آمار کمیت تولید ایران در پایگاه‌های مختلف بین‌المللی اعلام شد

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، دکتر محمدجواد دهقانی گفت: «کمیت تولید علم تنها یکی از ابعاد توسعه علمی است. به طور متوسط حدود یک‌پنجم از این کمیت با مشارکت بین‌المللی تولید می‌شود که آن را تحت عنوان دیپلماسی علمی می‌شناسیم. تولیدات علمی کشور علاوه بر رشد کمی، رشد در خور توجهی از لحاظ کیفی نیز داشته، بویژه این که از این حیث در جمع کشورهای برتر منطقه قرار داریم.»

او افزود: «هر چند کمیت تولید علم تنها یکی از ابعاد توسعه علمی محسوب می‌شود، آگاهی کامل از کل این کمیت از اهمیت فراوانی برخوردار است، زیرا تا از وجود این کمیت مطلع نباشیم، امکان برنامه‌ریزی جامع برای هدایت آن وجود ندارد.»

او گفت: «بررسی برخی از پایگاه‌های علمی معتبر بین‌المللی نشان می‌دهد که حداقل ۷۰‌درصد کمیت تولید علمی ایران تاکنون گزارش نشده است و اگر تنها پایگاه‌های بین‌المللی را مبنا قرار دهیم، نیمی از کمیت مورد توجه قرار نگرفته است.»

به گفته او، سرعت نمایه‌سازی اطلاعات در پایگاه‌های بین‌المللی با یکدیگر یکسان نیست. بنابراین به‌ویژه برای اطلاعات سال ۲۰۱۵ که هنوز تکمیل نشده است باید مدتی صبر کرد. شرکت تامسون رویترز که مالک پایگاه استنادی آی.اس.آی است به ارائه سایر پایگاه‌های اطلاعات نیز پرداخته است. برای انتخاب محتوای این پایگاه‌ها از فرایندهای ارزیابی مختلفی استفاده می‌شود تا جامعه علمی از کیفیت محتوای آن اطمینان حاصل کنند.

دهقانی گفت: «برای محاسبه میزان واقعی تولید علم کشور در سطح بین‌المللی نیاز داریم تا کمیت خالص تولید علم را محاسبه کنیم. کمیت خالص تولید علم یا همان تعداد مدارک خالص به معنی حذف مدارک تکراری در پایگاه‌های اطلاعات علمی مختلف است. یک مقاله علمی متعلق به یک کشور می‌تواند در بیش از یک پایگاه اطلاعاتی نمایه‌سازی شود، زیرا مجله یا کنفرانسی که مقاله در آن منتشر شده است می‌تواند در بیش از یک پایگاه نمایه‌سازی شود. لازم به ذکر است که اطلاعات سال ۲۰۱۵ به دلیل پدیده تاخیر در نشر و تفاوت در سرعت نمایه‌سازی اطلاعات هنوز تکمیل نشده است.»

به گفته دهقانی، بررسی پایگاه اف.اس.تی.ا - پایگاه علم تغذیه در فاصله سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ نشان می‌دهد که به ترتیب میزان کمیت تولید علم ایران 24 ،32 ،31 ،59 ،80 ،114 ،150 ،214 ،244 ،377 ،541 ،696 ،759 ،788 ،774 و 1048 مدرک بوده است.

جمهوری اسلامی ایران از سال ۲۰۰۰ تا سال ۲۰۱۵ تعداد 109‌هزار‌و‌655 مدرک در پایگاه اطلاعات علمی اینسپک منتشر کرده است. میزان کمیت تولید علم ایران در این پایگاه از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ به ترتیب 519 ،590 ،931 ،1306 ،1825 ،2179 ،3702 ،4709 ،7547 ،9066 ،10589 ،12355 ،13192 ،13771 ،14253 و 13121 مدرک بود.

پایگاه استنادی اسکوپوس یکی دیگر از پایگاه‌های معتبر بین‌المللی است که وابسته به موسسه انتشاراتی الزویر است که 329‌هزار‌و‌11 مدرک از ایران در دوره زمانی ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ در این پایگاه نمایه سازی شده است. به ترتیب تعداد 1759 ،2103 ،2997 ،4388 ،5751 ،8188 ،11393 ،15013 ،19489 ،24055 ،29667 ،39342 ،40451 ،41313 ،43368 و 39734 مدرک در فاصله سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ در این پایگاه ثبت شده است.

پایگاه استنادی آی.اس.آی به عنوان یکی از پایگاه های شرکت تامسون رویترز، یکی از مراجع بین‌المللی برای سنجش کمیت تولید علم است. 261171 مدرک در فاصله زمانی ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ از جمهوری اسلامی ایران در این پایگاه ثبت شده است. به ترتیب در فاصله سال‌های ذکر شده تعداد 1746 ،2097 ،2845 ،3936 ،5161 ،6914 ،9208 ،13407 ،17450 ،20365 ،22441 ،28650 ،30442 ،31073 ،31986 و 33450 مدرک از کشور در این پایگاه ثبت شده است.

پایگاه اطلاعاتی چکیده های زیستی یکی دیگر از پایگاه‌هایی است که توسط شرکت تامسون رویترز (ISI) نیز ارائه می‌شود. در مجموع در خلال سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ تعداد 47889 مدرک از جمهوری اسلامی ایران در این پایگاه ثبت شده است. در این سال‌ها به ترتیب 343 ،409 ،586 ،710 ،949 ،1402 ،1767 ،2389 ،2765 ،3487 ،3898 ،4932 ،6173 ،5756 ،6145 و6178 مدرک از جمهوری اسلامی ایران در این پایگاه نمایه‌سازی شد.

تفاوت در تعداد مدارک نمایه‌سازی کشور در پایگاه‌های مختلف از این واقعیت نیز ناشی می‌شود که اندازه پایگاه‌های مختلف با یکدیگر برابر نیست. در فاصله سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ به ترتیب 49 ،76 ،57 ،68 ،99 ،143 ،211 ،249 ،341 ،414 ،624 ،828 ،930 ،906 ،985 و712 مدرک از کشور در پایگاه زئولوجیکال رکورد نمایه‌سازی شده است.

پایگاه اطلاعاتی مدلاین در حوزه پزشکی به نمایه‌سازی اطلاعات پژوهش‌های بین‌المللی می‌پردازد. غالب اطلاعات این پایگاه متعلق به حوزه علوم پزشکی است، هر چند ماهیت بین رشته‌ای علم باعث می‌شود تا مدارک سایر رشته‌های وابسته به حوزه علوم پزشکی نیز در این پایگاه نمایه شوند. در فاصله سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ تعداد 74005 مدرک از جمهوری اسلامی ایران در این پایگاه نمایه‌سازی شده است که به ترتیب 257 ،401 ،557 ،869 ،1136 ،1452 ،2121 ،3358 ،3768 ،4253 ،5235 ،6772 ،9123 ،10792 ،12162 و 11749 مدرک است.

160106 مدرک از ایران در پایگاه مندرجات جاری موسسه تامسون رویترز (آی.اس.آی) منتشر شده است. تعداد مدارک کشور در فاصله سال‌‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ در این پایگاه به ترتیب 1230 ،1454 ،1961 ،2720 ،3264 ،4249 ،5632 ،7423 ،9022 ،11193 ،12739 ،15702 ،17807 ،20129 ،21816 و 23765 مدرک بوده است.

نمایه استنادی بایوسیس نیز به نمایه‌سازی مجلاتی می‌پردازد که مقالات کشور در آن‌ها نمایه‌سازی شده‌اند. 57821 مدرک از جمهوری اسلامی ایران در بین سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ در این پایگاه ثبت شده است. در فاصله این سال‌ها به ترتیب 628 ،731 ،866 ،1272 ،1234 ،1874 ،2388 ،2995 ،3593 ،4288 ،5019 ،6812 ،6978 ،6063 ،6632 و 6448 مدرک از ایران در این پایگاه نمایه‌سازی شد.

در دوره زمانی ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ خالص کمیت تولید علم ایران در پایگاه‌های معتبر بین‌المللی به ترتیب 2136 ،4997 ،6743 ،9496 ،11880 ،15730 ،21769 ،30025 ،38955 ،46248 ،52856 ،66406 ،73400 ،77329 ،82054 و 83197 مدرک بوده است.