در این نشست محمدصادق خیاطیان رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک، محمد مصلحیان رئیس انجمن ریاضی ایران، مگردیچ تومانیان رئیس شاخه ریاضی فرهنگستان علوم، بیژن احمدی کاکاوندی رئیس کمیته علمی مسابقات ریاضی دانشجویی کشور، نسرین سلطان‌خواه رئیس دانشکده ریاضی دانشگاه الزهرا و علی ایرانمنش رئیس دانشکده ریاضی دانشگاه تربیت مدرس حضور داشتند و به بیان نقطه نظرات خود در این رابطه پرداختند.
خیاطیان در ابتدای این نشست ضمن خوشامدگویی به میهمانان، به دلایل و زمینه‌های ورود مرکز بررسی‌های استراتژیک به موضوع علوم پایه اشاره کرد و گفت: پس از ارسال نامه داوری اردکانی(رئیس فرهنگستان علوم) به رئیس جمهور در خصوص نامگذاری سال 1401 به نام سال علوم پایه، رئیس جمهور، مسئولیت پیگیری این موضوع را به این مرکز سپرد. ما نیز جلسه‌ای را با حضور صاحبنظران مختلف با عنوان نشست «بررسی فرصت‌های علوم پایه برای پیشرفت پایدار ایران» برگزار کردیم و پس از جمع‌بندی نقطه نظرات اساتید و صاحبنظران این حوزه، آن را در قالب گزارشی راهبردی به دفتر رئیس جمهوری ارسال خواهیم کرد.
وی ادامه داد: ما در این گزارش تلاش کردیم تا ضمن آسیب‌شناسی حوزه علوم پایه، راهبردهایی را برای اثربخشی بیشتر این علوم در پیشرفت کشور ارائه دهیم. جمع‌بندی ما در این گزارش 12 اقدام و پیشنهاد بوده است. یکی از دلایل تشکیل این جلسه نیز این است تا با طرح این گزارش، نظرها و پیشنهادهای انجمن ریاضی نیز اخذ شود.
خیاطیان، اصلی‌ترین معضل کنونی علوم پایه را کاهش اقبال دانش‌آموزان و دانشجویان به رشته‌های ریاضی و فیزیک دانست و عنوان کرد: بخشی از این عدم اقبال به مشکلات اشتغال‌آفرینی در این حوزه باز می‌گردد.
ضرورت توجه به حوزه علوم پایه در اسناد بالادستی
رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری در ادامه به لزوم توجه به حوزه علوم پایه در اسناد بالادستی اشاره کرد و گفت: از جمله پیشنهادات، توجه به حوزه علوم پایه در برنامه هفتم توسعه است که می‌تواند وضع کلی این حوزه را دچار تحول کند. تعریف پروژه‌های تحول با محوریت علوم پایه از جمله مواردی است که می‌تواند در برنامه هفتم در دستور کار قرار بگیرد. در عین حال توجه به این مسئله در شورای عالی انقلاب فرهنگی و بررسی راهکارهای قانونی رفع مشکلات این حوزه در این شورا نیز دیگر ظرفیت قابل بهره‌برداری است.
وی در ادامه به موضوع آموزش در علوم پایه اشاره کرد و گفت: این بخش چه در آموزش و پرورش و چه در حوزه آموزش عالی نیاز به بازنگری و نوسازی دارد. به ویژه اینکه مقام معظم رهبری نیز در بیانات‌شان به این مسائل توجه نشان داده و مطالب مهمی را هم بیان فرموده‌اند. علاوه بر این، ایجاد دکتری پیوسته به خصوص در رشته‌های ریاضی و فیزیک و ارائه بورسیه تحصیلی به 500 نفر اول کنکور یا دانش‌آموزان المپیادی از جمله مواردی است که می‌تواند باعث ایجاد جذابیت در ورود به این رشته‌ها شود.
خیاطیان، حمایت از برنامه‌های توسعه‌ای پسادکتری و برطرف کردن مشکل اشتغال فارغ‌التحصیلان رشته‌های علوم پایه را از جمله موارد دیگری مطرح کرد که می‌تواند به جذب دانشجو در رشته‌های علوم پایه کمک کند.
پیشنهادات مرکز بررسی‌های استراتژیک برای احیای علوم پایه در کشور
رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری در ادامه تقویت آزمایشگاه‌ها، ارائه جوایز تخصصی علوم پایه به ویژه احیای «جایزه بین‌المللی ابن سینا» و تعیین یک روز به عنوان روز علوم پایه در تقویم رسمی کشور را از جمله پیشنهادات این مرکز برای احیای علوم پایه در کشور عنوان و آمادگی این مرکز را برای دریافت راهکارها و پیشنهادها در این خصوص از سوی صاحبنظران و نخبگان اعلام کرد.
خیاطیان در پایان ضمن ارائه پیشنهاد تشکیل میز تخصصی علوم پایه در مرکز بررسی‌های استراتژیک با حضور نمایندگان انجمن‌های فعال در حوزه علوم پایه گفت: ارائه پیشنهاد برای تدوین قانون برنامه هفتم می‌تواند از جمله مباحثی باشد که در این میز تخصصی دنبال شود. هدف مرکز بررسی‌ها از تشکیل چنین میزهای تخصصی در وهله اول تولید محتوا در قالب گزارش‌های سیاستی و راهبردی و مهم‌تر از آن توسعه شبکه نخبگانی است.
آمادگی انجمن ریاضی ایران برای اجرای یک پروژه ملی برای تنظیم سند جامع علوم پایه
در ادامه این جلسه محمد مصلحیان، رئیس انجمن ریاضی ایران ضمن اشاره به قدمت 50 ساله این انجمن، آن را اصلی‌ترین نهاد متولی ریاضیات در کشور دانست که تنها نماینده ایران در اتحادیه بین‌المللی ریاضیات است.
وی در صحبت‌های خود از آمادگی انجمن ریاضی ایران برای اجرای یک پروژه ملی برای تنظیم سند جامع علوم پایه و برنامه‌های عملیاتی زمان‌بندی شده در راستای دستیابی به مرجعیت علمی، ارتقای تعاملات بین‌المللی و کیفیت‌بخشی به آموزش ریاضیات در کشور خبر داد و در این راستا کلیات سرفصل برنامه‌ها را در سه حوزه بیان کرد.
مصلحیان افزود: اولین سرفصل، موضوع آموزش است. ما در این حوزه با کاهش اقبال دانش‌آموزان در انتخاب رشته ریاضی و فیزیک در دبیرستان‌ها مواجه هستیم. زنگ خطر تامین نیروی متخصص و ماهر در آینده در رشته‌های علوم پایه در مقاطع دانشگاهی به صدا درآمده است که نیاز به توجه ویژه مسئولان در سطح وزارتخانه‌های آموزش و پرورش و علوم برای ارتقای سطح ریاضیات مدرسه‌ای و دانشگاهی دارد. این کار با تدوین سرفصل‌های کارآمد و نوین دروس، ضرورت توجه به رشته‌های بین رشته‌ای در زندگی روزمره (مانند علوم داده، ریاضیات زیستی، ریاضیات مالی و...)، آماده‌سازی معلمان، ترویج و عمومی‌سازی ریاضیات، ارائه تشویقات مختلف مانند بورس تحصیلی یا دکتری پیوسته قابل تحقق است.
رئیس انجمن ریاضی ایران تصریح کرد: دومین موضوع، بخش پژوهش است. لازم است به‌رغم نزدیک شدن به رتبه اول تولید علم در منطقه، با حمایتی که دولت می‌تواند انجام دهد این تولیدات را از نظر شاخص‌های کیفی هم افزایش دهیم. این کار نیز با افزایش سهم پژوهش از تولید ناخالص ملی، جذب و نگهداری سرمایه‌های انسانی، توسعه مراودات علمی در سطح بین‌المللی برای تعمیق پژوهش‌ها و حرکت در جریان اصلی علم و فناوری و سرانجام حمایت از تحقیقات فاخر در تراز بین‌المللی قابل دستیابی است.
وی در ادامه به سومین سرفصل با عنوان تاثیرگذاری در جامعه و فناوری اشاره کرد و ادامه داد: یکی از رسالت‌های ریاضیدانان، کمک به حل مسائل ریاضی در سایر علوم و فناوری‌ها، ارتقای فرهنگ نوآوری، توسعه دانش فنی و نیز کمک به گسترش فناوری‌ها در شرکت‌ها و موسسات است، لذا لازم است که برنامه اجرایی در راستای کمک به حل مسائل جامعه و صنعت از طریق پژوهش‌های بنیادین به ویژه در حوزه‌های خاص از جمله علوم داده و هوش مصنوعی صورت گیرد.
رئیس انجمن ریاضی ایران در پایان، بهترین گزینه برای تحقق این مسائل در کوتاه مدت را راه‌اندازی ستادی با عنوان «ستاد ویژه علوم بنیادی» با حضور 5 انجمن اصلی علوم پایه اعم از ریاضی، زمین‌شناسی، زیست‌شناسی، شیمی و فیزیک عنوان کرد تا با انجام پژوهش‌های بنیادی در حوزه‌های مختلف علوم پایه به حل مشکلات جامعه و دستیابی به جایگاه اول منطقه در سال 1404 کمک شود.
ضرورت بکارگیری توان فارغ‌التحصیلان رشته‌های علوم پایه در تربیت دانش‌آموزان
در ادامه این نشست سایر اعضای این انجمن به بیان پیشنهادات و راهکارهای خود در خصوص توجه روزافزون به مسائل و مشکلات علوم پایه در ایران پرداختند.
ضرورت بکارگیری توان فارغ‌التحصیلان رشته‌های علوم پایه در وزارت آموزش و پرورش برای تربیت دانش‌آموزان، ضرورت حفظ و نگهداشت فارغ‌التحصیلان و نخبگان رشته‌های علوم پایه و اجرایی کردن برنامه‌هایی برای ممانعت از مهاجرت نخبگان این حوزه به خارج از کشور از جمله مسائل مطرح شده در این جلسه بود.
انتهای پیام/