بیمه‌ها دندان مردم را می‌کشند/ محرومیت ٤ دهک اول جامعه از خدمات دندانپزشکی
به گزارش گروه رسانه های دیگر خبرگزاری آنا به نقل از شهروند، اینها گزیده‌ای از صحبت‌ها و شاخص‌هایی است که ازسوی مسئولان و کارشناسان حوزه بهداشت و درمان کشور طی هفته جاری و به مناسبت روز دندانپزشک درکشور عنوان شد. آمار و ارقامی تکان‌دهنده که نشان از وضع بحرانی سلامت دهان و دندان درکشور دارد.
اما مشکلات و کمبودهای بهداشت و درمان دهان و دندان به همین جا ختم نمی‌شود. هزینه‌های بالای درمان بیماری‌های دهان و دندان بیش از ٢٤درصد از کل هزینه‌های پرداختی مردم درحوزه سلامت را شامل می‌شود. بیش از ٩٠درصد از هزینه‌های درمانی دهان و دندان به‌طور مستقیم از جیب مردم پرداخت می‌شود، چراکه بیمه‌های پایه هیچ یک از خدمات دندانپزشکی را پوشش نمی‌دهند. با این‌که بیش از ٩٣درصد خدمات این حوزه ازسوی مراکزدرمانی و کلینیک‌های خصوصی ارایه می‌شود، بیمه‌های تکمیلی عملا نقشی در کاهش هزینه‌های پرداختی مردم دراین حوزه ندارند. این شرایط باعث شده تا به گفته وزیر بهداشت اقشار ضعیف جامعه یعنی دهک‌های اول تا چهارم به‌طورکلی به مراکز دندانپزشکی مراجعه نکنند و دهک‌های میانی جامعه هم که وضع مالی بهتری دارند تا مجبور نشوند به دندانپزشک نمی‌روند. به این مشکلات باید، افزایش بی‌ضابطه قیمت‌ها و استفاده از تجهیزات و مواد مصرفی بی‌کیفیت در سایه فقدان نظارت کافی ازسوی مسئولان بهداشت و درمان، نبود تعرفه مشخص برای بسیاری از خدمات دهان و دندان، پایین‌بودن سطح آگاهی، آموزش و توجه به پیشگیری از پوسیدگی و خرابی دندان در سنین مختلف به‌ویژه دوران کودکی و نوجوانی را هم اضافه کرد. درمجموع آنچه اکنون درحوزه بهداشت و درمان دهان و دندان جامعه درجریان است، باعث شده خدمات ارایه‌شده دراین حوزه با انتظارات مردم فاصله زیادی داشته باشد، فاصله‌ای که وزیر بهداشت وعده داده تا آن را با برداشتن گام‌های موثر و استوار درجهت توسعه همه‌جانبه سلامت دهان و دندان در سال‌جاری کاهش دهد.
محرومیت ٤ دهک اول جامعه از خدمات دندانپزشکی
بی‌شک حمایت نکردن بیمه‌ها از هزینه‌های بالای دندانپزشکی را می‌توان متهم ردیف اول وضع به وجود آمده دراین حوزه دانست. واقعیت این است که بیشتر مردم ایران از پس هزینه‌های سنگین دندانپزشکی برنمی‌آیند، با این همه بنابر اعلام مسئولان وزارت بهداشت ایرانیان در سال گذشته در سایه بی‌تفاوتی بیمه‌های پایه درمانی و البته نبود الزام قانونی در پوشش خدمات دهان و دندان بیش از ٦هزار‌میلیارد تومان از جیبشان برای دریافت خدمات دندانپزشکی پرداخت کردند. رقمی که بی‌تردید همان‌طور که وزیر بهداشت درجمع اجلاس روسای دانشگاه علوم پزشکی به مناسبت روز دندانپزشک به آن اشاره کرد، اقشار کم‌درآمد، ساکنان مناطق روستایی و محروم «دهک‌های اول تا چهارم جامعه» هیچ سهمی در آن ندارند. به همین دلیل هم امسال وزارت بهداشت ایجاد بیمه تکمیلی دندانپزشکی برای افراد ٦ تا ١٨سال را از اولویت‌های اصلیش عنوان کرد. برنامه‌ای که درصورت اجرا هرچند می‌تواند قسمتی از کمبودها و مشکلات این حوزه را بهبود بخشد و شاخص‌های سلامت دندان را در سال‌های آتی ارتقا دهد، ولی برای بزرگسالان ایرانی با تعداد قابل توجهی از داندان‌های پوسیده، نتیجه‌بخش نخواهد بود. همان‌ها که براساس آمار منتشرشده وقتی به سن ٤٠سالگی می‌رسند، حداقل نیمی از دندان دایمی خود را برای همیشه از دست داده‌اند. موضوعی که به گفته احمد آریایی‌نژاد عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس عملکرد و رویه بیمه‌های درمانی در بروز آن نقش پررنگی دارند. او دراین‌باره به «شهروند» می‌گوید: «واقعیت این است که بیمه‌های پایه خدمات اصلی و گران‌قیمت دندانپزشکی را پوشش نمی‌دهند. درحال حاضر بیمه‌ها، ویزیت دندان، کشیدن دندان، جرم‌گیری و رادیوگرافی را پوشش می‌دهند. درحالی که هزینه‌های اصلی دندانپزشکی در روش‌های ترمیمی برای نگهداری دندان است.»
او ادامه می‌دهد: «بیشترین هزینه‌های دندانپزشکی مربوط به عصب‌کشی، روکش و پرکردن دندان است که مردم از جیبشان پرداخت می‌کنند و بیمه‌ها به دلیل ریسک بالا تمایلی برای پوشش این خدمات ندارند.»
به گفته آریایی‌نژاد اگرچه خدمات دندانپزشکی به دلیل هزینه بالای تجهیزات، مواد مصرفی، کار تخصصی بالینی- کلینیکی، عمر کاری کوتاه دندانپزشکان به دلیل صدمات بدنی و استهلاک بالای سرمایه، در ردیف خدمات با ارزش و گران محسوب می‌شود، ولی درعین حال اگر قرار باشد مردم همه هزینه‌های دندانپزشکی خود را خودشان بپردازند، فشار اقتصادی بسیار زیادی به آنها وارد می‌شود و درنهایت نتیجه‌ای جز دوری مردم از دندانپزشکی و افت شاخص‌های سلامت دهان و دندان نخواهد داشت.
او با اشاره به تجربه برخی از کشورها در کاهش شاخص پوسیدگی دندان می‌گوید: «دربیشتر کشورهای دنیا برخلاف کشور ما بیمه‌های پایه سلامت در پوشش خدمات دندانپزشکی بسیار فعال هستند. البته در آن کشورها تمرکز بر پیشگیری و کنترل پوسیدگی دندان است، به همین دلیل هم میزان مراجعه برای دریافت خدمات ترمیمی گران‌قیمت کاهش پیدا کرده، ما هم باید به این سمت حرکت کنیم. اجرای این سیاست همزمان با کاهش ریسک بیمه‌های درمانی، شاخص‌های سلامت دهان و دندان را با کمترین هزینه افزایش می‌دهد.»
بیمه‌ها پول دندان مصنوعی را به مردم می‌دهند!
هرچند حمایت از خدمات دندانپزشکی با محوریت پیشگیری می‌تواند اقدامی مناسب برای ارتقای شاخص‌های سلامت و بهداشت دهان و دندان درکشور باشد، ولی درحال حاضر بخش زیادی از جامعه بزرگسال کشور به دلیل هزینه‌های سنگین دندانپزشکی، دندان‌هایشان را ازدست می‌دهند. موضوعی که به گفته نوید ناصری، عملکرد و رویه بیمه‌های درمانی در بروز آن نقش بسیار مهمی دارند. عضو شورایعالی نظام‌پزشکی در توضیح بیشتر به «شهروند» می‌گوید: «بیمه‌های پایه، چهار مورد خدمات دندانپزشکی را تحت پوشش قرار می‌دهند. این چهار مورد شامل ویزیت (معاینه)، کشیدن دندان، جرم‌گیری و رادیوگرافی است. البته بخشی از هزینه‌های ساخت دندان مصنوعی را هم تحت پوشش قرار می‌دهند، اما رویکرد بیمه‌ها حفظ دندان با استفاده از روش‌های درمانی دیگر چون (عصب‌کشی، روکش، پرکردن دندان و...) نیست، درحالی که با این روش‌ها می‌توان دندان را به‌عنوان عضوی از بدن حفظ کرد. درواقع بیمه‌های درمانی با تحت پوشش قرارندادن هزینه‌های ترمیم دندان از یک طرف و تحت پوشش قراردادن هزینه‌های کشیدن دندان ازسوی دیگر، عملا مردم را به سمت کشیدن دندان ترغیب می‌کنند.»
به گفته عضو شورایعالی نظام‌پزشکی ترمیم یک دندان ٨٠ تا ١٠٠هزارتومان و درصورت نیاز به عصب‌کشی بیش از ٣٠٠هزارتومان هزینه دارد. بیمار با توجه به شرایط بیمه‌ها و رهایی از درد، ناچار می‌شود دندان خود را بکشد زیرا پوشش بیمه‌ای نگهداری دندان را تقبل نمی‌کند. دندانی که با یک ترمیم ساده یک عمر حفظ می‌شود، به دلیل ضعف پوشش بیمه‌ای کشیده می‌شود. این رویه باعث شده سالانه حدود ۴میلیون دندان دایمی درکشور کشیده شود، درصورتی که بیش از ۸۰درصد این چهار‌میلیون دندان قابل نگهداری است.
ناصری یکی از وظایف مهم بیمه‌ها در دنیا را کاهش یا پیشگیری از نقص عضو عنوان می‌کند و دراین‌باره می‌گوید: «بیمه‌های درمانی به جای این‌که خدمات ترمیمی دندانپزشکی را پوشش دهند تا دندان اصلی حفظ شود، بخشی از هزینه‌های تهیه دندان مصنوعی را پرداخت می‌کنند! این رویه بیمه‌ها با اصول اولیه نظام سلامت در تناقض است.»
عضو شورایعالی نظام‌پزشکی به کمبود مراکزدرمانی دولتی درحوزه دندانپزشکی هم اشاره می‌کند: «بنا بر اعلام رسمی وزارت بهداشت بیش از ٩٠درصد از خدمات دهان و دندان درکشور توسط بخش خصوصی ارایه می‌شود و تاکنون هیچ دولتی برای بهبود شاخص‌های سلامت دندان درکشور اقدام موثری انجام نداده است تا وقتی که در وزارت بهداشت معاونت دهان و دندان نداشته باشیم، این وضع ادامه دارد و سلامت دهان و دندان درکشور مغفول می‌ماند. همان‌طور که همه دیدند، طرح تحول نظام سلامت با تمام دستاوردهایش، عملا دراین حوزه کاری از پیش نبرد. ما از وزارت بهداشت انتظار داریم اقدامات فوری برای ارتقای سلامت دهان و دندان درکشور انجام دهد. سلامت دهان و دندان درکشور به مرز بحران رسیده است.»
خدمات دندانپزشکی متحول می‌شود
این صحبت‌ها درحالی ازسوی ناصری عضو شورایعالی نظام‌پزشکی مطرح می‌شود که مسئولان بلندپایه وزارت بهداشت هم به کمبود کلینیک‌های دندانپزشکی اذعان دارند. ارایه ٧درصد از کل خدمات دندانپزشکی در کلینیک‌های دولتی، سهم ٣درصدی دولت از بازار ریالی این خدمات و وجود ٣٥هزار یونیت دندانپزشکی در بخش خصوصی درحالی که به گفته وزیر بهداشت تنها ٢هزار یونیت دندانپزشکی درکلینیک‌های دولتی فعالند، همگی تأییدی است بر لزوم حمایت دولت و وزارت بهداشت در این حوزه. شاید به همین دلیل افزایش یونیت‌های دندانپزشکی یکی از برنامه‌های اصلی وزارت بهداشت در سال‌جاری عنوان شده است. به‌طوری که حسن قاضی‌زاده‌هاشمی وزیر بهداشت درهفته جاری از اضافه‌شدن ٢هزار یونیت جدید برای کلینیک‌های ویژه دندانپزشکی در بخش دولتی خبر داد و در توضیح برنامه‌های توسعه خدمات دندانپزشکی درکشور گفت: «تاکنون ٤هزار یونیت دندانپزشکی دربخش دولتی وجود داشت که نیمی از آنها غیرفعال بود و دو‌هزار یونیت جدید برای کلینیک‌های ویژه دندانپزشکی به این مجموعه اضافه می‌شود.» پیش از این نیز محمد آقاجانی معاون درمان وزیر بهداشت از اضافه‌شدن ٢هزارو٥٠٠ یونیت دندانپزشکی در کلینیک‌های دولتی خبر داده بود. به این ترتیب امسال تعداد یونیت‌های دندانپزشکی دربخش دولتی به ۸۵۰۰ دستگاه می‌رسد. تا به گفته وزیر بهداشت با افزایش ٢٥درصدی سهم دولت در خدمات دندانپزشکی، تحولی بزرگ در این حوزه ایجاد شود.
کشیدن دندان به جای درمان
این صحبت‌ها درخصوص برنامه‌های وزارت بهداشت درحالی ازسوی مسئولان این وزارتخانه درهفته جاری عنوان شد که همایون فراست عضو هیأت‌مدیره انجمن دندانپزشکی کشور در گفت‌وگو با «شهروند» آمار و ارقام قابل تأملی درخصوص پوسیدگی دندان درجامعه ایرانی دارد. او می‌گوید: «میزان پوسیدگی دندان کودکان کمتر از ٦سال در ٢٠سال گذشته ٤برابر افزایش یافته است. براساس آمارها در دهه٦٠، DMF شاخص (پوسیدگی، پرشدگی و بی‌دندانی) در ایران حدود ٨/١درصد بود و این شاخص در سال ٩٢ به ٨/٥درصد رسیده است. این آمار یعنی به‌طور متوسط هر فرد بالای ۱۲سال ایرانی ۶ دندان خراب دارد. همچنین براساس آمار به دست آمده در سال گذشته افراد بین ۳۳ تا ۴۸سال ایرانی بیش از ١٥درصد پوسیدگی دندان داشته‌اند. درحال حاضر به‌طور متوسط هر ایرانی بالای ٤٥سال ١٢ تا ١٤ دندان خراب و پوسیده دارد.» او ادامه می‌دهد: «موضوع نگران‌کننده درحوزه سلامت دهان و دندان کشور درصد ترمیم دندان‌های پوسیده درکشور است. در ایران فقط ١٠ تا ٢٠درصد دندان‌های آسیب‌دیده به علت پوسیدگی ترمیم می‌شوند و سایر موارد یا کشیده می‌شوند یا به صورت پوسیده در دهان باقی می‌مانند. افراد بالای ٤٠سال در ایران ١٠ تا ١٢ دندان کشیده دارند، با توجه به این‌که هر فرد بزرگسال باید ٢٨ دندان سالم داشته باشد، به‌طور متوسط هر ایرانی ٤٠ساله حدود ١٦ دندان سالم دارد. این درحالی است که ساکنان اروپا در سن ٤٠سالگی ٢٧ تا ٢٨ دندان دارند و این بدان معناست که درکشورهای اروپایی دندان‌های پوسیده ترمیم شده و نگهداری می‌شوند ولی در ایران به دلیل هزینه‌های بالای دندانپزشکی؛ دندان‌ها کشیده می‌شوند.» فراست به کم‌کاری بیمه‌های درمانی درحوزه سلامت دهان دندان هم اشاره می‌کند و دراین‌باره می‌گوید: «با تلاش‌های وزارت بهداشت بخش کوچکی از خدمات دندانپزشکی تحت پوشش بیمه‌های پایه درمانی قرار گرفت. این پوشش به شکلی است تا خدمات پیشگیری برای کودکان و بزرگسالان ایجاد شود اما تعرفه‌ها به حدی پایین است که طبق اطلاعاتی که به انجمن رسیده، هیچ دندانپزشکی با بیمه قرارداد نمی‌بندد. متاسفانه بی‌توجهی بیمه‌ها به دندانپزشکی باعث شده تا تعرفه‌ها بسیار پایین باشد. هیچ دندانپزشکی نمی‌تواند با این تعرفه‌ها کار کند.»
او نتیجه این تعرفه‌گذاری غیرواقعی و نبود پوشش بیمه‌ای را بی‌بهره ماندن مردم از خدمات دندانپزشکی عنوان می‌کند و می‌گوید: «ارایه‌نشدن خدمات دندانپزشکی به مردم به معنی وجود دندان خراب همراه با درد در دهان، غذا خوردن و جویدن نامناسب، تأثیر در زیبایی چهره افراد و پایین بودن کیفیت زندگی است که مردم باید از آن رنج ببرند.»
انتهای پیام/