از «سیاره» و «صلح»

دیروز صبح در بین کارها، فرصتی پیدا شد تا دقایقی در دو پنل سمینار بین‌المللی محیط زیست، دین و فرهنگ که با حضور نمایندگان ادیان و مذاهب از ملیت‌های مختلف در محل سازمان تشکیل می‌شد، شرکت کنم.

در پنل اول با عنوان «سیاره» وقتی رسیدم، صحبت از دانش و انس عمیق جوامع بومی مانند سرخ پوستان نسبت به طبیعت بود؛ از اینکه آن‌ها بسیار فراتر از تامین نیازهای مادی خود با طبیعت پیوند خورده‌اند و نوعی ارتباط روحی و عاطفی با آن دارند. این قبیل جوامع سعی دارند روند آموزش را در چارچوب‌های معرفتی و معنوی مطرح کنند تا بر روح انسان‌ها تاثیر بگذارد.

در پرسش و پاسخی که مطرح شد، یکی از حضار در مورد آثار دخالت‌های انسان بر طبیعت مانند فرآورده‌های تراریخته و دستکاری شده ژنتیکی پرسید که سخنران در جواب گفت: این جوامع نوعی معرفت ذاتی نسبت به اهمیت و تنوع گونه‌های طبیعی دارند و بنابراین از آنها حفاظت می‌کنند.

به یاد آیاتی از قرآن کریم افتادم در سوره یوسف که گفت «مرا بر خزانه‌های این سرزمین بگمار که من «نگهبانی دانا» هستم و به این گونه یوسف را قدرت دادیم که در آن هر جا که می‌خواست سکونت می‌کرد ... و اجر نیکوکاران را تباه نمی‌سازیم».

وقت گرفتم و چند جمله‌ای در مورد اینکه بر ذخایر زمین باید «نگهبانی دانا» بود گفتم و اینکه پیروان ادیان متاسفانه چنین تاکیداتی را در کتاب‌های آسمانی خود از یاد برده‌اند.

در پنل دوم با عنوان «صلح» که همزمان با پنل «سیاره» در سالن دیگری برگزار می‌شد، وقتی رسیدم، یکی از مهمانان مسیحی خارجی در حضور نمایندگانی که از واتیکان آمده بودند در فضایی تعاملی باب انتقاد را گشوده و می‌گفت: «نابودی دنیا، تمدنی است و ریشه آن نیز در این مهم است که روح زنانه و مادرانه در اداره جهان فراموش شده و بلکه در برخی برداشت‌ها به نام دین، مورد انکار قرار گرفته است. اینکه بعضی مسیحیان زن را بازیچه شیطان می‌دانند همان انحرافی است که امروز به تخریب کره مسکون منتهی شده است.»

در اینجا هم با توجه به فضای بحث چند جمله‌ای از داستان ملکه سبا در قرآن کریم گفتم که حاکمی باهوش و مدبر بود؛ سرزمینش را از جنگ و درگیری نجات داد و به جای استفاده از راه حل‌های معمول روزگارش، از معبر «روح» گذر کرد.

امیدوارم این سمینار و نشست‌های آن فرصتی مغتنم برای اندیشه ورزی در ساحت محیط زیست از نگاه ادیان، مذاهب و فرهنگ‌ها باشد که میلیاردها پیرو در سراسر جهان دارند.

* معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست