اسلام با اصل مدگرایی و مدجویی به عنوان یک خواست فطری مخالفتی ندارد/ اهتمام اسلام معطوف به هدایت این میل است

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، سید حسین شرف الدین، عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در پنجمین جلسه از سلسله جلسات کارگاه آموزشی فرهنگ پوشش ( مد و مدگرایی ایرانی – اسلامی ) که در روز چهارشنبه مورخ ۵/۵/۱۴۰۱ از ساعت ۱۷ الی ۱۹ بصورت مجازی و برخط به همت پژوهشکده قرآن و عترت نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی ویژه اعضای هیأت علمی، استادان و کارکنان واحدها و مراکز آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد که به موضوع بررسی مد و مدگرایی در جهان امروز، ایران و اسلام پرداخت.

وی با اشاره به اینکه از دید جامعه شناختی،‌ مد را می توان با چهار ویژگی نوظهوری، تمایز بخشی(افراد مدگرا از سایرین)، حال بودگی(موقت و گذرا)، مقبولیت گروهی و خرده گروهی، از سایر هنجارهای اجتماعی متمایز کرد و گفت: مد به لحاظ وجودی در قالب گونه های مختلفی از کنش فردی به صورت انضمامی تبلور می یابد. از این رو، هر رفتار و کرداری با داشتن ویژگی های چهارگانه فوق مصداق مد است؛ اما برجسته ترین جلوه های مد(در نمایش های فردگرایانه و در عینیت اجتماع) در قالب پوشش، آرایش، تزیین و ترمیم وجوه نامتعارف بدن، خود نمایی می کند. به بیان دیگر، قلمرو نمایش «مد» بدن و کالبد فیزیکی انسان است. بدن در این تلقی، نمایشگاهی است که تمایلات مدگرایانه فرد را انعکاس می دهد.

این عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) اضافه کرد: هدف از مدگرایی و مدخواهی، بدست دادن تصویری زیبا یا زیباتر از خود به منظور جلب توجه دیگران، کسب تایید اجتماعی، افزایش مقبولیت درون گروهی، جبران برخی کمبودهای واقعی یا توهمی، تامین برخی اغراض مثل دستیابی به ازدواج و استخدام مطلوب، واکنش اعتراضی به فرهنگ حاکم و عرف جاری و... است.

شرف الدین افزود: مد به اعتبار سوائق فطری و غریزی، پدیده ای انسانی است و عمری به درازی آفرینش انسان دارد. انسان به طور طبیعی میل به خودآرایی، خودنمایی، نوجویی، تنوع طلبی، تزیین و تجمل مداوم دارد. آنچه جدید و از ثمرات مدرنیته شمرده می شود نه اصل تمایل به مد یا ارضای متعارف آن در قلمرو طبیعی زندگی که موقعیت یابی کانونی، بذل توجه وافر، عمومیت نسبی، اعتباریابی ارزشی، تمهید زمینه های کافی برای ارضای متنوع آن،‌ تخصیص امکانات مادی و غیرمادی و در نهایت تبدیل آن به یک نرم اجتماعی پذیرفته شده است. تردیدی نیست که جامعه مدرن همه زمینه ها، ملزومات و مقتضیات لازم و کافی را برای شکوفایی و بلکه فربهی و ارضای افراطی این تمایل به عنوان جلوه آشکاری از مصرف گرایی و مولفه ای کانونی از سبک زندگی مدرن، فراهم ساخته است.

عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) بیان کرد: اگرچه همه افراد، گروهها و جوامع انسانی، در داشتن تمایل طبیعی به مد، موقعیت کم و بیش یکسانی دارند اما گروههای مختلف در پذیرش این فرهنگ و همراهی و همنوایی عملی با آن، وضعیت متفاوتی دارند. طبق مطالعات انجام شده خانم ها بیشتر از آقایان؛‌ گروههای سنی نوجوان و جوان بیش از سایرین؛ طبقات بالای جامعه بیش تر از طبقات پایین؛ افراد فارغ البال و کم مشغول، بیشتر از افراد شاغل و فعال؛ افراد کم سواد و تنک مایه، بیشتر از افراد فرهیخته و دارای تحصیلات عالی؛ افراد غیرمومن یا ضعیف الایمان، بیشتر از افراد پایبند به باورها و ارزشهای مذهبی؛ افراد شهرنشین بیشتر از روستانشین و عشایر؛ ساکنان کلان شهرها بیشتر از اهالی شهرهای کوچک و... بر ارضای این میل و نمایش رفتارهای مدگرایانه در اشکال مختلف، اصرار و اهتمام دارند.

وی اضافه کرد: مد و مدگرایی، اگرچه به لحاظ منشا و زمینه ریشه در اقتضائات وجودی، تمایلات فطری و طبیعی انسان دارد؛ اما شرایط محیطی، نقش بسیار مهمی در شکوفاسازی، جهت دهی و تمهید امکانات برای جلوه نمایی آن در اشکال مختلف دارد. برای مد و مدگرایی همچنین کارکردها و پیامدهای مثبت و منفی متعددی در مقیاس فردی و اجتماعی ذکر شده است؛ اگرچه در شکل افراطی و مدرن آن، بیشتر مولد کارکردهای منفی است.

شرف الدین گفت: به شهادت اسناد تاریخی، جامعه ایران تا اواسط دوران قاجار و ارتباط با غرب(اروپا) به دلیل غلظت بافت سنتی و قومیت گرایی چندپاره، مد و مدگرایی به معنای امروزین آن نمود آشکاری حتی در محیط های شهری و درمیان طبقات بالا و اقشار مرفه جامعه نداشت.

این عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) گفت: آشنایی ایرانیان با پدیده مد و مدگرایی به عنوان یک فرهنگ وارداتی عمدتا از این تاریخ و به ویژه به موازات نضج تدریجی پدیده دولت – ملت و تلاش جدی در جهت یکپارچه سازی فرهنگی یا غلبه فرهنگ ملی دولت ساخته بر کل خرده فرهنگ ها و بالاتر از همه ترویج فرهنگ اروپایی به ویژه در بخش پوشش عمدتا از زمان پهلوی اول بوده است.

در پایان وی بیان کرد: اسلام نیز به عنوان یک دین الهی، با اصل مدگرایی و مدجویی به عنوان یک خواست فطری و کشش وجودی مخالفتی ابراز نکرده است؛ اهتمام اسلام بیشتر معطوف به هدایت این میل در مقام ارضا و جلوه نمایی رفتاری است. همه آموزه های اسلام در بخش فقهی و اخلاقی و اعتبار بخشی به عقلانیت تدبیری با هدف سامان دهی به این میل اصیل انسانی تشریع شده است. اسلام برای پوشش و آرایش به عنوان بارزترین جلوه مدگرایی، ملاک های ایجابی و سلبی متعددی معرفی کرده است.

انتهای پیام/۴۰۴۰/