چگونه «امید» برند شد
در آغازین روزهای سال 94 در یادداشتی که با عنوان «سرنوشت ایران 95 در دستان اصلاح‌طلبان» نوشتم با اشاره به انتخابات مجلس در اسفند 94 این پیش‌بینی از سوی نویسنده صورت گرفت که اصلاح‌طلبان سال 95 را با در اختیار داشتن اکثریت کرسی‌های پارلمان دهم آغاز خواهند کرد که به نظر می‌رسد این پیش‌بینی به تحقق پیوسته است. در باب چرایی موفقیت تحول‌خواهان ایران تحلیل‌های مختلفی بعد از برگزاری انتخابات هفتم اسفند صورت گرفت که در این نوشتار مجال پرداختن به این تحلیل‌ها و درستی یا غلط بودن آن‌ها وجود ندارد. هر چند برخی از زعمای جریان اصولگرا همچون آقای باهنر که از شکست سنگین اصلاح‌طلبان سخن به میان آورده بودند بعد از برگزاری انتخابات و مشخص شدن نتایج آن با چرخش 180درجه‌ای گفتند که پیش‌بینی می‌کردیم اصلاح‌طلبان در تهران پیروز شوند!!
به هر روی انتخابات هفتم اسفند درس‌ها و پندهایی برای مسوولان، اصولگرایان و اصلاح‌طلبان داشت. مهم‌ترین پیامی که مسوولان باید از انتخابات مجلس دریافت کنند رویکرد مردم در این انتخابات بود. با وجود ردصلاحیت چهره‌های شاخص جریان اصلاح‌طلب به‌ویژه در کلان‌شهری مانند تهران اما مردم پایتخت در روز انتخابات با در دست داشتن لیست امید در اکثر شعب اخذ رای نشان دادند که علاقه‌مند به تفکر اصلاح‌طلبی هستند و حتی در صورت ردصلاحیت برخی چهره‌های شناخته شده اصلاح‌طلب به لیستی که بزرگان اصلاح‌طلب آن را تایید و تبلیغ کردند رای می‌دهند. ازاین‌رو غیر رقابتی کردن میدان رقابت مطمئنا نتیجه عکس در پی خواهد داشت.
پیام دیگر انتخابات هفتم اسفند به مسوولان، مربوط به متولیان صداوسیما می‌شود؛ این رسانه شاید بازنده بزرگ انتخابات مجلس باشد. باوجود تبلیغات یک‌سویه صداوسیما به نفع جریان اصولگرا و پخش برنامه‌هایی در جهت تخریب اصلاح‌طلبان اما مردم ایران بی‌توجه به این رسانه فراگیر با تأسی از شبکه‌های اجتماعی، مخالفت خود را با رویکرد جانبدارانه صداوسیما اعلام کردند. به‌نظر می‌رسد دست‌اندرکاران این رسانه به‌ویژه مدیریت عالی آن باید تجدیدنظر جدی در نحوه تعامل صداوسیما با اصلاح‌طلبان بکنند. اگر متولیان رسانه ملی بخواهند به مانند گذشته با اصلاح‌طلبان برخورد کنند مطمئن باشند بیش از پیش جایگاه خود را نزد افکار عمومی تنزل خواهند داد.
و اما اصولگرایان که مهم‌ترین پیام انتخابات هفتم اسفند متوجه آن‌ها بود بی‌شک باید در نوع گفتمان خود تجدیدنظر کنند. مردم از جریانات سیاسی صداقت و شفافیت می‌خواهند که اصولگرایان نشان دادند با مردم صادق نیستند. اگر در مواجهه با ردصلاحیت گسترده اصلاح‌طلبان زعمای اصولگرا در خط مقدم دفاع از حقوق شهروندی بودند و از ردصلاحیت‌‌ها دفاع نمی‌کردند مطمئنا اقبال بخشی از مردم به سمت آن‌ها هم متمایل می‌شد. اصولگرایان می‌خواستند رفتن به بهارستان را با استفاده از خط ویژه و در یک میدان غیر رقابتی طی کنند که در حوزه‌هایی که این امکانات برای آن‌ها فراهم بود به توفیق مطلق دست پیدا کردند و در دیگر حوزه‌‌ها که امکانات خط ویژه برایشان مهیا نبود نتوانستند پیروزی قابل‌توجهی کسب کنند. ازاین‌رو به نظر می‌رسد اصولگرایان ایران اگر بخواهند در انتخابات آتی در یک فضای رقابتی حضور پیدا کنند باید طرحی نو در بیاندازند و در نحوه تعامل خود با مردم تجدیدنظر کنند.
پیام دیگر انتخابات هفتم اسفند متوجه اصلاح‌طلبان بود. اگرچه تا این مرحله از انتخابات اصلاح‌طلبان از نظر عددی دست برتر را دارند ولی این پیروزی حاصل تلاش دو ساله جمعی از اصلاح‌طلبان بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری در خرداد 92 بود. نخستین کسی که در اردوگاه اصلاح‌طلبان بعد از خرداد 92 بحث همگرایی اصلاح‌طلبان برای انتخابات مجلس را مطرح کرد شخص دکتر محمدرضا عارف بود. ایشان باوجود برخی پیشنهاد‌ها برای برعهده گرفتن مسوولیت اجرایی در دولت و مجمع تشخیص مصلحت نظام با دوراندیشی که ویژگی خاص ایشان است بر ضرورت نقش‌آفرینی در خارج از ساختار قدرت اجرایی و حفظ سرمایه اجتماعی به دست آمده در خرداد 92 تاکید داشت. ایشان شاید نگاه متمایزتری نسبت به دیگر اصلاح‌طلبان به ساختار سیاسی ایران داشت. دکتر عارف در اوج ناامیدی اصلاح‌طلبان به‌ویژه بدنه جوان این جریان سیاسی در اردیبهشت 92 در دانشگاه صنعتی شریف در برابر ناامیدی و سرخوردگی جوانان و دانشجویان که به‌واسطه حوادث تلخ 88 ایجاد شده بود بر ضرورت عدم فاصله گرفتن با صندوق‌های رای تاکید کرده بود و از «امید» گفت. به همین دلیل بعد از پیروزی جریان اصلاح‌طلب و اعتدال‌گرا در خرداد 92 بلافاصله با راه‌اندازی اتاق‌های فکر در بنیاد امید ایرانیان برای تداوم این پیروزی برنامه‌ریزی کرد. دکتر عارف می‌خواست «امید» برندی برای اصلاح‌طلبان شود که شد. بنیاد امید ایرانیان اتاق فکری برای جریان اصلاح‌طلب شد و بعد از تشکیل شورای‌عالی سیاست‌گذاری انتخاباتی اصلاح‌طلبان، تجربه این اتاق‌های فکر در اختیار شورای‌عالی قرار گرفت و با همت و همیت مثال‌زدنی اعضای این شورا، پیروزی اصلاح‌طلبان در هفتم اسفند با میدانداری جوانان این جریان در عرصه فعالیت میدانی محقق شد. ازاین‌رو پیام انتخابات هفتم اسفند برای اصلاح‌طلبان این مهم می‌تواند باشد که اگر برنامه درازمدت همراه با داشتن سعه‌صدر و امید و تعامل با حاکمیت و دوری از تک‌روی سرلوحه کارشان در تمامی انتخابات‌ها باشد، می‌توان به تداوم این پیروزی‌‌ها امید داشت.
مباحث مربوط به داخل پارلمان ازجمله مدیریت آن مربوط به زمان تشکیل رسمی مجلس دهم است، مباحثی که این روز‌ها در فضای رسانه‌ای انتشار پیدا می‌کند و پیشنهادیی که در این باب مطرح می‌شود بیشتر کارکرد ژورنالیستی دارد و با واقعیت‌هایی که در محافل سیاسی می‌گذرد فاصله دارد. نقش‌آفرینی برای مدیریت مجلس سازوکاری دارد که در درون پارلمان و با محوریت فراکسیونی که اکثریت را به‌دست می‌گیرد محقق خواهد شد، ازاین‌رو باید تا خرداد 95 صبور بود.
* سردبیر روزنامه الکترونیکی امید ایرانیان
انتهای پیام/