مهلت یک‌ماهه وزارت بهداشت به رستوران‌ها/ رستوران‌هایی که پلمب شدند، اخطار ٦٠ روزه داشتند

مردم: نگرانیم
پلمب برخی از رستوران‌های معروف تهران در هفته و ماه‌های اخیر با واکنش‌های مردمی همراه بود. عباسی، مردی ٥٠ساله‌ است. او یکی از مشتریان رستوران نایب است که در ماه، حداقل دو تا سه‌بار برای صرف شام به شعبه این رستوران در خیابان سهروردی می‌رود. او پس از شنیدن خبر استفاده از زعفران تقلبی به «شهروند» می‌گوید: «از ظاهر غذای این رستوران به هیچ وجه نمی‌توان متوجه بهداشتی یا غیربهداشتی بودن آن شد، چرا که غذا در بهترین شکل ممکن، سرو ‌می‌شود، به همین علت وقتی شنیده می‌شود این رستوران تخلفات بهداشتی داشته، واقعا آدم متعجب می‌شود.» او می‌گوید: «قیمت کباب‌های این رستوران از ٣٠‌هزار تومان شروع می‌شود و درنهایت با اضافه شدن ارزش افزوده و مالیات، مبلغ قابل توجهی از هر مشتری برای صرف غذا گرفته می‌شود، به همین دلیل انتظار می‌رود که حداقل اصول اولیه بهداشتی رعایت شود.» او از این موضوع اعلام نگرانی می‌کند که اگر رستوران معروفی مانند نایب مرتکب تخلف شده، در پشت پرده رستوران‌های معمولی چه اتفاقاتی می‌افتد؟ این تنها واکنش به رستوران نایب نیست.

پلمب موقت رستوران اردک آبی هم با تعجب«سپیده» همراه بود. زن جوانی که به قول خودش، تمام قرارهای کاری و دوستانه را در ساعت صبحانه و ناهار این رستوران می‌گذارد: «واقعا از شنیدن این خبر شوکه شدم. ما خیلی از روزها را برای صرف صبحانه با دوستانم یا ناهار با همکارانم به این رستوران می‌رویم. هر چند که قیمت آن از رستوران‌های دیگر بالاتر است و یک صبحانه کامل حداقل ٥٠‌هزار تومان هزینه دارد، اما به دلیل فضای این رستوران و قرار گرفتنش در داخل یک مرکز خرید، انتخاب اول ما بود.» سپیده خبر پلمب موقت اردک آبی را در یکی از صفحه‌های خبری اینستاگرام خوانده و می‌گوید: «در خبر خواندم که سالاد این رستوران، آلودگی میکروبی داشته. این موضوع خیلی نگران‌کننده است، چراکه خیلی از مشتری‌ها، سالاد این رستوران را انتخاب می‌کنند. هرچند که تا به حال برای من یا دوستانم مشکل یا بیماری پس از خوردن غذاهای این رستوران ایجاد نشده است.» برخی دیگر اما از تخلف این رستوران‌ها با توجه به قیمت منوی آنها، اظهار تعجب کردند: «خیلی عجیب است که رستورانی که یک وعده غذایش نزدیک به صد‌هزار تومان برای هر نفر می‌شود، چنین تخلفی مرتکب شود.» این را «علی» می‌گوید و ادامه می‌دهد: «مردم به این رستوران‌ها به دلیل سابقه‌ای که دارند، اعتماد کرده‌اند اما وقتی این خبرها شنیده می‌شود، دیگر باید کجا رفت غذا خورد؟»
٨٠درصد شکایت‌مربوط به مواد غذایی است
وزارت بهداشت اما برداشت دیگری از نگرانی مردم دارد. محسن فرهادی رئیس اداره بهداشت مواد غذایی و بهسازی اماکن عمومی وزارت بهداشت، معتقد است که انتشار چنین خبرهایی نه‌تنها منجر به بی‌اعتمادی نمی‌شود که حتی اعتماد عمومی را همراه دارد. او در گفت‌وگو با «شهروند» می‌گوید: «زمانی‌که اسامی رستوران‌های معروف به‌عنوان متخلف در حوزه غذایی و بهداشتی اعلام می‌شود، در ابتدا تصور می‌شود که مردم نگران می‌شوند، اما واقعیت این است که همین خبرها، اعتماد افراد را افزایش می‌دهد. مردم باید بدانند که برای ما به‌عنوان ناظران بهداشتی، رستوران‌ها تفاوتی با یکدیگر ندارد و برند بودن یک مکان، باعث نمی‌شود که بر آن نظارتی نشود.» او در پاسخ به این سوال که به‌جز رستوران‌های پلمب‌شده اخیر موارد مشابه دیگری هم بوده؟ می‌گوید: «مشابه مواردی که رسانه‌ای شد، قطعا وجود دارد، چه رستوران‌هایی که برند هستند و چه آنها که برند نیستند، البته در خیلی از موارد کار به تعطیلی نمی‌رسد اما در این موارد که اسامی‌شان اعلام شد، به‌دلیل بی‌توجهی به تذکرها، پلمب شدند.» فرهادی تاکید می‌کند: «ما به این رستوران‌ها تذکر داده بودیم و حدود ٦٠ روز هم به آنها مهلت دادیم تا مشکل بهداشتی را برطرف کنند، اما این اقدام صورت نگرفت. ما هم به دادسرا اعلام جرم کردیم و این پلمب‌ها با دستور قضائی انجام شد.» این مسئول در وزارت بهداشت درباره نحوه نظارت بر رستوران‌ها توضیحات بیشتری می‌دهد: «زمانی‌که یک رستوران تبدیل به برند می‌شود، ما نظارت و کنترل بیشتری به آن پیدا می‌کنیم، چراکه این مکان فروش بیشتری دارد و درآمد خوبی هم به‌دست می‌آورد، به همین خاطر باید نسبت به رعایت موارد بهداشتی حساسیت بیشتری هم داشته باشد.» فرهادی می‌گوید: «وزارت بهداشت در ارتباط با بهداشت مواد غذایی، یعنی بخش‌هایی که به غذا مربوط می‌شود، حساسیت زیادی دارد. ما در ارتباط با این موضوع با کسی رودربایستی نداریم و حاضر نیستیم از حق مردم کوتاه بیاییم.» به گفته فرهادی، ناظران اداره بهداشت محیط کار، در ٤ محور نظارت‌های خود را انجام می‌دهند: «نخستین و مهم‌ترین بخشی که از سوی ناظران وزارت بهداشت مورد توجه قرار می‌گیرد، بهداشت فردی کارکنان رستوران است، بر همین اساس تمام کسانی که در رستوران‌ها غذا سرو می‌کنند، باید کارت سلامت داشته باشند و هنگام انجام کار باید ابتدایی‌ترین اصول بهداشتی ازجمله شستن دست‌ها را رعایت کنند. دومین محور، بهداشت مواد غذایی است. در این زمینه حساسیت ویژه‌ای وجود دارد. توجه به همین موضوع هم سبب پلمب شدن چند رستوران‌ معروف در تهران شد، موضوعی که در ارتباط با مواد غذایی مطرح می‌شود و مردم هم از آن اطلاعی ندارند، دمای نگهداری مواد غذایی است، اقدامی که در صورت رعایت نشدن می‌تواند منجر به افزایش میکروب‌های مواد غذایی شود.» او ادامه می‌دهد: «وسایل و تجهیزاتی که مواد غذایی در آن پخته و سرو می‌شود نیز یکی دیگر از مواردی است که مورد بازرسی و نظارت قرار می‌گیرد. در کنار اینها، بهداشت مکان و محیطی که غذا در آن عرضه می‌شود هم اهمیت دارد، این‌که آب رستوران کجا نگهداری می‌شود یا فاضلاب آن چگونه دفع می‌شود، در این بخش مورد نظارت قرار می‌گیرد.»

به گفته او، بیشترین تخلفات رستوران‌ها به رعایت نشدن بهداشت فردی کارکنان این مکان‌ها مربوط می‌شود: «بازرسان ما در اداره سلامت و بهداشت محیط کار، به این بخش توجه ویژه‌ای دارند. این موضوع تا جایی اهمیت دارد که گرفتن پول با یک دست و غذا را سرو کردن با همان دست، جزو تخلفات به‌شمار می‌رود.» با این همه اما شکایت‌های مردمی بیش از این‌که مربوط به بهداشت فردی کارکنان رستوران‌ها باشد، به سلامت مواد غذایی مربوط می‌شود: «حدود ٧٥ تا ٨٠‌درصد شکایت‌های مردمی مربوط به بهداشت مواد غذایی است. از همه اصناف هم نانوایی‌ها بیشترین شکایت را دارند و رستوران‌ها در اولویت‌های بعدی قرار می‌گیرند.» فرهادی اینها را می‌گوید و ادامه می‌دهد: «مردم می‌توانند برای اعلام شکایت با سامانه ١٤٩٠ یا ١٩٠ تماس بگیرند. هر تماسی از سوی افراد، پیگیری می‌شود. رستوران‌ها و مراکزی که مواد غذایی توزیع می‌کنند، موظف هستند که این سامانه را به مشتریان خود اعلام کنند یا در مکانی آن را قرار دهند که افراد به‌راحتی آن را مشاهده کنند.» به گفته او، شکایت‌های مردمی طی ٧٢ ساعت رسیدگی می‌شود.

حالا که کمی بیش از یک ماه به آغاز تعطیلات نوروزی باقی مانده، این مسئول در وزارت بهداشت از آغاز بسیج نوروزی از اول اسفندماه خبر می‌دهد: «از آنجایی که در تعطیلات نوروزی میزان مراجعه مردم به مکان‌هایی مانند رستوران‌ها افزایش پیدا می‌کند، مسافرت‌ها زیاد می‌شود و خیلی‌ها به رستوران‌های بین راهی می‌روند، قرار است از اول اسفند بسیج نوروزی آغاز به کار کند.» او درباره بهداشت رستوران‌های بین راهی این توضیح را می‌دهد که: «برای برطرف شدن مشکلات بهداشتی این رستوران‌ها زمان نیاز است. در همین ارتباط هم ما از اول اسفندماه به این مکان‌ها فرصت می‌دهیم تا نسبت به رعایت موارد بهداشتی اقدام کنند و با آغاز تعطیلات با تخلفات برخورد می‌کنیم.»

به گفته فرهادی، در مانوری که از اول اسفندماه آغاز می‌شود، تمام واحدهای صنفی مربوط به عرضه مواد غذایی و واحدهای بین راهی بازدید می‌شوند. در صورت وجود تخلف، این واحدها یک ماه فرصت دارند تا نسبت به رعایت مشکل بهداشتی‌شان اقدام کنند: «این اقدام برای حفظ سلامت مسافران نوروزی و پیشگیری از اپیدمی بیماری‌های قابل انتقال از آب و غذا انجام می‌شود.»