جنگ جهانی فناوری غرب و شرق/ ابعاد جدید نبرد اوکراین-روسیه در حوزه فناوری چه ویژگی‌هایی دارد؟

گروه جهان خبرگزاری آنا – امیرخداداد همدانی؛ تخاصم بین مسکو و کی‌یف را برخی استارت جنگ جهانی سوم قلمداد کرده‌اند اما آنچه واضح است اینکه این نبرد بیش از هر چیزی متفاوت از جنگ‌های پیشین بوده و گسترش دامنه فناوری در این رویارویی قابل‌توجه به نظر می‌رسد و شاید بتوان آن را «جنگ جهانی فناوری» نام نهاد.

کاربران اپل در روسیه تا پیش از آغاز جنگ می‌توانستند به فروشگاه آنلاین اپل دسترسی یابند و محصولات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری را مجازی تهیه کنند گرچه اپ استور فروش حضوری در روسیه نداشت اما اکنون این قابلیت هم دچار ممنوعیت شده و کاربران روسی از تهیه محصولات اپل منع شده‌اند.

در این بین، رویترز گزارش داد شرکت اپل در بیانیه‌ای اعلام کرد: ما به‌شدت نگران حمله روسیه به اوکراین هستیم. اپل در بیانیه خود اقداماتی را در واکنش به حمله روسیه به اوکراین اعلام کرد که یکی از این موارد متوقف کردن صادرات به تمام کانال‌های فروش در این کشور بود. اپل پی و سرویس‌های دیگر نیز محدودشده‌اند.

علاوه بر آن با آغاز جنگ اوکراین، دستور ممنوعیت فعالیت رسانه‌های دولتی روسیه از سوی اتحادیه اروپا صادر شد و رئیس کمیسیون اروپا این دستور را مانعی برای نشر دروغ در توجیه جنگ پوتین اعلام کرد. پس از آن فیس‌بوک، توئیتر، تیک‌تاک و یوتیوب دسترسی رسانه‌های روسی در سراسر اروپا را محدود کردند.

مقامات اتحادیه اروپا هم در نامه‌ای که از سوی گوگل در دیتابیس درخواست‌های دولتی این شرکت بارگذاری شده، از گوگل خواسته‌اند که دستور رسمی کمیسیون اروپا برای ممنوعیت پخش شبکه خبری RT و اسپوتنیک در اتحادیه اروپا را اعمال کند. با توجه به اینکه موتورهای جستجو نقش مهمی در انتشار محتوا دارند، در این نامه این‌طور قیدشده که اگر گوگل رسانه‌های مذکور را از موتور جستجوی خود حذف نکند، دسترسی عمومی کاربران به محتوای این رسانه‌ها تسهیل می‌شود.

در راستای محدودیت‌های اعمال‌شده، گوگل تبلیغات خود را برای تبلیغات کنندگان مقیم روسیه در تمامی پلتفرم‌ها و شبکه‌های جهانی خود متوقف کرد.

این اقدام علاوه بر تعلیق اخیر تبلیغات گوگل در روسیه محسوب می‌شود. پیش از این نیز فروش تبلیغات آنلاین توسط گوگل و یوتیوب در روسیه متوقف‌شده بود.

بیشتر بخوانید:

فناوری چین ظرفیت بالایی به باشگاه تحریمی‌ها می‌دهد

تغییر ماهیت ویروس‌های سایبری به سلاح سایبری

در طرف مقابل هم روسیه گوگل را به دلیل حذف نکردن اطلاعات جعلی درباره جنگ، ۴ میلیون روبل (۳۸۰۰۰ پوند / ۵۰۰۰۰ دلار) جریمه کرده است.

خبرگزاری تاس گزارش می‌دهد که ناظر ارتباطات روسیه، اعلام کرد که اقداماتی را برای مجازات گوگل به دلیل اشاعه اخبار جعلی در یوتیوب انجام می‌دهد و قبلاً به این شرکت آمریکایی هشدار داده بود که در صورت عدم رعایت قوانین، جریمه خواهد شد.

کارزار کریپتوکارنسی

الیزابت وارن (Elizabeth Warren) یکی از معروف‌ترین سناتورهای دموکرات ایالات‌متحده هم از ترس اینکه مقامات روسیه با تبدیل ثروت خود به ارز دیجیتال از تحریم‌های اقتصادی فرار کنند، لایحه‌ای را برای جلوگیری از تراکنش‌های ارزهای دیجیتال روسیه به کنگره آمریکا ارائه کرد.

این لایحه به دنبال اعمال ممنوعیت کلی برای تمام تراکنش‌های ارزهای دیجیتال روسیه نیست؛ اما به دولت ایالات‌متحده این اختیار را می‌دهد که شرکت‌های آمریکایی را از پردازش تراکنش‌های ارز دیجیتال مرتبط با حساب‌های تحریم شده روسیه منع کند و تحریم‌های ثانویه را برای صرافی‌های ارزهای دیجیتال خارجی که با افراد، شرکت‌ها یا سازمان‌های دولتی تحریم شده روسی تجارت می‌کنند، اعمال کند.

از سوی دیگر، رمز ارزها فرصت را برای گروه‌های بشردوستانه ایجاد کرد تا کمک‌های مالی به شکل ارز دیجیتال به‌راحتی به دولت اوکراین برسد. دولت اوکراین با استفاده از ارزهای دیجیتال، موفق شد تا از تمام طرفداران جهان کمک مالی دریافت کند، موضوعی که با یک حساب دلاری با توجه به واحدهای پولی مختلف و موانع مختلف مانند تحریم‌ها امکان‌پذیر نبود. اوکراین تا به الان بیش از ۱۰۰ میلیون دلار کمک به شکل ارز دیجیتال دریافت کرده است و فعالان رمز ارز نقش بزرگی در جذب این حمایت‌های مالی داشتند.

جنگ بدون شک نظم اقتصادی جهانی را درهم‌شکسته است و یک آزمون بزرگ نیز برای ارزهای دیجیتال رقم‌زده است. علیرغم شک و تردیدهایی که نسبت به ارزها برای کمک به تروریست‌ها، ضعیف کردن اقتصاد جهانی و دور زدن تحریم‌ها وجود دارد، رمز ارزها موفق شدند تا به میلیون‌ها نفر در سخت‌ترین روزهای آن‌ها کمک کنند.

تصادفی نیست که دولت اوکراین از ایده توسعه زیرساخت‌ها و برنامه‌های ارزهای دیجیتال پس از جنگ حمایت کرده است؛ دولت این کشور به‌خوبی کارایی ارزهای دیجیتال را مشاهده کرد و دانست که فواید رمز ارزها می‌تواند بسیار بیشتر از ضعف‌های آن‌ها باشد. با توجه به نیاز به بازسازی کشور پس از پایان درگیری‌ها، تجربه ارزشمند به‌دست‌آمده این کشور در مورد ارزهای دیجیتال احتمالاً در توسعه یک اقتصاد دیجیتال پر رونق مؤثر خواهد بود.

چراغ روشن استارلینک

نقش ادوات ماهواره‌ای هم مصداق دیگر برای وزن‌کشی در جنگ به شمار می‌آید تا جاییکه، ایلان ماسک در توییتی نوشت: سرویس استارلینک اکنون در اوکراین فعال است. ترمینال‌های بیشتری در راه هستند. ترمینال‌ها یا گیرنده‌ها برای اتصال به اینترنت ماهواره‌ای مورد نیاز هستند. این اقدام پس از درخواست کمک معاون نخست‌وزیر اوکراین از ماسک صورت گرفت زیرا سیستم اینترنتی شرکت اسپیس‌ایکس نیازی به کابل‌های فیبر نوری ندارد. کاربران بر روی زمین می‌توانند با استفاده از کیت‌های مخصوص فروشی شرکت اسپیس‌ایکس به سیگنال‌های پهنای باندی که به زمین ارسال می‌شود، متصل شوند. شرکت اسپیس‌ایکس از سال ۲۰۱۸ تاکنون بیش از ۲۰۰۰ ماهواره استارلینک به فضا پرتاب کرده است و قصد دارد تا درنهایت ۱۲ هزار ماهواره را به‌عنوان بخشی از یک شبکه اینترنت پرسرعت در مدار قرار دهد. "میخائیلو فدوروف"(Mykhailo Fedorov)، معاون نخست‌وزیر اوکراین در توییتر از این اقدام سریع ایلان ماسک تشکر کرد.

مسدودی ترافیک آنلاین

اکنون شرکت گوگل هم اعلام کرده که برخی از ابزارهای نقشه گوگل را که اطلاعات زنده در مورد شرایط ترافیکی و شلوغی مکان‌های مختلف ارائه می‌دهند، موقتاً برای اوکراین غیرفعال کرده است.

این شرکت تأکید کرد که پس از مشورت با مقامات منطقه‌ای، اقدام به غیرفعال کردن لایه ترافیک نقشه گوگل و اطلاعات زنده در مورد مکان‌های شلوغ مانند فروشگاه‌ها و رستوران‌ها در اوکراین برای ایمنی جوامع محلی در این کشور کرده است.

خدمات آنلاین و شبکه‌های اجتماعی نیز توسط محققانی که فعالیت‌های پیرامون جنگ را گرد هم می‌آورند، موردبررسی قرار گرفته‌اند.

یکی از استادان مؤسسه مطالعات بین‌المللی میدلبری کالیفرنیا گفت که نقشه‌های گوگل به او کمک کرد تا یک «ترافیک» را که در واقع حرکت روسیه به سمت مرز بود، ساعاتی قبل از اعلام حمله ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، ردیابی کند.

گوگل گفت که اطلاعات ترافیک زنده با استفاده از ویژگی‌های ناوبری گام‌به‌گام خود در منطقه در دسترس رانندگان باقی‌مانده است.

سرانجام اینکه اعمال تحریم‌های بین‌المللی با نسخه جدید و از نوع فناورانه، مقوله‌ای است که فارغ از جنبه‌های اقتصادی و سیاسی، رویکردهای حقوقی را در بر می گیرد تا بتوان برحسب حقوق کیفری بین‌الملل برای طرح دعوی و مطالبه خسارت قابل‌توجه باشد.

*مدرس دانشگاه و حقوقدان فناوری‌های نوین

انتهای پیام/۴۱۰۶/